Lesbók Morgunblaðsins - 25.11.1951, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
( 562
fiski mjög nákvæmlega og kallar
hann í íldakóng. Lýsingin er á
þcssa laið:
— Þ ssi afar einkennilegi fiskur
gt.ir crðið mjög langur, 5,5 m.
(lí fel eða meira og sá eini, sem
hj 'i h 'ir verið mældur, var rúml.
2, n. (12% fet). í vexti er hann
di .í ,ií svipaður vogmej*u, en þó
m.klu iangvaxnari og jafnhærri og
ekki eins þunnur. Höfuðið er mjög
lítið, srjáldrið stutt og ennið hátt,
en mui.nurinn í öllu tilliti eins og
á vogrcey, nema að hann er alveg
tannlaus. Augun eru miðlungsstór.
Vangab einsröndin er mjög bogin,
en táll :aloksröndin gengur út í
horn. B jlurihn er langur og lækkar
jaint i am að höfði. . Stirtlan ér
m klu iengri en bolurinn, fer jafn-
læk'.ca; ii aftur eftir og endar í
stuttri, snubbóttri totu. Bakugginn
nær firá enni og aítur að stirtlu-
er.di', hann byrjar með 10—15
löngum, fram sveigðum, ofan til
aðskildiun geislum, sem enda hver
með sír.u húðblaði að aftanverðu;
verður úr þessu einskonar „kór-
óna“; r inars er ugginn allur jafn
lágur 1: ngi vel, en læklcar að lok-
um aft ist, raufarugga og sporð-
ugga v; ntar alveg. Eyraruggamir
eru mjcg stuttir og rót þeirra ská-
höll. Kviðuggarnir eru hvor um sig
einn geisli, sem er bæði gildur og
svo langur, að hann nær aftur vmd-
ir rauf og endar með dálitlu húð-
blaði. Roðið er mjög líkt og á vog-
mey; þó eru 4 raðir af stærri hnökr
um eftir hvorri hlið, ofan við rák-
ina og ein með allstórum nöbbum
eft.r en.lilagnri neðri röð fisksins,
framunchr eyrugga. Rákin er ó-
slitin frú höfði og aftur úr og ligg-
ur að rr.estu leyti á neðanverðum
fiskir.um. Liturinn er líkur og á
vofmey, silfurgljáandi, með stutt-
um, órcglulega settum svörtum
þv( rrák im og dflum framan tiL
Ug.jarmr eru blóðrauðir og „kór-
^ óní.n“ líka.
Heimkynni síldakongsins virðist
vera N-Atlantshafið, frá Finn-
mörk og íslandi til Bretlanclseva
og eitthvað lengra suður. Hann
iiefir fengist við Bermudaeyjar og
jafnvel við Góðravonarhöfða og í
Ir.dlandshafi. Hjer við lar.d hefir
hans áreiðanlega orðið vart einu
sinni; hann rak hjá Gamla-Hrruni
í Arnessýslu 23. sept 1906, hjerum-
bil óskaddaðan, og sennilegt að ann
an hafi rekið á Traðafjöru í Stað-
arsveit í febrúar 1919. Alls hefir
orðið vart við nær 100 fiska síðan á
miðri 18. öld, 40 af þeim við Noreg,
álílca marga við norðanverðar Bret
landseyar og hina á víð og dreif.
Veiðst heíir hann víst aldrei. (Það
hvggja menn að síldarkóngurinn
muni vera eitt af því, sem menn
hal'a nefnt „sæslöngu“ og farmönn-
um hefir orðið svo tíðrætt um.
Sumar lýsingar, sem menn hafa
gefið af henni, gætu átt við sí'da-
kóng, sem sveimaði við yfirborð
með „kórónuna“ eins og afturkemt
hár eða fax).
Um lífshætti sfldarkóngsins vita
menn ekkert, en sennilega er hann,
hkt og vogmærin, miðsævis djúp-
fiskur, sem berst við og við fyrir
undirstraumum eða á annan hátt
inn að löndum. Munnurinn bendir
á, að hann muni lifa á samskonar
fæðu og hún. Um hrygningu hans
og vöxt er alt ókunnugt.
Hann er talinn óætur og til engra
nytja.
& 0 ®
Læknir: Mjer þykir vænl um að
geta tilkynnt yður að maðurinn yðar
er á batavegi og úr allri hættu.
Kona: Úr allri hættu. Sögðuð þjer
mjer ekki hjerna um daginn að hann
mundi ekki lifa í viku?
Læknir: Jú, en mjer hefir nú samt
sem áður tekist að lækna hann og jeg
býst við að yður þyki vænt um það.
Ko ia: Jú, líklega, en þetta ke.nur
mjer í mesta vanda. Jeg hefi selt öll
húsgógnin og keypt líkkistu.
Sigurður Norland
Holtavörðuheioi þótti
heliur löng og' ströng
áður fyrri, en hún þykir
ekki framar löng.
Bílar æða yfir hana
eins og sljetta grund,
þeir eru ekki að þvi nema
eitthvað hálía stund.
Hæðarsteinninn húkir þarna
hræðir engan mann.
Áður var þó ekki nærri
öllum sama um hann,
þar var brögnum búið víti,
betra að gæta sín,
ef þeir höfðu ekki að bjóða
upp á brennivín.
Hæðarsteinn er horfmn sjónum,
hans er ekki minst,
stutt er eftir upp í móti,
óðar brekkan vinst,
útsýn fæst þó ekki mikil
yfir Húnaþing.
Húnaflói opnast ailur
út að sjónarhring.
F.kki er hrjóstrugt nm að lítast,
alt er gróin jörð.
Óðum hailar undan hjólum
ofan í Hrútafjörð.
Norðurlandið lætur heldur
lítið yfir sjer,
en það reynist ekki iakar
en það sýnist hjer.
Hralt er ekinn Hrútafjörður,
hvergi töf nje staut,
yfir hálsinn, yfir Miðfjörð,
upp að Norðurbraut.
Ýmsir fara út á Tanga(*
aðrir staldra við,
en það verður ekki nema
um það kortjers bið.
Ýmsir fara út á Tanga,
einn er jeg af þeim,
samt er jeg nú ekki cnnþá
alveg kominn hcim.
Út á Vatnsnes er jeg kominn,
ýmsan þekki stig,
þeir, sem eiga hjerna heima,
heilsa upp á mig.
*)Þ. e. Hvammstango,