Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1955, Blaðsíða 11

W LESBÖK MORGUNBEAÐSINS
JWZWW&t' 5111
Sig. A. Magnusson:
SKÁLDIÐ W. H.
er af íslezku kyni í
AUDEN
föðurœtt
W. H. Auden
ÆST Eliot hefur ekkert ensku-
mælandi skáld orðið áhrifarík-
ara á nútíma-ljóðlist en W. H. Aud-
en. Þessir tveir menn eru í senn
andstæður og hliðstæður. Glettni
örlaganna réði því, að Eliot sagði
skilið við Ameríku og gerðist brezk
-ur borgari, þar sem aftur Auden
yfirgaf Bretland og gerðist banda-
rískur borgari. Þeir eiga það sam-
merkt, að í upphafi voru þeir knúð-
ir til sköpunar af örvæntingu og
vantrú á nútíma menningu, en
hafa báðir fundið vissu sína og
lífsjátningu í kristnum trúarvið-
horfum Þótt Auden hafi greini-
lega orðið fyrir sterkum áhrifum
frá Eliot, þá eru þessi tvö höfuð-
skáld nútímans ólík um flest.
Fjölhæfni Audens er viðbrugðið,
og hefur hann í þeim sökum ekki
átt neinn sinn líka, síðan Bvron leið.
Honum verður ekki skotaskuld úr
því að bregða sér í ham háfleygra
mælskuskálda, og með lipurð sem-
ur hann nýtízkulega slagara. Það
Og nú er svo komið, að sérstakir
skólar hafa verið stofnaðir í Banda-
ríkjunum fyrir þessa Iækna. Eru
þetta taldir einkennilegustu lækna-
skólar heims, því að þeir fást miklu
meira við rannsóknir heldur en
lækniskennslu. Og flest af því, sem
þar er kennt, er ekki kennt í nein-
um læknaskólum öðrum um víða
veröld.
Ijóðform er vart hugsanlegt, sem
Auden hefur ekki fengizt við —
og alls staðar sýnir hann ótvíræða
yfirburði. Slík fjölhæfni getur þó
verið til tjóns engu síður en gagns,
þar sem þessum snillingum hættir
til að skrifa of mikið. Hefur sú
orðið raunin á um Auden engu síð-
ur en Byron. Magnið skyggir, ef
svo má segja, á kostina. Við könn-
umst við þetta hjá sumum íslenzk-
um skáldum, eins og t. d. Matthíasi.
— Eirðarleysið á Auden líka sam-
eiginlegt með Byron, því hann hef-
ur verið „heimshornaflakkari" í
enn ríkari mæli en hinn aðalbomi
skáldbróðir hans. Ferðast um alla
Evrópu, Ameríku og Asíu, síyrkj-
andi um allt, sem fyrir augun bar,
stríð og ógnir í Kína og á Spáni,
frið og sveitarsælu á fslandi.
Þegar ég hitti Auden á dögun-
um hér í New York, var hann á leið
til sumardvalar á Ítalíu, eins og
hans er árlegur vandi. Ég innti
hann eftir ferðalagi hans til fslands
sumarið 1937, og lét hann vel yfir
því. Kvaðst hafa hrifizt af stórbrot-
inni og ósnortinni náttúru landsins,
og væri ísafjörður einn þeirra
staða á hnettinum, þar sem hann
vildi helzt búa. Hins vegar þótti
honum ekki mikið til hangikjöts-
ins koma, kvað það minna sig á
ekkert frekar en skósvertu. Það er
þó haft fyrir satt af sumum kunn-
ingjum hans heima á fslandi, að
hann hafi gengið með hákarl upp
á vasann, hvar sem hann fór, og
lyktað sterkt!
Auden kvaðst vera af íslenzku
bergi brotinn í föðurlegg, og væri
nafn hans komið af íslenzka nafn-
inu Auðunn. Munu íslenzkir for-
feður hans hafa setzt að í Bret-
landi fyrir nokkrum öldum.
- ★ -
Auden kom fram á sjónarsviðið
ungur og vakti þá þegar athygli.
Fyrsta bók hans, „Poems** kom út
1930, þegar hann var 23 ára gamall,
og eftir það rak hver bókin aðra.
Þegar hann stóð á þrítugu, hafði
hann þegar valdið flokkaskiptum
í hinum enskumælandi skáldheimi,
og um hann hafði myndazt „skóli"
róttækra umbótaskálda með vak-
andi auga fyrir þjóðfélagslegum
misfellum.
Það er vert að gera sér þess
grein, hvernig umhorfs var á al-
þjóðlegum vettvangi, þegar Auden
hóf upp raust sína og á árunum þar
á eftir. Eliot hafði þá þegar dregið
upp mynd sína af evðimörk nú-
tímamenningar í „The Waste
Land“, en hafði ekki ennþá hafið
pílagrímsför sfna til trúarlegrar
sannfæringar. Eitt efnilegasta ljóð-
skáld Amerfku, Hart Crane, hafði
reynt að skapa jákvæða táknmynd
af Ameríku til að vega á móti
mynd Eliots í kvæði sínu „The
Bridgc“, en hafði mistekizt og
drekkt sér. Heimskreppan hafði