Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1952, Qupperneq 8

436
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
BÖRNIN FARA í SKÓLA — Sumarið er liðiff og þótt þaff væri kalt var oft
sólskin hér sunnan lands og: börnin urffu brún af útivcru. Þau eru hress o£
fjerug, enda þurfa þau á því að halda, því að i ú hcfst hin langu og erfiða
skólaganga. Bcrnin kvíða þó cngu. Þau hlakka til að fara í skólann og þcim
finnst þau orðin menn með mönnuin þegar þau cru kcmin með skólatösku um
öxi. Það þarf ckki ar.naff cn iíía á þannar. hóp hcrna til þes að sjá að svo
ei. — (Ljósm. Ól. K. Magnússon).
HE3LDARSPJALDSKRA
um alla íslendinga er nú verið að
gera að tilhlutan • Alþjoða heilbrigði^-
stofnunarinnar, er veitir 8000 dollara
á þessu óri til þess. Hefir Hagstofan
tekið verkið að sér. Fjármálaráðuneyt-
ið, Kgykjavíkurbaer, Tryggingarstofn-
un ríkisins og Berklavarnirnar leggja
íé fram til verksins.
600.000 DOLLARA STVRK
veitti hin gagnkvæma öryggisstofn-
un í Bandaríkjunum íslandi til véta-
kaupa har.da Sogsvirkjuninni og Á-
buróarvcrksmið j unni.
FLUGFÉLAC ÍSLANDS
sótti 12 herklaveikissjúklinga t’l
Angmagsalik á Grænlandf og flutti þá
til Álaborgar i DanmörkiKeítir beiðni
dörifeku stjórnarinnar.
JÓHANN HAFSTEIN
alþir.gismaður var kcíinn bcnka-
stjóri Útvegsbankans.
REIKNINGAU REVKJAVÍKl RBÆAK
fyrii: árið sem lcið voru lagðir fram.
Tekjuafgangur bæarsjóðs hefir numi'ð
10.3 millj. kr. Eignaaukning bacarsjóðs
og íyrirtækja hans hefjr numið 18,1
millj. kr.
A AFMÆLI REYKJAVÍKUIt
hinn 18. setti Reykvíkingafélagið
minningarskjöld á etzta húsifi í bæn-
um, Aðalstræti 10. Fegrunarfétagið
verðiaunaði þá fegursta blómagarðinn,
og fékk Harald Faaberg, Laufásvegi
66 fyrstu' verðlaun. Átta menn aðrir
fengu viðurkenningu fyrir fagra og vel
hirta garða.
Viðskjptajöfnuður fyrstu 7 mánuði
ársins reyndist óhagstæður um 25L7
milij. kr., þar af var hallinn í júli
34,1 millj.
Nýtt félagsheiir.iíi var vigt í Iiorna-
firði og nefnist Mánagarður.
Vísitala framfærslukostnaðar og
kaupgjaldsvísitala voru óbreyttar frá
þvj sem var í fyrra mánuði.
Náttúrugripasal'n var opnað á Akur-
eyri. Er það að mestu gjöf til bæarifls
frá Jakobi Karlssyni.
Jöklar h.f. keyptu ílutningaskipio
„Foldin“ og gáfu því nýtt nafn og létu
heita „Drangajökul“,
Atvinnuleysisskráning. — Við at-
vinnuleysisskróningu í Reykjavík 1
öndverðum mánuðinum létu 51 skrá
sig.
Emíáatól.
Sagir munu ekki hafa * þekkst hér
á landi fyr en á 15. öld og heflar
nokkru síðar. Nokkur önnur sjníðató!
cru nefnd í máldögum og fornbréfum,
t. d. fellistokkur, sem líklega hefir
verið sinskonar hefill eða sköfujárn, til
að fella ssman þiljur. Getið er um al,
brodd, nafar, gaddanafar, hrífunafar,
skipanafar og skóbor. Arið 1504 er
getið um klaufhamar og hnoðhamar,
1523 um klauföxi, 1476 er getið um
þverfara og súðfara á Miklabæ; senni-
lega cr hér að ræða um trésköfur. Um
sáma leyti er getið um skarijárn á Ær-
læk. Þetta kann að vera sama orðið
og Scharreisen á þýzku (tréskafa). Þá
er getið um þaufara á sama stað. í
Vatnsfirði eru „9 kúfar og kostrar“,
taldir með smíðatólum 1503, en óvút
að þar sé að ræða um smíðatól. Þá er
greypijárn fornt smíðatól. Þess ef
getið á Miklabæ árið 1504. Það hefir
verið notaö til að gera gróp. Engin
líkindi eru til að vinkill hafi þekkzt
hér allt fram á 16. öld. Hallamælir eða
hinn svonefndi „vaturpassi" hefir lík-
lega borizt hingað á 17. öld. (Iðn-
saga).
VTefstólar og rokkar.
Fram um miðja 18. öld voru tó
skaparverkfærin hér handsnælda og
kljávefstóll. Þetta sleifarlag blöskraði
Skúla fógeta, og þess vegna m. a.
brauzt hann í því að koma upp tó-
vinnuvélunum í Reykjavíln 1752.
Nokkru áour höfðu þó komið hfng-
að til lands fáir vefstólar, og hafði
Skúli fcngið einn meðan hann var á
Ökrum. — Árið 1785 sendi Danastjórn
hingað 80—83 rokka og 40 hesputré íil
útbýtingar í sveitum og ennfremur 4
vefstóla. Sáu menn fljótt hvert hag-
ræði var að þessu og tóku að smíða
rokka og vefstóla, jafnvel betri en
hina útlendu. Og þegar um aldamótin
1800 var svo komið að gamla sprina-
snældan var að hverfa úr sögunni.