Lesbók Morgunblaðsins - 25.11.1951, Blaðsíða 6

554 r LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
hafði þó framrás til hliðar við
garðinn, varð meiri renslisjöfnuð-
ur í austuránni en fyr hafði verið,
og þetta sumar gekk svo mikill
lax í árnar að veiðimenn mundu
tæplega annað eins. Mátti þá kalla
að iax lægi við lax alla leið neð-
an frá sjó og upp undir stöð um
tíma. Hefir sagt mjer veiðimaður
að hann hafi þá einn daginn feng-
ið 48 laxa á litlum bletti, en sumir
hafi fengið meira. Það sumar er
talið að veiðst hafi 1787 laxar í
ánum, og hafa þó tæplega komið
öll kurl til grafar.
Þegar Árbæarstíflan var fullger
1929 og sama sem ekkert vatn var
rennandi í farveginum þar á milli
og stöðvarinnar, lögðust af marg-
ar góðar veiðistöðvar. Og til þess
að nöfn þau, er veiðimenn höfðu
gefið þeim, glatist ekki, skulu þau
rakin hjer.
Rjett fyrir ofan rafstöðina var
dálítil beygja á ánni og var þar
pollur eða iða, sem hjet Kastur-
hola. Skamt þar fyrir ofan voru
steinar upp úr ánni og pollar milli
þeirra og hjetu þeir Rottuholur.
Næsti veiðistaður þar fyrir ofan
var Pottxuúim, ofurlítill foss og
ágætur hylur undir honum. Þar
fyrir ofan komu Skáfossarnir; þeir
voru margir og á allstóru svæði,
en milli þeirra ýmsir pyttir og
áttu sumir þeirra sjerstök nöfn.
Þar fyrir ofan var svo Árbæar-
fljótið, allmikil breið og ágætur
veiðistaður. Þar fyrir ofan var svo
Stórhylur og Árbæarfossinn, þar
sem stíflan er núna. Undir lónið
hafa ekki farið neinir merkir veiði-
staðir nema Fljótshá’s, þar sem
nú er efri endinn á lóninu. Þar
hefir verið sett girðing til að varna
því að laxinn, sem fluttur er upp
í árnar, hlaupi niður í lónið.
Veiðistaðirnir sem enn eru ó-
skemdir fyrir neðan rafmagnsstöð-
ina, eru þessir:
\SC Neðst er Eldhúshylur alveg nið-
ur við sjó og flæðir upp í hann.
Þar íyrir ofan er Strengurinn við
steininn. Og þar rjett fyrir ofan
heitir Hola. Þá kemur Breiðin og
nær alveg upp að brú. Fyrir ofan
brúna eru Strengimir og þá kem-
ur Fossinn (Sjávarfoss). Fyrir ofan
hann er Neðri Móhylur og síðan
Efri Móhylur. Þar fyrir ofan er
Strengurinn og staðnæmist lax-
inn þar oft áður en hann fer í
kisturnar hjá stöðinni.
Neðsti veiðistaðurinn fyrir ofan
Árbæarlónið heitir Fjárhúshylur.
Þar fvrir ofan höfðu Englending-
ar gefið veiðistöðum nöfn, og voru
þau lengi notuð. Nú hafa þessum
stöðum verið gefin íslensk nöfn,
en tæplega komin festa í þau.
Síðan ámar skiftust í tvö veiði-
svæði og farið var að flytja lax-
inn upp í efri árnar, hafa verið
nokkurn áhöld um það á hverju
sumri hvað mikið hefir veiðst í
hvorum stað. Þó hafa að jafnaði
veiðst fleiri laxar fyrir ofan raf-
magnsstöð, enda er veiðitíminn
fult svo langur í efra hlutanum.
Stangarveiðifjelag Reykjavíkur
hefir nú um mörg ár haft veiði-
rjettinn á leigu (og að undan-
förnu hefir verið samið um hann
til þriggja ára í senn). Fjelagið hef-
ir mikinn áhuga fyrir því að kenna
mönnum að veiða eftir listarinnar
reglum, og hefir t. d. bannað tvö
seinustu árin að veiða á maðk í
efra hluta ánna. Það hefir og út-
rýmt jafn „barbariskum“ veiðiað-
ferðum og „húkki“ og að krækja
lax, en það vildi brenna við áður
að menn ljeti sjer slíkt sæma.
Uppeld'sstöð f ánum.
Þegar Þór Guðjónsson var veiði-
málastjóri, hafði hann mikinn á-
huga fyrir því að auka klak í
Elliðaánum og koma þar á fót
uppeldisstöð fyrir vatnafiska. Fekk
hann þá stjórn Rafmagnsveitunn-
ar og Stangaveiðafjelagið í lið við
sig um þessa hugmynd og var gerð
áætlun um stofnun og rekstur
slíkrar stöðvar og send bæarstjórn
Reykjavíkur. En svo varð ekki
meira úr því í bili, vegna þess að
Þór hætti að gegna starfi veiði-
málastjóra.
í þessari áætlun var gert ráð fyr-
ir því, að þarna færi ekki aðeins
fram klak á hrognum úr laxi í
Elliðaánum, heldur einnig úr laxi
í stærri ám, þar sem hann er
stærri. Skilyrði til þess að ná í got-
lax í Elliðaánum eru betri en ann-
ars staðar, því að hægt er að króa
laxinn þar af og handsama hann
eftir vild. Víða annars staðar hafa
klakstöðvar lagst niður vegna þess
að aðstaða er þar svo slæm að það
mundi kosta stórfje að gera þann
útbúnað við árnar, að auðvelt væri
að ná í gotlax. í Elliðaánum hagar
einnig þannig til, að unt er að
hraða vexti laxaseyðanna að mikl-
um mun. Vatnshitinn í ánum kemst
upp f 12 stig á sumrin og er það
hæfilegur hiti, en má þó ekki meiri
vera fyrir seyðin. En svo var hug-
myndin að geyma seyðin í þróm
og ylja vatnið þar upp með heitu
vatni frá stöðinni þann tíma sem
kalt er í veðri og vatnið of kalt
fyrir ungviðin. Með þessu móti, að
hafa seyðin altaf í hæfilega hlýu
vatni og fóðra þau, var gert ráð fyr
ir að hraða mætti svo vexti þeirra,
að þau færi öll til sjávar tveggja
vetra í stað þriggja vetra eins og
nú er. Á þennan hátt yrði þroska-
tíminn styttur um eitt ár og laxinn
gengi ári yngri í árnar heldur en
hann gerir nú. Hraðari vöxtur þýð-
ir örari laxgengd og jafnvel mætti
búast við að minni vanhöld yrði
á laxinum með þessu móti, að
minsta kosti á fyrsta þroskaskeiði
hans í ánum.
En svo var líka hugmyndin að
hafa þama uppeldisstöð fyrir bráð-
þroska silunga-tegundir, eins og
t. d. regnbogasilung. Það kostar