Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1955, Blaðsíða 13

horfs eða eiginleika. Meðal þeirra
eru menn eins og Melville, Hénry
James, Yeats, Matthew Arnold,
Voltaire, Freud, Ernst Toller og
Edward Lear. Hefur hann ort mörg
stórfengleg kvæði um þessa og
aðra andlega forfeður sína. Rilke
hefur haft mikil áhrif á skáldskap
Audens, og grunntónninn í skáld-
skap hins austurríska snillings var
einmitt lofgerðin — „zu preisen“.
Þá ber að nefna hinn norræna upp-
runa Audens, því hans gætir mjög
í ýmsum stílbrögðum hans. Hefur
hann sótt innblástur í norrænan
skáldskap, og mörg ljóð hans eru
stuðluð að hætti íslenzkra ljóða.
Það hefur verið sagt um Auden,
að hann sé óstýrilátasta skáld þess-
arar kjmslóðar, og má það til sanns
vegar færa. Hann er Próteus, hinn
síbreytilegi og óútreiknanlegi fjöl-
listamaður, sem kann öll hlutverk
og þekkir öll gervi. Hann hefur
ásamt Spender veitt nýu lífi inn í
enska Ijóðlist á svipaðan hátt og
þeir félagar Wordsworth og Coler-
idge gerðu í byrjun 19. aldar. Og
ekki hefur Auden einskorðað sig
við ljóðlistina. Hann hefur skrifað
ferðabækur, leikrit, óperutexta og
kvikmyndatexta. Eitt merkasta
verk hans, „The Age of Anxiety“,
sem hlaut Pulitzer-verðlaunin
1948, hefur um langt skeið verið
einn vinsælasti ballettinn á leik-
sviðum New York. Þessi síðast
nefndi ljóðabálkur er gott dæmi
um stílleikni Audens. Hann er
skrifaður á hversdagsmáli stríðsár-
anna, en hefur hið fasta form forn-
norrænna kvæða og er stuðlaður
samkvæmt s.tröngustu reglum.
Auden er ennþá innan við fimm-
tugsaldur, og á því að líkindum
eftir að vinna mörg ný stórvirki.
Hann er einn þeirra skapenda, sem
sífellt leita á ný mið, reyna nýar
leiðir, endurlífga og endurskapa.
Hann hefur fremur flestum nú-
tímaskáldum gert Ijóðlistina vin-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Hvers vegna þreytast menn?
Tj^URÐU lítið hefur verið gert að
því að rannsaka hvernig á því
stendur að menn þreytast. Það er
máske vegna þess að menn hafa
alltaf haft svarið á reiðum hönd-
um: Það er vegna þess að menn
reyna of mikið á sig.
En þetta er í rauninni ekkert
svar. Það sem mestu máli skiftir
er að fá að vita hvað gerist í lík-
ama mannsins áður en þreytan yf-
irbugar hann. Hefur orðið breyting
á andardrætti, hjartaslögum, efn-
unum í blóðinu, súrefnismagni
loftsins? Eða hvað?
Nú er verið að rannsaka þetta í
tilraunastöð Du Pont Co í Banda-
ríkjunum (Du Pont’s Haskell
Laboratory for Toxicology and
Industrial Medicine). Sá sem stjórn
-ar þessum rannsóknum er eðlis-
fræðingur, sem heitir Lucien
Brouha Hann hefur látið svo um
mælt:
„Ökkur eðlisfræðingunum kem-
ur ekki einu. sinni saman um
hvernig á að skilgreina þreytu. Nú
er um þrenns konar þreytu að ræða
— líkamlega þreytu, andlega
þreytu og þreytu taugakerfisins.
Því miður getum vér ekki enn gert
oss neina grein fyrir andlegri
þreytu og taugaþreytu, en að vissu
takmarki getum vér mælt hina lík-
amlegu þreytu.
sæla meðal almennings, án þess þó
að slá nokkuð af ströngustu list-
rænum kröfum. Hefur honum þar
dugað bezt hin lygilega fjölhæfni
hans, óskorað vald hans yfir enskri
tungu í öllum hennar sundurleitu
myndum, leikandi fyndni hans, og
síðast en ekki sízt, skilningur hans
og samúð með öllu, sem lifir og
þjáist.
Það er augljóst mál, að sá sem
vinnur mikla erfiðisvinnu verður
að eyða til hennar mikilli orku. Á
hinn bóginn er mönnum það ekki
ljóst, að skrifstofumaður, banka-
gjaldkeri og húsmóðir verða að
eyða mikilli orku í dagleg störf
sín. Einhvern tíma kemur máske
að því að vér getum mælt nákvæm-
lega andlega þreytu og tauga-
þreytu, en fyrst um sinn látum vér
oss nægja að reyna að komast að
því, hvað það er sem gerir menn
uppgefna, og hvernig hægt er að
bæta úr því.
Orkunni í sjálfum þér má líkja
við inneign í banka. Þú eykur
þessa inneign þegar þú hvílist. En
öll áreynsla er ávísun á þessa inn-
eign. Ef þú ávísar meiru en þú
leggur inn, þá er hætt við að svo
fari að þú ávísir meiru en inneign
nemur. Þegar svo er komið, ertu
örmagna“.
Til þess að rannsaka hvenær að
því rekur að menn verða uppgefn-
ir, er dr. Brouha nú að gera merki-
legar tilraunir með áhald, sem
fundið var upp af frönskum vél-
fræðingi, er heitir Lucien Lauru.
Ekki eru nema tvö slík áhöld til í
heiminum, annað í Frakklandi, hitt
í Bandaríkjunum. Þetta áhald vinn
-ur það verk, sem fæstum hafði
komið til hugar að hægt væri að
vinna. Það mælir þá orku, sem
menn leggja í vinnu sína.
Um nokkurt skeið hefur verið
til mælikvarði á „nytsama“ vinnu,
sem menn afkasta. Það er þannig,
að ef einhver lyftir t. d. 100 punda
þungum bagga tvö fet og setur
hann svo niður aftur, þá er talið
að hann hafi afkastað 200 fet-
punda nytsömu erfiði. En Brouha
segir að þetta sé falskur reikning-
ur, því að þar með sé ekki talin