Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1954, Qupperneq 5

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
577
Færaspu uarokkur
um hamarsmunna, sem fuglinn var
sleginn með.
Þá koma nokkur helztu tæki, sem
notuð voru við bjargsig í Grímsey,
en þau eru þessi: Festi, um 60
faðma langur kaðall; festarauga,
sem sigamaður bindur sig í; fest-
arhæll, sem festinni er brugðið um
meðan sigið er; fcstarhjól, sem
festin leikur á, þegar upp er dreg-
ið; stokkur (bjargstokkur), tró,
sem liggur á bjargbrún undir fest-
inni, og í honum spannól með
spannhæl til að festa stokkinn.
Sigamaður var í hempu, sem hann
batt þétt um mittið og lét eggin í
og hélt á priki með ausu á öðrum
enda og seildist með henni eftir
eggjunum. — Tækin, sem hér eru
sýnd, eru eftirlíkingar í hér um bil
hálfri stærð. — Þar fyrir innan eru
kofnagoggar (greflar) frá Breiða-
firði, og innst í horninu danskur
álastingur með mörgum greinum,
sem einhvern tíma var reynt að
stinga með ál hér í Reykjavíkur-
tjörn.
Á veggnum að vestanverðu og
meðfram honum eru, talið innan
frá, ýms áhöld, er heyra sjósókn
til, eins og „melspírur“, renndar úr
hvalbeini og eik, blakkir stærri og
minni, skipslanterna úr eir, skips-
klukkur og akkeri. — Á dálítilli
hillu stendur „logg“, stundaglas og
„loggbretti11, áhöld til að mæla
hraða skips og farna vegalengd;
þar fyrir framan stendur kúfisk-
plógur úr járni með afar sterkleg-
um tindum til að rífa með skelj-
arnar upp frá botninum. Þá koma
tvær reizlur og gríðarstór skálavog
(fiskvog), sem Jengi var við versl-
anir í Stykkishólmi, með ártölun-
um 1770 og 1786; þá eru nokkur
dufl af dálítið mismunandi gerð-
um, netaílár, netakúlur, netablý og
netaleggir, austurtrog og ýmislegt
fleira svo sem hvalbeins hlunnar
og drekar. En ofar á veggnum eru
nokkrir naínfja^r af bátum, sem
nöfnin eru skorin í og á sumum
ártöl — og bitafjöl austan úr Mýr-
dal með svohljóðandi áletrun:
„Bliki heitir báru dýr
blessan Drottins hljóti,
þeir því fleyta um öldu ýr
ástar Jesú njóti.
Fullgjörður 30. nóvember 1847.“
Á hinni hliðinni stendur dróttkveð-
in vísa, sem þó verður ekki lesin
til fullnustu vegna skemmda á
fjölinni:
„Reist gnoð risti þolið
Ránardætur ósaetar
hraustir .........
hrannar jó um sjóinn.
Stjóra skips styrk þú ....
.................. dýra,
hönd þín sé yfir og undir,
allt svo gegni vel þegnum.“
Vísurnar eru eftir síra Gísla
Thorarensen á Felli (1818—1874).
Þar fyrir framan hangir á veggn-
um íiæra mikil úr járni, iyrir stór-
fiska, full mannhæð að lengd og
sver að sama skapi, og taka þá við
önnur „stórfiskaveiðarfæri“ eins
og hákarlahnallur, gómbítur,
skálmar og hákarlasókn (öngull)
með járnfesti og járnsökku. — Á
skáhillu liggja fleiri sóknir með til-
heyrandi, ífærur, hákarlaskutlar,
hvala- og selaskutlar o. f 1., og á
veggnum fyrir ofan er selaskutull
á stöng, en fyrir framan hákarla-
drepir, hin geigvænlegustu vopn.
Frammi í horninu stendur að
lokum grænlenzkur selabátur,
„kajak“, úr selskinni, með tilheyr-
andi ár, hinn ágætasti gripur, sem
ber handbragði Eskimóa glæsilegt
vitni, og þó hann virðist kannske
ekki beinlínis eiga heima hér í ís-
lenzku sjóminjasafni, hefur samt
ekki þótt óviðeigandi að láta hann
í senn minna á hina merkilegu
veiðiþjóð, næstu granna vora í
vestri, og forn tengsl vor við land
hennar. — Hjá kajaknum stendur
á hyllu líkan úr skinni, grænlenzkt,
af svo nefndum „kvennabát“.
Auk þess, sem nú hefur verið
tahð, hanga ^ veggjunum allt í
kring myndir og uppdrættir, sem
snerta sjóferðir og fiskiveiðar ís-
lendinga fyrr og síðar. — Á vestur-
vegg eru þessar helztar, tahð inn-
an frá: Togarinn „Ýmir“ frá Hafn-