Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1955, Blaðsíða 6

r SOð W|7
f- LESBÖK MORGUNBLAÐSIN9
séra Egill Eldjárnsson, sem áðnr
var prestur að Mosfelli í Mosfells-
sveit. Hann lét það ekki undir höf-
uð leggjast að tryggja sér þetta
prestakall, því að hann sótti um
það daginn áður en prestadómur-
inn dæmdi séra Þorgeir frá kjóli
og kalli. Og þó er hitt máske ennbá
undarlegra í augum núlifandi
manna, að viku áður hafði Böðvar
sonur Högna prestaföður á Breiða-
bólstað í Fljótshlíð, sótt um Mos-
fellsprestakall „ef það skyldi
losna“.
Þau Þorgeir og Guðrún kona
hans eignuðust 4 börn. Tvö þeirra
dóu í æsku, en dóttir, sem Guðrún
hét, dó um tvítugt. Fjórða barttið
var stúlka, sem Valgerður hét og
komst upp. Giftist hún fyrst Sæ-
mundi Bergþórssyni bónda á Rafn-
kelsstöðum, en seinna Andrési
bónda á Króki, sem var sonur séra
Egils Eldjárnssonar.
r
SJÓHRAKNINGUR ÞORGEIRS
Meðan Þorgeir bjó í Fuglavík
stundaði hann útróðra jafnhliða
búskapnum eins og aðrir bændur
þar á nesinu, og var formaður
sjálfur á báti sínum.
Nú var það hinn 27. febrúar 1758
að 9 skip reru af Miðnesi og eitt
úr Höfnum. Höfðu menn tekið eftir
því að síli var komið í sjóinn, og
þar sem veður var gott, hæg aust-
anátt, voru mönnuð öll skip og voru
liðléttingar á sumum. Skipin heldu
öll út á djúpmið og fiskuðu sæmi-
lega um daginn. En í þann mund
er þau bjuggust að halda heim,
brast á austan ofviðri með blind-
hríð og áttu skipin í móti þessu
veðri að sækja. Léttari skipin kom-
ust eitthvað áleiðis, en ekkert
þeirra náði þó landi um kvöldið.
Hin þyngri skipin, sem ver voru
mönnuð, réðu ekki við neitt og
hrakti til hafs. Skifti það varla
togum að skipin misstu sjónar
hvert á öðru.
Þorgeir var á sexæringi. Þeir
börðu meðan til vannst, en svo
kom að þeir réðu ekki við neitt
og hrakti þá skipið undan sjó og
vindi og vissu þeir ekki hvar þeir
fóru. Tóku þeir það þá til bragðs
að kasta öllum fiskinum útbyrðis,
svo að skipið verði sig betur, og
mun það hafa bjargað lífi þeirra.
Um sömu mundir urðu þeir varir
við annað skip í hríðinni, en ekki
vissu þeir hvaða skip það var, enda
hvarf það von bráðar út í dimm-
viðrið og spurðist aldrei framar
til þess.
Veðrið var svo óskaplegt í landi,
að engum manni var stætt úti og
var búizt við því að öll skipin
mundu farast, því að stórsjó gerði
þegar í stað og ekki sá út úr aug-
unum fyrir hríðinni.
Það er af þeim Þorgeiri að segja
að þá rak undan veðrinu og gátu
ekki gert neitt nema að reyna að
verjast áföllum. Gekk svo fram í
myrkur. Þá var eins og veðrið esp-
aðist enn og stærðust öldur mjög.,
Gengu þá holskeflurnar hvað eftir
annað vfir skipið og varð alltaf að
standa í austri. Um nóttina voru
miklir hrævareldar á lofti og stóð
þeim varla minni ógn af þeim
heldur en veðrinu. Þegar leið á
nóttina fóru menn að þjakast. All-
ir voru holdvotir og vegna sjávar-
seltunnar tók svo af þeim að þeir
þoldu varle að hreyfa sig. En þegar
þeir höfðu ekkert fyrir stafni, ætl-
aði kuldinn að gera út af við þá.
Enginn vænti sér lífs. Báðust þeir
þá allir fyrir í sameiningu og við
það varð þeim hughægra.
Þegar leið á nóttina roíaði til og
sá til tungls. Tók veðrið þá og að
lægja og undir daginn lvgndi og
létti til. Sáu þeir þá fjöll og gátu
áttað sig hvar þeir voru komnir,
og hafði þá ekki hrakið jafn langt
og þeir hofðu búizt við. Voru nú
sett upp segl og vildi þá svo vel
til að vindstaða breyttist og kom
á landnorðan gola, svo að þeir
fengu leiði og náðu Gerðum í
Garði um daginn nær dauða en
lífi. Tvö önnur skip náðu og landi
þar, en einn maður hafði króknað
á öðru þeirra. Fjórða skipið náði
að komast inn um Hamarssund, en
á því hafði einnig látist einn mað-
ur. Þessi skip, sem landi náðu, voru
frá Flangastöðum, Sandgerði, Bý-
arskerjum og Fuglavík.
Til hinna skipanna 6 spurðist
aldrei. Þau höfðu farizt úti á rúm-
sjó og fórust þar 38 menn. Varð
þetta því einn hinn mesti mann-
skaðadagur á Suðurnesjum.
Þorgeir orkti langt kvæði um
þessa svaðilför og sorgaratburð og
kallaði það „Hrakningasálm“. í
honum er þessi vísa, sem margir
gætu tekið sér í munn:
Ég fel svo þinni ásjá enn
sem hrekjast bylgjum hafsins á,
Herra, kenn þú í brjóst um þá,
hvort sem þú lætur líf eða deyð
lyktun á gera þeirra neyð.
alla guðhrædda fiskimenn,
Þorgeir var hreppstjóri um
nokkurt skeið meðan hann bjó í
Fuglavík. En seinast var hann far- .
inn að heilsu og andaðist aðeins 47
ára gamall. Banamein hans var
talið „hálfvisnun“, en mundi nú
líklega kallast mænuveiki.
Ljóðmæli hans voru gefin út í
Viðey 1841, í Kaupmannahöfn
1951 og í Reykjavík 1906. Auk þess
eru kvæði eftir hann í handritum
í Landsbókasafni. Lýkur svo hér
frá honum að segja.
A. ó.
Frúin keypti sólskífu til þess að hafa
í garðinum hjá sér. En henni líkaði
ekki staðurinn þar sem sólskífan var
sett fyrst og bað mann að flytja hana
fyrir sig.
— Hvar viijið þér þá hafa hana, frú?
spurði hann.
— Þarna beint undir ljóskerinu svo
að við getum séð á hana þótt dimmt sé.