Lesbók Morgunblaðsins - 25.09.1960, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
471
Nú eru gömlu ferjuskipin horfin, en þessi bátur í Þykkvabæ er með sama
lagi og þau voru, breið og grunnskreið.
berjast við að flytja allan daginn
myrkranna á milli oft í roki og
rigningu eða gaddi og ísskriði,
stundum á milli skara. Þá varð að
hrinda hestunum ofan af ísskör-
inni í jökulelfuna sem tók þeim
í miðjar síður eða meir. Þegar
svona stóð á varð fyrst áður en
farið var með hestana, að brjóta
skarð í ísskörina hinu megin ár-
innar, þangað til vatnið var ekki
dýpra en það að hestarnir gætu
hoppað upp á skörina.
Það er hægt að ímynda sér
hvernig skepnunum hefur liðið
undir þessum kringumstæðum, og
mönnunum, sem að þessu urðu að
vinna. En þetta var ill nauðsyn.
Menn kostuðu kapps um að kom-
ast leiðar sinnar. Það var ekkert
gaman að liggja lengi við ána með
marga hesta heylausa. Þó í henni
skriði, var óvíst hvenær kæmi á
hana hestheldur ís. Þess vegna var
lagt svo mikið kapp á að komast
yfir.
Mikil vinna og erfið var að
flytja stóra fjárrekstra, þegar um
búferlaflutning og sölurekstra var
að ræða. Þá þurfti sérstaka að-
gæzlu við fermingar skipanna og
alla meðferð fjárins svo það meidd-
ist ekki eða yrði fyrir verri með-
ferð en nauðsyn krafði. Versti
flutningurinn þóttu nautgripirnir.
Kýr og ungviði varð að skip-
leggja, en gömul naut voru teymd
á eftir skipunum. Þegar stórgripir
voru skiplagðir var borðum og
þykku torfi raðað á botn skipanna
til þess að hlífa þeim við troðningi
gripanna og að þeir brytu þau
ekki.
Einstöku hestavinir létu skip-
leggja reiðhesta sína ef þeir voru
sveittir og kalt var í veðri. Hestar
voru oftast gæfir og rólegir þegar
þeir voru ferjaðir, en nautgripir
stirðir og erfiðir viðureignar. Það
var ekki vanda- né hættulaust að
flytja stórgripi á skipum þeim sem
notuð voru, ekki stærri og sterk-
byggðari en þau voru. Fyrir sér-
staka aðgæzlu þeirra er að þessu
unnu heppnaðist það svo vel að
aldrei hlauzt af slys svo vitað sé.
Ferjutollurinn var lögákveðið
gjald fyrir það sem flutt var. Hann
var reiknaður í landaurum (álnum
og fiskum) og oftast borgaður í
þeim, því peningar voru lítið í
umferð manna á milli á þeim ár-
um. Ferjutollurinn var borgaður í
ýmsri vöru, svo sem: harðfiski,
smjöri, tólg, skinnum, sokkum,
vetlingum, klyfberum, rullu
(munntóbaki) og ýmsu fleiru.
Um og eftir miðja síðustu öld
var ferjutollur á Sandhólaferju
þessi: Fyrir gangandi mann Vt fisk-
ur (12—15 aurar). Fyrir lausríð-
andi mann 1 fiskur, og eins 1 fiskur
Þessi gamla ferja var einu sinni á Tungnaá, en hefir nú verið flutt til byggöa.
Hún er með sama lagi og ferjurnar á Þjórsá.