Lesbók Morgunblaðsins - 13.08.1950, Blaðsíða 2

382
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Jeg náði tali af honum og spurði
hann um ýmislegt viðvíkjandi leið-
angrinum, og hvernig umhorfs er
á þessum slóðum, sem eru svo
miklu norðar en ísland, að þangað
er 11 stunda flug. Fer frásögn hans
hjer á eftir.
Landshættir
SUNNAN og austan að Pearylandi
er fjörður mikill, sem heitir Inde-
pendence fjörður. Mun hann vera
eitthvað um 300 km. langur og alt
að 50 km. þar sem hann er breið-
astur. Vestan að landinu liggur ann
ar mikill fjörður, sem leiðangurs-
menn fundu. Hefur honum ekki
verið gefið nafn enn, og bíður það
þangað til leiðangurinn er kominn
heim. Norðurströndin er vogskorin
og eru þar mikil tindafjöll, alt að
2000 metra há, en lítt kunn. Suður
við Independencefjörð eru einnig
fjöll, en þau eru alt öðru vísi, snar-
brött og stýfð að ofan og ekki jafn
há, líklega um 600—1000 metra á
hæð. Annars má skaginn heita
nokkurn veginn sljettur, hálsa og
hæðaland, þar sem hvergi sjer sting
andi strá, en alt er sandur og grjót.
Vestanátt er algengust þarna og
gerir stundum mikil stórviðri og
sandrok afskaplegt. Er einkennilegt
að sjá hvernig sandurinn hefur sorf
ið landið, svo að steinar eru eins og
lábarðir, en klettar hafa eyðst mis-
munandi og fengið á sig hinar
furðulegustu myndir.
Nokkrir jöklar eru þarna, eink-
um að norðanverðu, og ganga úr
þeim skriðjöklar, sem fletjast nið-
ur á sljetturnar. En þeir eru nú
óðum að minka. Samkvæmt mæl-
ingum styttist einn skriðjökullinn
um þessar slóðir um rúmlega 160
metra í fyrra.
Veðrátta.
LOFTSLAG er þarna ákaflega þurt
og lítið um úrkomur. Kemur þarna
því tiltölulega lítill snjór nema
norður í fjörðunum og á sumrin er
mikill hluti landsins auður. Þótti
það furðuleg fregn þegar Peary
sagði frá því að hann hefði fundið
þarna íslaust land 1892. Menn trúðu
því ekki þá, heldu að ísbreiðan á
landi næði alveg saman við hafís-
inn. Og svo mundi vera ef loítslagið
væri ekki þarna svo þurt, sem raun
er á og mikill munur sumars og
veturs.
í vetur mældist þarna mest frost
43 stig. Var þá svo kalt að andi
manns varð þegar að hjelu og ef
við stóðum úti dálitla stund, þá
var kominn klaki í skeggið.
Þegar hinn ungi maður mintist
á þetta, brosti hann og bætti við
til skýringar:
Auðvitað vorum við allir með
alskegg. Maður er ekki að raka sig
þarna norður frá. Skeggið hlífir
fyrir kuldanum. En jeg ljet raka af
mjer skeggið þegar jeg kom hing-
að.
Og svo strauk hann um vangana
eins og til þess að vera alveg viss
um að skeggið væri farið og hann
væri orðinn unglegur aftur.
Síðan helt hann áfram máli sínu:
Þarna norðurfrá er sex mánaða
nótt, en þar er oftast heiður him-
inn. Með vorinu kemur hlýr vest-
anvindur og er þá oft asahláka, svo
að snjóinn tekur fljótt upp. En
rigningar eru ekki teljandi. í vor
komu aðeins tveir rigningardagar.
Eftir 9. júní kom ekki frost, en
kyrt veður og heiðskírt loft á hverj
um degi og hitinn oft 15 stig. Mönn-
um finst það nú ekki mikill hiti
heima í Danmörk eða hjer, en
þarna norður frá er öðru máli að
gegna. Vegna þess hvað loftið er
þunt og ljett verður 15 stiga hiti
steikjandi hiti, svo að maður er
kófsveittur frá morgni til kvölds og
getur sig varla hreyft.
Bækistöðvarnar.
BÆKISTÖÐVAR leiðangursins
voru í Brönlundsfirði, en það er
mjór fjörður, sem skerst til norð-
urs úr Independencefirði innarlega.
— Flugvjel var send með efnivið
þangað norður og hús bygt þar
1947. Haustið 1948 settust svo leið-
angursmenn þar að, átta alls, en
jeg var þá ekki með. Þann vetur
var jeg suður í Danmarkshavn,
loftskeytamaður. En í fyrra sumar
fór jeg norður og var þar í vetur
sem leið.
Þarna er yndislega fagurt lands-
lag eins og svo víða í Grænlandi.
Enginn, sem ekki hefur sjeð, getur
gert sjer neina grein fyrir náttúru-
fegurðinni þar, hvað hún er marg-
brotin, stórbrotin og heillandi.
Norðan við bústaðinn var um
600 metra hátt fjall, þverhnýpt á
alla vegu en rennsljett að ofan. Við
gáfum því nafn og kölluðum það
„Plankeværket" vegna þess að það
stóð þarna eins og girðing.
í fjarðarbotninn rennur allstór á
og er hún sjerstaklega mikil í leys-
ingum á vorin og brýtur þá upp
ísinn á firðinum, en annars bráðnar
hann líka þegar fer að hlýna, und-
an sandinum, sem hleðst á hann á
veturna. í vetur mældum við 248
sentimetra þykkan ís á firðinum
um 100 metra frá landi. Hinn 6.
júní reif áin ísinn af sjer og rúmum
mánuði seinna var f jörðurinn allur
auður og verður svo fram í septem-
ber. En ísinn fer aldrei af Inde-
pendence firði, og þar úti fyrir er
hella af hafís um 100 km. á haf
út.
Gróðurlaust má kalla þarna, því
að hvergi vex gras nema meðfram
ánum og á bökkum lækja. Er ein-
kennileg sjón að sjá þær grænu
rendur. — En þótt landið virðist
hrjóstrugt, þá er þarna fjöldi sauð-
nauta.
Dýralíf.
SAUÐNAUTIN eru friðuð, en þó
mega menn skjóta dýr í lífsnauð-