Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.1951, Qupperneq 10

262
LESBÓK M0RGUM3LAÐSINS •
EYJAR
DULARFULLAR
MÖNNUM KANN að þykja það ótrúleg^, en satt er það samt, að enn hefir
ekki tekist að rannsaka alla jarðarkringluna. Mörg lanösvæði eru lítt eða
ekki kunn og á úthöfunum eru stór svæði, þar sem skip hafa alrlrei siglt,
og þar geta verið eyar, sem menn hafa ekki hugmynd um. Gott dænii þess
er uppgötvun Belcher-eyanna. Siglingar hafa verið um Hudsonllóann síðan
1610, en þó fundust eyar þessar ekki fyr en 1914, og eru þær þó tiltölulega
skamt undan meginlandinu og um 10.000 íerm. að stærð. En svo eru aðrar
eyar, sem menn hafa þóst finna og hai'a verið settar á landabrjef, en eru
ekki til. Svo var t. d. um Aurora-eyaruar þrjár, sem áttu að vera suðaustur
af Falklandseyum. Áxatugum saman voru þær á öllum helstu sjókortum, en
nú er það víst, að þær hafa aldrci verið tii. Og svo eru um fleiri eyar. —
Verður hjer sagt frá nokkrum þeirra.
ISLA GRANDE
Antonio de la Roche, sem fann
Suðurgeorgiu, skýrði frá því, að
árið 1675 hefði hann fundið stóra
ey syðst í Atlantshafi. Sagði hann
að hún væri mjög fögur og austan
á henni væri góð höfn. Hann sagði
að hún Iægi á 45 gr. s. br., en lengd-
argráðuna gat hann ekki ákveðið,
því að það var ekki hægt fyr en
sigurverkið var upp fundið. Á
hans dögum urðu menn að giska
á þetta og gátu ekki farið eftir öðru
en því, hve langt þeir höfðu siglt.
En það var auðvitað mjög óná-
kvæmt, því að vindar og straumar
og margt annað gerði þar stryk í
reikninginn. Áætlunum þeirra gat
því hæglega skakkað stórkostlega.
Fyrir þá, sem vildu finna þessa ey
aftur, var því ekki um annað að
Mörg hús, sem þarna ættu heima,
eru ef til vill orðin lasburða, og
mundu því varla þola flutning. Við
þau þyrfti þá að gera áður, og þá
vitanlega án þess að raska veru-
lega gamla laginu. Treysti jeg húsa-
smiðum okkar vel til þessa.
Hef jeg þessi orð ekki fleiri, en
þess vænti jeg að fleiri láti til sín
heyra um þessi mál.
Rvík, 11. apríl 1951.
Jökull Pjetursson.
gera en sigla langar leiðir fram og
aftur meðfram 45 breiddargráðu.
En það gat þó orðið árangurslaust,
eins og stundum hefir komið í
ljós.
Ey þessi fekk nafnið „Isla
Grande“ eða Mikley og fjöldi dug-
andi sæfara kostaði kapps um að
finna hana og rannsaka. En allar
þær tilraunir urðu árangurslausar.
Þó voru menn ekki vonlausir um
að eyan væri tiL Upp úr aldamót-
unum 1800 var svo gerður út leið-
angur til þess að finna eyna og
sigldi hann meðfram 45 br.gr. frá
Suður-Ameríku og út í mitt At-
lantshaf, en leitin bar engan árang-
ur. Nú eru menn vissir um að þessi
ey hefir aldrei verið tiL
Með þessu skal þó ekki skelt
þeirri skuld á la Roche, að hann
hafi logið upp sögunni um land-
fundinn. Honum gleymdist aðeins
eitt mjög þýðingarmikið atriði, en
það var að sigla umhverfis eyna.
Ef hann hefði gei t það, mundi hann
senniiega hafa komist að þeirri
niðurstöðu, að þetta var ekki ey,
heldur oddi af meginlandi Suð-
ur-Ameríku, sennilega annarhvor
oddinn við St. Georgs-flóann. Ef
la Roche hefði eytt svo sem einum
degi í að sigla meðfram strönd
„eyarinnar“, mundi hann hafa
sparað mönnum mikið erfiði, mikil
vonbrigði og mikinn kostnað um
hálía öld.
SAXAMBERG-EYAN
Hollenskur sæfari, • Lindeman,
skýrði frá því, að hann hefði fund-
ið eyu í Suður-Atlantshaíi árið
1670. Nefndi hann hana Saxemberg
og sagði að hún væri á 30. gr. 40
min. suður breiddar og 19. gr. 30
mín. vestur lengdar.
Sextíu árum seinna voru menn
komnir að þeirri niðurstöðu að frá-
sögnin um ey þessa væri hjegóm-
inn einber og helst sú frú fram til
1804. Þá tilkynti ameríski sæfar-
inn Galloway að hann hefði sjeð
eyna og siglt fram hjá henni svo
að hann hefði horft á hana í fjór-
ar klukkustundir. Samkvæmt mæl-
ingum hlaut hjer að vera sama ey-
an og Lindeman hafði fundið. Ár-
ið 1816 skýrði Head skipstjóri á
breska skipinu „True Briton“ svo
frá, að hann hefði sjeð evna og
horft á hana í sex klukkustundir.
Hann lýsti henni mjög á sama hátt
og þeir Lindeman og Galloway
höfðu gert og staðar ákvörðunin
vrar hin sama og þeirra.
Ey þessi var mjög úr alfaraleið
og 600 sjómílur undan landi. En
þar sem nú höfðu fengjst vottorð
þriggja mætra skipstjóra um að
hún væri til, þeir höfðu lýst henni
og öllum borið saman um hvar
hún væri, þá varð það ekki dregið
í efa. En samt fór nú svo, að síðan
hefir þessi ey aldrei sjest.
Hvaða skýring er á þessu? Tæp-
lega sú, að þessir þrír menn hafi
albr logið. Önnur skýring er senni-
legri. Amerískur sæfari, Morrell að
nafni, hefir skýrt frá því í bók, að
einu sinni hafi hann siglt í fjórar
stundir samfleytt og stefnt á land,