Lesbók Morgunblaðsins - 04.05.1958, Blaðsíða 8
240
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Veturseta á SuÖurheimskauti
í FYRSTA skipti í sögu heimsins hafa menn haft vetursetu á
Suðurheimskautinu, átján bandarískir menn, og stunduðu þar
rannsóknir í sambandi við jarðeðlisfræðaárið. Aðalforingi þeirra
var Paul A. Siple. Hann h'efir skrifað grein um þessa vetursetu
í The Geographic Magazine og er þetta útdráttur úr henni.
ÞAÐ var 18. september 1957. Það
var bráðlega von á sólinni, sem
ekki hafði sézt í hálft ár. Hún var
þegar farin að strá gullnum geisl-
um yfir rúmlega hálft himinhvelið.
Eg dró úlfskinnhettuna betur
fyrir andlitið til þess að hlífa því
og skundaði svo út úr snjógöngun-
um hjá bústað okkar. Kuldinn var
bitrari en nokkuru sinni fyr. Um
leið og eg andaði frá mér var and-
gufan orðin að hrími í 10 mánaða
gömlu skegginu. Ósjálfrátt bar eg
höndina upp að nefinu til þess að
skýla því. í slíku frosti, sem nú var,
kell nefið á svipstundu. Frostbitran
var alveg eins og eldslogi léki um
nefið. Og áður en eg hafði gengið
mörg spor, voru togleðursstígvélin
mín gaddfreðin og hörð eins og
járn.
Frostið var nú 102 stig F. (74,44
st. C.), en daginn áður hafði það
verið 102,1 st. (74,5 C.) og er það
mesti kuldi, sem mældur hefir ver-
ið á jörðinni. Okkur langaði tií að
vita hvernig væri að vera úti í
slíkum heljarkulda.
Jack Tuck (foringi sjóliðanna)
og hundurinn Bravo, serh aldrei
skildi við hann, voru komnir út á
undan mér. Hundurinn dansaðí af
kæti. Hann fagnaði því eins og við
að fá aftur að sjá dagskímu. Hann
Paul A. Siple
skeytti ekkert um kuldann, en
stökk á undan okkur, og andgufan
var eins og löng hvít stroka aftur
af honum.
Á sjálfum Suðurpólnum
Við lögðum leið okkar að „suður
pólnum“, þeim stað þar sem jarð-
möndullinn endar landfræðilega
Með nákvæmum mælingum um
væturinn höfðum við Jack komizt
að því, að þessi staður var 2400 fet
frá búðunum, í áttina til austur
strandar Ástralíu.
Á þessari leið var röð af rauðum
veifum með 100 metra millibili
Óslétt hjarn var alla leið og við
hrösuðum hvað eftir annað er við
rákum tærnar í glerharða skafla
Allan veturinn hafði verið látlaus
stormur svo að segja og vindhrað-
inn oft 86 km. á klukkustund. Og
þegar vindurinn fór yfjr örðulausa
sléttuna, skóf hann snjóinn og hlóð
honum í hin furðulegustu form.
Vindurinn skefur
snjóinn og ber hann
saman í harða
skafla er hafa hin
furðulegustu form.
Hér má t. d. síta
Hal snjóbrú yfir lægð.