Lesbók Morgunblaðsins - 10.09.1950, Page 2

414
LESBÓK MORGUNBLADSINS
Fyrir nokkru höfðu systurnar frá
Brimnesi komið í ráðuneytið, sagst
hafa fengið styrk úr sambands-
sjóðnum, eftir að þær fengu styrk-
inn í ráðuneytinu, og því væru þær
nú komnar til þess að skila aftur
styrknum. Málið var lagt fyrir ráð-
lierrana. Jeg sagði, að mjer þætti
vænt um að heyra þessa sögu um
landa mína. „Hvernig haldið þjer
að málalokin hafi orðið?“ spurði
hann. Það vissi jeg auðvitað ekki.
„Jeg þurfti enga umhugsun. Auð-
vitað skulu þær halda ríkissjóðs-
styrknum líka. Svo óvenjuleg fram
koma verðskuldar tvöfaldan styrk,
og þótt meira væri.“
Jeg hef aldrei gleymt því, hve
þessar tvær fátæku stúlkur gerðu
garð íslands frægan með þessari
framkomu sinni, og mjer finnst að
slíku eigi að halda á loft. Og nú
gefst tilefni til þess við andlát ann-
arar þeirrar.
Bessastöðum á höfuðdaginn 1950.
Galdralæknar frumþjóðanna
búa yfir aldagömlum vísindum
VÍSINDAMENN eru nú farnir að
viðurkenna það, að lækningaaðferð
-ir töframanna, skemanna frum-
þjóðanna, sje ekki hjegóminn ein-
ber, svo sem talið hefir verið fram
að þessu. Enda er það nú svo, að
læknavísindin eiga frumstæðum
mönnum margt að þakka.
Kínín er eitthvert merkilegasta
lyf, sem þekkist og því er það að
þakka að hvítir menn hafa getað
numið hitabeltislönd, þar sem
malarían strádrap þá fyrst í stað.
En kínín er ekki fundið upp af
hvítum vísindamönnum. Það voru
hinir menningarsnauðu töfralækn-
ar Indíána í Suður-Ameríku, sem
höfðu fyrir óra löngu fundið upp
á því að nota börk af chichona-
trjenu sem lyf gegn hitasótt.
Læknavísindin nota nú mjög
digitalis-lyf við ýmiskonar hjarta-
sjúkdómum. Þessi lyf eru ýmist
gefin inn sem duft eða í pillum,
einnig er til digitalis-seyði og drop-
ar bæði til inntöku og innspýting-
ar. Voru það vísindamenn vorir,
sem fundu það lyf? Ónei. Töfra-
læknar Indíána höfðu notað digi-
talisjurtina sem meðal við hjart-
veiki, löngu áður en hvítir menn
komu til Ameríku.
Allir kannast við aspirin, þetta
ágæta verkeyðandi meðal, sem
ekkert heimili þykist mega án vera.
En löngu, löngu áður en læknar
vorir komust upp á að nota þetta
meðal, höfðu töfralæknar í Afríku
og Ameríku notað mulinn börk af
pílviði til þess að draga úr þján-
ingum. En í pílviðarberki er ein-
mitt salicyl, það efni, sem aspirin
er búið til úr.
Meðal frægustu uppgötvana vís-
indamanna vorra eru aðferðir til
þess að gera menn ónæma fyrir
ýmsum sjúkdómum. En löngu áður
höfðu töfralæknar Kaffa í Suður-
Afríku fundið þessa aðferð og not-
að hana. Þeir tóku eitur úr snák-
um, blönduðu það og gáfu mönn-
um inn um hríð í vaxandi skömt-
um, til þess að gera þá ónæma
fyrir eitri úr slöngubiti.
HINIR fáfróðu töfralæknar gera
enn í dag kraftaverk, sem hvítir
læknar undrast. Til sannindamerk-
is um það er þessi saga, sem birt
var í „London Calling". Er hún
höfð eftir manni sem heitir Char-
les Grosse og var í lögregluliði
Breta suður í Afríku.
Grosse var við annan mann að
olta morðingja nokkurn langt frá
bækistöðvum hvítra manna. Vildi
þá svo óheppilega til að eitraðasta
slangan sem til er, mamba, beit
fjelaga Grosse í ennið. Vegna þess
að bitið var á þessum stað, var
ekki hægt að stöðva blóðrásina með
bindingu. Hafði Grosse því ekki
önnur ráð en skera krossskurð í bit
sárið og núa þar í pottösku. En þetta
gerði ekkert gagn, og eftir 20 mín-
útur virtist maðurinn kominn að
dauða. Þá kom þangað innlendur
töfralæknir. Hann var svo visinn
og skorpinn að hann var líkastur
fuglahræðu. Hann hoppaði í kring
um sjúklinginn, tók svo ýmiskon-
ar grös upp úr pússi sínu. Svo
tók hann laufblað, ljet á það eitt-
hvert duft, vafði blaðið saman og
stakk því upp í sig. Svo tugði
hann þetta í graut. Svo tók hann
mjóa pípu og spýtti leginum í gegn
um hana í skurðina, sem Grosse
hafði gert á enni sjúklingsins. Að
því loknu fór hann. En klukku-
stund seinna fór líf að færast í
sjúkhnginn. Og fjórum dögum
seinna var hann orðinn svo hress,
að hann gat haldið áfram för
sinni.
í „Sunday Mirror Magazine“ seg-
ir Lawrence Griswold frá öðru
kraftaverki. — Suður í Venezu-
ela á amerískt olíufjelag olíulind-
ir. Þar varð sprenging og vjel-
fræðingur nokkur brendist svo
hastarlega, að læknir sagði að ekki
væri unt að bjarga lífi hans. Morg-
uninn eftir var sjúklingurinn horf-
inn. Menn heldu að hann hefði far-
ið á iætur í óráði og steypt sjer í
á, sem þar var nærri. Var hann
því talinn af. En þremur mánuð-
um seinna kemur hann heill á húfi