Lesbók Morgunblaðsins - 22.07.1951, Blaðsíða 6

362
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Varúðarráðstafanir vegna
kjarnasprengju árása
VÍÐTÆKUR undirbúningur fer nú fram i Bandarikjunum til þess að
verjast væntanlegum árásum flugvjela, sem hafa kjarnasprengjur inn-
an borðs. Fólki er einnig kent hvernig það á að haga sjer ef til slikra
árása kemur. Er þar bygt á reynslunni i japönsku borgunum, sem
urðu fyrir slikum sprengjuárásum.
Þegar lpftárásir cru gerðar, hvort
heldur eru með venjulegum
sprengjum cða kjarnasprengjum,
farast langílestir vegna þess, ao
þeir verða undir húsum, sem
hrynja. En þegar um kjarnasprengj
ur er að ræða, bætist við hættan
vegna loítþrýstingsins og ósýnis-
geislanna.
Af þeim, sem fórust í Nagasaki
og Hiroshima, ljetust 15—20% af
áhrifum ósýnisgeisla. Hinir urðu
undir húsum eða fórust í bruna.
Geislarnir drápu menn svo að
segja samstundis. Helmingur allra
þeirra, er geislarnir urðu að bana,
fórst á fyrstu sekúndunni eftir
sprenginguna. En hinum beinu
geislaáhrifum var lokið eftir eina
mínútu, og ekki drápu þeir á
lengra færi en svo sem 4 km. frá
sprengjustaðnum.
Loítþrýstingurinn varð afskap-
iegur, og fór bylurinn með nær
210 km. hraða þar sem hann var
svæsnastur. Hann sviíti þökum af
húsum og feykti bílum 200—300
metra leið og spýtnabrak fór í all-
ar áttir cins og skotfleygar.
Talið er að um 34.000 af þcim
ibúum Iliroshima, sem af komust,
hefði hiotift brunasár, en alls særð-
ust þar um 05 þúsundir manna svo
að þeir þurftu á læknishjálp að
halda. Fjöldi þessara manna dó.
íbúar borgarinnar voru alls um
300.000.
Hið mikla tjón, sem þarna varð,
stafaði mest af þvi hvernig borg-
in var bygð. Húsin voru mest hrófa-
tildur yfirleitt og mjög ólik bygg-
ingum á Vesturlöndum. En þar
var heldur enginn viðbúnaður og
alt lenti í örvæntingu og reiðilevsi.
Ekkert hjúkrunarlið var þar við
búið að hlynna að sjúklingum og
hjúkrunargögn af skornum skamti.
Og læknar stóðu uppi ráðþrota.
Ef þessar 34 þúsundir manna,
sem fengu brunasár, hefði átt að
fá fullnægjandi aðhlynningu, hefði
þurft að vera þar 170.000 hjúkrun-
armenn og iæknar og hafa undir
höndum 8000 smálestir af hjúkr-
unargögnum. Sjerfræðingar í
Bandaríkjunum segja, að hægt
helði verið að bjarga lífi þúsunda
manna, ef nokkur tök heíði verið
á að veita þeim aðhlynningu. Mann-
tjónið í Hiroshima hafi orðið marg-
falt vegna þess að ekkert skipu-
lag var á hjúkrunarstarfsemi þar
í marga daga.
Geislavcrkanir.
Ef kjarnasprcngja lendir í sjó
eða vatni, eru geislar hennar ekki
hættulegir, þvi að þeir drcifast í
vatnið og verður það mengað lengi
á eftir. Verði sprenging í 2000 feta
hæð á björtum degi, er hún hættu-
legust. Þá mun loftþrýstingurinn
feykja burt öllum húsum, sem ekki
eru úr steinsteypu cða járni, og
þó munu slík hús hrynja að
nokkru leyti þar sem bylurinn er
ofsafengnastur. Engar líkur eru til
að nokkur maður komist af beint
undir sprengjustaðnum. En geisl-
arnir geta drepið menn í 2 km.
fjarlægð, ef þeir hafa ekkert sjer
til varnar. Verði sprenging í stór-
rigningu, er ógerningur að segja
fyrir um afleiðingarnar.
Nokkur hætta getur stafað af
því að ryk í andrúmsloftinu verði
geislamagnað, en bá koma gas-
grímur að góðu haldi.
Vísindamenn höfðu búist við alls
konar eftirköstum af áhrifum ó-
sýnisgeisla, og kemur það því al-
veg á óvart, að langflestir af þeim,
sem veiktust af geislaáhrifum í
Japan, virðast nú hafa náð sjer al-
veg og vera stálhraustir.
Menn sögðu líka að engum vörn-
um væri hægt að koma við gegn
kjarnasprengju. En yfirvöldin í
Bandaríkjunum eru ekki á því. Þau
segja að menn muni altaf hafa
dálítið ráðrúm til að forða sjer,
það muni hægt að vara fólk við
sprengjuárás svo sem hálftíma áð-
ur en hún skellur á. Og þess vegna
hafa þau gefið út þessar varúðar-
í'eglur.
Lciðbcmingarg
1. Leitið ávalt í cins örugt skjól
og kostur er á.
2. Ef þjer eruð í bíl þá yfirgefið
hann undir eins og leitið
skjóls.
3. Forðið yður niður í kjallara
þar er tiltölulega öruggast að
vei'a.
4. Leggist á grúfu undir sterkasta
veggnum.
5. Gangið i ljósum fötum.
6. Hafið aldrei axlabönd nje
bönd yfir axlirnar.
7. Farið hvað eftir annað í bað
eftir að sprenging er um garð
gengin.
8. Þvoið hár yðar lxvað eftir aim-