Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1948, Side 4

432 - s •xm-rx, LESBÓK MORGUNBL'AÐSINS
næst Eystrasalti og fórum því um
Wismar og Sternberg. Síðan fórum
við ýmsa krókavegu til suðvesturs
fram hjú vötnunum Plauer, Kölpin
og Miiritz. Eins og vant var var
mikil umferð á vegunum og , Tief-
flicger“ alls staðar á ferðinni. Þó
versnaði enn er við komum á aðal-
veginn milli Neustrelitz og Berlín.
Flóttinn frá höfuðborginni var í al-
gleymingi, og hermenn og borgar-
ar ruddust fram á vegunum. Allir
virtust öi'vílnaðir og skeyttu lítt um
að hliðra til fyrir útlendum bílum,
sem komu á móti straumnum.
%
Riissar á næstu grösum.
Þegar til Ravensbruck kom feng-
um við þá fregn að Rússar hefði
lokað leiðinni til Berlín. Oranien-
burg var fallin og eins Nassenheide,
þar skamt fyrir norðan. Yfirmanni
fangabúðanna leist ekki á blikuna.
Ef Rússar sækti til norðurs frá
Nassenheide gátu þeir komist til
Ravensbrúck á tveimur stundum,
því að á þeirri leið voru hvorki her-
sveitir nje hindranir, er gæti tafið
fyrir þeim að neinu ráði. Þó var
sennilegra að framsóknar broddur-
inn nyrðri mundi sveigja suðvestur
á bóginn til þess að ná sambandi
við herinn, sem kominn var til
Potsdam og umkringja höfuðborg-
ina þannig að fullu. Það gat því
dregist um nokkra daga að Ravens-
brúck felli Rússum í hendur.
Yfirmaðurinn sagði að það væri
best að við tækjum fangana þegar
í stað og legðum á stað. Reynslan
að undanförnu hafði sýnt okkur
hve hættulegt var að aka í myrkri,
Ljóslaust var ekki hægt að komast
áfram á vegunum, sem voru fullir
af fólki, en að nota bílaljós var
sama sem að benda flugmönnuín
bandamanna á sig. Yfirmaðurinn
sagði að þetta væri ástæðulaus ótti,
því að „Tiefflieger“ væri ekki
hættulegir. Jeg spurði hann þá
hvort hann hefði sjeð breska flug-
vjel gera árás á stuttu færi, en þá
kom í ljós að það voru aðeins rúss-
neskir flugmenn, sem höfðu gert
árásir þarna í grend. Og hann var
ekki sjerlega smeikur við þáj „þess
ar bækluðu endur“, eins og hann
kallaði þá Við vissum ekki hvað
hæft var í því, sem hann sagði
Hitt vissum við að leið okkar hlaut
brátt að liggja um vegi þar sem
flugmenn Vesturveldanna gerðu á-
rásir. Og við höfðum sjeð nægilaga
mörg dæmi um hina ótrúlegu skot-
hæfni bresku árásarflugvjelanna til
þess að okkur langaði ekki til þess
að hætta bílalestinni undir árásir
þeirra. Um bjartan dag gátum við
vænst þess að þeir hlífðu okkur
vegna fána og merkja bifreiðanna
Og um dag var líka hugsanlegt að
láta fólkið flýja úr bílunum, en það
var ekki hægt í náttmyrkri. Við
harðneituðum því að fara fvr en
með morgni og báðum yfirmanninn
að sjá um næturgistingu fyrir okk-
ur.
Ilöfðingjadtkur.
Það gekk eins og í sögu Hinir
óbreyttu leiðangursmenn fengu
inni í stórum skála, en yfirmönn-
unum var fengið íbúðarhús til um-
ráða. Einn af fulltrúum höfuðs-
mannsins var okkur fenginn til að-
stoðar. Jeg óskaði þess að hann út-
vegaði hjúkrunarkonunum sjer-
stakt herbergi. Hann fór og kom
aftur með þau skilaboð að þær gæti
fengið svefnhús SS-kvennanna. En
jafnframt spurði hann hvort nokk-
ur hæfa væri í því að ein hjúkrun-
arkonan væri greifynja. Jeg vissi
það að systir María var gjörsneidd
allri mikilmensku, því að hún hafði
ekki einu sinni viljað að við köll-
uðum sig greifynju. En þegar jeg
sá hvað Þjóðverjinn var „þienustu
reiðubúinn“, gat jeg ekki neitað
mjer um þá ánægju að skýra hon-
um frá því, að ein af systrunum
væri eigi aðeins greifynja heldur og
bróðurdóttir Svíakonungs. Þetta
þótti honum meira en lítil tíðindi.
Og nú var ekki um það að tala að
þær væri í herbergi SS-kvennanna.
Hann flýtti sjer burt til að útvega
þeim sæmilegri vistarveru. Og það
var auðsjeð, að hann hafði rekið
helstu kvenforingjana úr rúmi, því
að nú stóð til boða skrautlegt her-
bergi með silkirúmfötum, speglum
og öllum nauðsynjum handa systur
Maríu. Hinar tvær fengu líka ágætt
herbergi fyrir sig.
Fangabúðirnar.
í dögun gátum við farið-að skoða
fangabúðirnar. Þær voru í tveim-
ur deildum, eins og venjulega Um-
hverfis bækistöð yfirmanna voru
ágæt íbúðarhús fyrir starfsmenn,
umkringd blómabeðum og rósa-
runnum. Þessi hluti fangabúðanna
minti helst á snoturt sænskt þorp.
En hinn hlutinn var eftir venju,
langir skálar í röðum. Þarna voru
engir rósarunnar. Þarna var alt til-
breytingalaust, grátt og ömurlegt,
Milli þessara skálaraða var fjöldi
kvenfanga og voru þær allar í hin-
um venjulegu svartröndóttu fanga-
fötum.
Að þessu sinni voru það aðal-
lega franskar konur, sem við feng-
um leystar úr haldi. Þær voru ekki
sjerlega vel aldar, enda fór lítið
fyrir þeim. Við gátum sett 800 í
hina tuttugu bíla. Þrátt fyrir alt
mótlætið höfðu þær þó haldið glað-
værð sinni. Við höfðum aldrei haft
jafn káta farþega síðan við skild-
um við landa þeirra í Theresien-
stadt.
Folke skildi nú við okkur og fór
á undan til Lúbeck, en Danziger og
Ankercrona urðu eftir í fangabúð-
unum. Þeir áttu að undirbúa flutn-
ing annars hóps. Við skildum eftir
vörubíl, svo að þeir gæti flúið, ef
þörf gerðist.