Lesbók Morgunblaðsins - 21.08.1949, Blaðsíða 2

366
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
koma ýtunni upp á bílinn.
Jeg ók nú á undan til að athuga
veginn. Þá var stórrigning, himin-
inn dimrnur, vegurinn rennandi
blautur, gróður hnípinn, en skinn-
blautar skepni r húktu í skjóli.
Segir svo ek' i af ferðinni fyr en
kom austur á Llatholt á Núpsháls-
um, en þar opnast útsýn til austurs.
Það er þegar auðsjeð, að Þiórsá
hefur ekki vaxið mikið, og bendir
það til þess, að þessi stórrigning
hafi ekki náð yfir stóran hluta af
vatnasvæði hennar. En það er ann-
að óvenjulegt við hana. Hún var
dökkmórauð eins og mold á litinn
við vesturlandið, sjerstaklega fyrir
ofan Þverá. Jeg gat ekki áttað mig
á þvi þegar í stað hvernig á þessu
stóð. En þegar jeg kom upp að
Stekktúnslæknum í Haga, sá jeg
fyrst og fór að átta mig á hvað
gerst hafði, þótt mjer dytti ekki í
hug að náttúruhamfarirnar hefðu
verið jafn stórkostlegar og síðar
kom í ljós.
Hjer ætla jeg að skjóta inn frá-
sögn Haraldar bónda í Haga eins
og hann lýsti þessum ósköpum fvr-
ir mjer:
Frásögn
hóndans í Haga
„Jeg var að losa vothey af bíl í
súrheysgryfju, sem er í hlöðuhorni
við bæinn. Þar rjett hjá er bílskúr.
Við ílýðum inn í skúrinn þegar
fyrri holskeflan reið yfir og var
það milli kl. 15 og 16. Stóð sú hrvðja
í hálfa stund og var svo svæsin, að
við treystum okkur ekki að fara úr
skúrnum og hlaupa inn í bæinn.
Þegar þessum ósköpum ljetti var
þó enn ofsaregn, eins og það getur
mest orðið venjulega á þessum slóð
um. Við fórum þá inn í bæinn og
heldum að nú væri hið versta af-
staðið. En svo var ekki, því að milli
kl. 16 og 17 kom annað skýfall, öllu
meira en hitt, og þá urðu jarð-
skemdirnar. Bæjarlækurinn, sem
er örlítil fjallalind venjulega,
komst nú í trylling með vatns-
flaum, aurburði og grjótflugi og
bar bæði urð og aur yfir nokkurt
svæði af nýræktarílöt. Jeg sagði
þegar, að ef slíkt úríelli væri vest-
ur að Þjórsá, þá mundi vatnið hafa
sópað burtu öllum vegaruppfyll-
ingum í giljunum þar, enda þótt
þær sje sumar alt að 4 metra háar
með rjettum fláa og grasi grónar.“
Landspjöll
og vegarspjöll
í giljunum hjá Þverá sá hvergi
missmíð á vegi eftir úrfallið En
Stekktúnslækurinn, sem er venju
lega aðeins smáspræna, hafði nú
brotist fram með malarburði og
grjótílugi yfir ræsið og um 20
metra vegarkafla.
Þarna hefur komið morið í Þjórs-
á, hugsaði jeg með mjer. Nei, ekki
alt, því að áin er jafn mórauð þar
fyrir ofan. Það kemur lengra að.
Jeg mæti áætlunarbíl frá Sel-
fossi. Hafði hann verið sendur til
að sækja fólkið, er tept var fyrir
innan. Sagði bílstjórinn mjer að
ógangandi væri eftir veginum norð-
an á Gaukshöfða fyrir urð og aur.
Fór jeg þá að verða efablandinn um
það, að lítil ýta mundi geta opnað
leiðina inn í Þjórsárdal á 6—8 stund
um, eins og jeg hafði fyrst giskað
á. Einu sinni síðastliðin 18 ár fellu
14 skriður á Bringuveginn á þess-
um tíma árs, og höfðu það orðið
nokkur dagsverk með handverk-
færum að gera veginn færan aftur.
Það hafði jeg haft í huga er jeg
giskaði á hve mikið verk væri að
gera við skemdirnar nú.
Mjer varð litið upp í Hrafna-
bjargabrekkur fyrir ofan bæinn í
Haga. Þar tel jeg 20 jarðrispur eftir
vatn, sem hafði flutt með sjer grjót
og aur í bæarlækinn og svo niður
á tún og niður fyrir þjóðveg.
Það verður að aka hægt inn eftir
því að vegurinn er skemdur á köfl-
um og þungfær eftir hið ofsalega
úrfelli, sem nú hefur að vísu mink-
að. Jeg held áfram inn á Gauks-
höfða. Þar er jeppabíll Jóhanns á
Skriðufelli. Hann mun fyrstui
ma'nna hafa farið um þennan veg-
arkafla eftir skýfallið, en komst
ekki lengra þótt á jeppa væri. Og
lengra kemst jeg þá ekki heldur á
bíl. Helt jeg svo áfram fótgangandi
en brátt varð fyrir mjer 40 metra
breið aurskriða. Náði hún alla leið
frá efstu brún fjallsins og niður i
Þjórsá, og mátti heita áfær. Áfram
helt jeg þó inn að Skorragili. Þar
er nú urð, sem ágætur vegur var
áður. Jeg varð undrandi og hugsa:
Þessu trúir enginn maður, sem ekki
sjer, hversu rjett sem reynt verður
að segja frá.
Áfram er haldið inn með Stein-
kerjum og inn að nautagirðingu,
sem þar er. Þar er fólk frá Ásólfs-
stöðum og Skriðufelli að gera við
girðinguna. Nautið, sem áður var
meinlaust, er orðið trylt af hræðslu
og bræði. Það hefur ærst af ham-
förum náttúrunnar. Piltar sögðu
mjer að það væri álitamál, hvort
það hefði borgað sig að grafa bola
upp með handverkfærum, ef hann
hefði legið í einni dýpstu lautinni.
sem nú var hálf full af aur og
grjóti.
136 skriður
Á leiðinni inn eftir hafði jeg
rejhit að kasta tölu á skriður þær,
sem sáust af þjóðveginum og lætur
nærri að tala þeirra hafi verið
þessi: Frá Haga að Líknarlæk 16,
frá Líknarlæk að Bringu um 100,
eða alls í Hagalandi 136, þegar tald-
ar eru með skriðurnar í Hrafna-
b j argabrekkum.
Vatnið kom í fossi
fram af Líknarbjörgum
Haft er eftir Jóhanni á Skriðu-
felli, að þegar hann ók inn Haga-
flatir hafi sjer sýnst fossa alls