Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1949, Page 1

39. tölublað.
XXIV árgangur.
JftragunHafc im
Sunnudagur 23. október 1949.
KALKNAl I
OG KALKBRENSLA
ESJUNNI
I -Wvm
Lækjartorg:. Kalkofninn í baksýn lengst til hægri.
ÞAÐ MUN hafa verið um 1863
að Jón Hjaltalín landlæknir fann
kalkstein í Esjunni og taldi að þar
mundi vera svo mikið af honum að
það borgaði sig að hefja námagröft
þar og brenna kalk.
Ástandið í byggingarmálefnum
Reykjavíkur var þá þannig, að
enn voru flestar vistarverur fólks-
ins torfbæir. Innflutningur á timbri
frá Noregi hafði farið minkandi ár-
um saman og það timbur, sem fekst,
varð æ ljelegra byggingarefni.
Ýmsir menn skoruðu á kaupmenn
að flytja inn kalk, svo hægt væri
að reisa hjer steinbæi og steinhús,
því að nóg var hjer af grjóti til að
byggja úr og bygging hegningar-
hússins hafði sýnt þeim að hægt
var að nota það. En það var eins
og að klappa harðan steininn. Kaup
menn vildu ekki flytja inn kalk,
nema þá af mjög skornum skamti,
og svo var það svo dýrt, að enginn
treystist til að ráðast í að byggja
hús úr steini.
Kalkfundurinn í Esjunni kveikti
því hjá mönnum von um það, að
bráðlega mundi fást íslenskt kalk
til húsbygginga. En enginn þóttist
þó svo efnum búinn að hann gæti
ráðist í það fyrirtæki að brjóta kalk
stein og brenna kalk.
Þá var hjer hinn kunni dugn-
aðar og áhugamaður, Sverrir Run-
ólfsson. Hann var steinsmiður og
honum hefir sjálfsagt verið það
allra manna Ijósast hver áhrif það
gæti haft til batnaðar í bygginga-
málum höfuðstaðarins, ef hjer væri
hægt að framleiða kalk. Hann
fýstist því mjög til þess að ríða á
vaðið og gera tilraun um það hvern
ig kalksteinninn í Esjunni mundi
reynast. En þar sem hann átti ekki
fje til að leggja í þann kostnað,
sótti hann um 650 ríkisdala styrk
hjá stjórninni í þessu augnamiði.
Umsókn hans kom fyrir dómsmála-
ráðuneytið danska, en það fól þeim
Jóni Hjaltalín landlækni og Birni
Gunnlaugssyni yfirkennara að
skoða kalknámuna í Esjunni og