Lesbók Morgunblaðsins - 03.10.1954, Qupperneq 8

620 ^
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Friðrik Ásmundsson Brekkan:
Skemmaai í Þjóðminjasafni
Ferðaskrínur Bjarna Thorarensens, klæddar selskinni
EGAR farið er úr fremri saln-
um niðri í þann innri verður fyr-
ir stuttur gangur; á veggjunum þar
til beggja handa eru íáeinir gripir,
sem vel eru þess verðir, að þeim
sé nokkur gaumur geíinn.
Vinstra megin er efst fallega
skorinn veðurviti frá Víðivöllum í
Fnjóskadal með ártalinu 1833 og
fangamörkum hjónanna Þorsteins
Þorsteinssonar og Valgerðar Ind-
riðadóttur, sem þar bjuggu þá. Þar
undir er fornleg kirkjuhurð frá
Flatey í Breiðafirði, undarlega lág
og lítil en með einkennilegum og
fallegum útskurði. Þá er sýndur
þar hór eða hókrókur af Austfjörð
um; hann má færa upp og niður á
trégrind og er gerólíkur hóbands-
krókum þeim, er algengastir voru
víðast hvar í eldhúsum hér á landi.
Undir honum eru nokkrir pottkrók-
ar, sem hafðir voru til að lyfta
þungum pottum af hlóðum og bera
þá. Á dálitlum palli þar undir
stendur „bollasteinn“, forn, fund-
inn í Vestmanneyum; er það lá-
barinn steinn, vel tilhöggvinn, með
kringlóttum bolla í miðju, en að
utan er hann höggvinn í líkingu
við ljónshöfuð með dálitlum vængj-
um; mun hann hafa átt að tákna
„kerúb“. Á honum eru allstór eyru
með götum í gegn, sem gerð munu
hafa verið fyrir bönd til að láta
hann hanga í; að líkindum hefur
þetta verið lampi. — Innst er
kirkjuhurð frá Núpi í Dýrafirði,
með hring, stórum lömum og fleira
skrauti; er það bæði óvenjulegt og
fagurt járnsmíði, sem talið er vera
frá 17. öld.
Á veggnum til hægri er fyrst
vindhanaspjald frá kirkjunni á
Stórólfshvoli; er það gagnskorið
látúnusspjald með nafndrætti Frið-
riks konungs VI., ártali 1833 og
S. G. Thorarensen. Undir er kirkju-
hurð fomleg og fremur lítil frá
Helgastöðum í Reykjadal; var síðar
fyrir peningshúsum á Halldórs-
stöðum. Hún er með skrautlega
smíðuðum járnum. Þar fyrir innan
eru steinkolur, lýsispönnur úr járni
og lýsislampar úr kopar, og innst
kirkjuhurð frá Grenjaðarstöðum;
er hún, eins og hurðin frá Núpi,
ný, sett undir lamirnar, sem eru
taldar vera frá 14. öld, afarstórar,
skrautlegar og forkunnar vel smið-
aðar. Er slíkt járnsmíðimjögfágætt
hér og hefur þess verið getið til,
Veðurviti frá Víðivöllum i Fnjóskadal
l