Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1952, Side 8

196
- LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
már‘ í Reykjavík

llcstar a beit í f jöruiuii
Árni Óia:
„Forljótt
REYKVÍKINGAR áltu löngum
íjölda hrossa, miklu íleiri en þörf
virtist á. Meðferðin á hrossum þess-
um vár þannig að þau voru látin
ganga úti alian veturinn og þegar
hart var á, gengu þau vanalega í
fjörunni ug liíðu þar á þara og fisk-
úrgangi. sem fleygt hafði verið í
f jöruna eða sjóinn og síðan borizt á
land_ Annars. var þetta hrossastóð
oft eins og versti stefnivargur, réð-
ust þau inn á tún manna, nöguðu
þau niður í rót og spörkuðu þau öll
sundur. Og þó var annað verra, að
þau sóttu mjög í fisk, svo að hvergi
mátti hafa hann úti við. Var ckki
að sökum að spyrja ef hrossin kom-
ust í fiskstakka að þá rifu þau og
tættu fiskýin í sundur, átu og
skemmdu. Urðu oft út af þessu
illindi og ýfingar manna á milli.
Fiskeigendum sárnaði, sem von
var, þegar lirossin komust í fisk
þeirra, og töldu að eigendur hross-
anna ætti að gæta þeirra betur.
Svo er það i desembermánuði
1834 að 5 bæjarmenn komu til bæj-
arfogeta og kærðu það munnlega,
að útigangshestar sínir. 3 að tölu,
hefði orðið fyrir hraklegri meðferð
og væri meira og minna skemmdir.
Sögðu þeir að eftir því sem næst
yrði komizt stafaði þetta af því að
einhver hefði stungið eldi undir
tögl þeirra fyrir nokkrum dögum.
Þetta þótti, sem von var, hið
mesta óþokkabragð og var þetta
kallað „forljótt mál“ hér í bænum
á þeirrar tíðar reykvisku. Var tai-
in hin mesta nauðsyn að hafa upp
á þeim, er þetta hefði gert og reyna
að koma í veg fyrir að annar eins
leikur yrði leikinn frarnar.
í þenna mund bjó Þórður Guð-
mundsson hafnsögumaður í Borg-
arabæ í Grjótaþorpi. Stóð sá bær
fyrir norðan Brekkubæ (nú Vina-
minni). Hjá honum var vinnumað-
ur, sem Brynjólfur Brandsson hét.
Kvisaðist það þegar, að nokkrum
dögum áður hefði Brynjólfur þessi
hitt Magnús Norðfjörð beyki í Sjó-
búð og sagt honum fi'á því, að
kvöldið áður hefði einhver latið
eitthvað undir tagl á hesti heima
við bæ Þórðar Guðmundssonar, til
þess að fæla hestinn þaðan úr fiski.
Einhver maður, sem hafði hlustað
á þetta, sagði að Brynjólfur hefði
líka sagt „ að Þórður Guðmundsson
hefði stungið lótorfu eða eldtoríu
undir tagl a hesti við bæ sinn til
þess að fæla hann úr fiski.“
Út af þessu var Brynjólfur kall-
aður fyrir rclt og bar hann það,
að hann hefði að kvöldi 14. des. um
náttmal gengið ut úr bæ Þórðar og
haít með sér logamli lótoríu. —
Kvaóst kar-n liafa ætláð að fæla
með henni hross þau, „sem höfðu
sumpart uppetið og sumpart
skemmt blautan fisk, sem þeir
Þórður áttu í félagi.“ Sagðist hann
hafa fleygt logandi lótorfunni inn
á milli hestanna, en í sama bili
hefði Þórður komið út og bannað
sér að fara svo gálauslega með eld,
og hefði hann þá þegar hætt eld-
kastinu. Hinu neitaði hann þver-
lega að hafa látið eld undir tagl á
nokkrum hesti og kvaðst ekkert
vita um hver að slíku væri valdur.
Hann sagðist ekki minnast þess að
hann hefði sagt við Magnús Norð-
fjörð að Þórður hefði gert þetta,
en hafi hann sagt það, þa hefði það
verið lygi. En hinu hélt hann fram,
að þeir Þórður Guðmundsson og
Jón nokkur Vigfússon hefði verið
í vitorði með sér og horft á er liann
fældi hestana með logandi lótorf-
unni.
Þessu neituðu þeir Þórður og Jón
harðlega. Hitt viðurkenndu þeir, að
þeir hefði séð Brynjólf vera að íæla