Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1961, Blaðsíða 14

178
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
tíð gera. Hallgrímur Pjetursson
orti Passíusálma sína á seytjándu
öld og þeir geyma því trúarhug-
myndir þess tíma, sem að mörgu
leyti eru alveg gagnstæðar hug-
myndum okkar, sem nú lifum. En
allur meginkjarninn stendur ó-
haggaður og mun ávallt standa.
Því njótum við Passíusálmanna
enn í dag og elskum þá. Eg nefni
þá hér sem hentugt dæmi.
Eg hefi lengi kunnað lítið enskt
erindi, sem ég man ekki (eða öllu
heldur vissi líklega aldrei) hvaðan
er komið. Það er á þessa leið:
The eternal truth of God moves on
In undisputed sway
While all the little creeds of men
Wax old and pass away.
Það er einmitt þetta sem ger-
ist: guðs eilífi sannleikur varir og
*•
ríkir óhaggaður, en lítilmótlegar
kreddur mannanna úreldast og
líða undir lok.
En þó að spíritisminn sjálfur sé
trúarbrögðum óháður og geti aldrei
orðið að trú, þá rennir hann samt
óhagganlegri stoð undir það, sem
er insti kjarni flestra trúarbragða:
trúna á framhaldandi tilveru
mannsins að jarðlífinu loknu. Og
líkast til er það rétt sem sá vitri
guðfræðingur síra Magnús Helga-
son hélt fram, að hver hugsandi
spíritisti hljóti að sannfærast um
guðlega stjórn tilverunnar. En þar
erum við komin að efni sem
prestunum stendur miklu nær en
mér að fjalla um, enda hljóta þeir
að hafa til þess margfallt betri
skilyrði .Eitt er það þó sem okk-
ur kemur öllum við og má vera
okkur öllum ærið umhugsunar-
efni: Spíritisminn kennir okkur
að líta á allt í ljósi eilífðarinnar
og minnir okkur á, að samferða-
menn okkar hér verða líka sam-
ferðamenn okkar þegar héðan er
komið. Og allir vitnisburðir stað-
festa það, að þegar yfir landa-
mærin er komið, fáum við engu
leynt, þó að okkur tækist að
leyna mörgu hér. Þetta mætti
verða okkur gagnlegt umhugsun-
arefni. Gáfaður prestur tók þetta
einhverntíma til meðferðar 1
stólræðu, sem svo var prentuð í
tímaritinu Morgni og vakti
margra athygli. Það var einmitt
þetta atriði, sönnunin fyrir ábyrgð
okkar, sem gerði spíritismann svo
mikilvægan í augum Einars H.
Kvarans — mikilvægastan af öll-
um málum mannkynsins. Er auð-
velt að neita því, að þar hefði
hann rétt fyrir sér?
Alveg væri ótilhlýðilegt að
skiljast svo við þetta umræðuefni
að láta þess ógetið, að þá þekk-
ingu á framhaldslífinu, sem spírit-
istar hafa aflað sér eftir sínum
leiðum, hana hafa aðrir öðlast
með öðrum hætti, og ekki allir á
sama hátt. Hinn nafntogaði djúp-
hyggjumaður John Stuart Mill
(fslendingar þekktu hann um eitt
skeið af bók hans Um frelsið, en
nú þekkja þeir hvorki hann, bók-
ina, né heldur frelsi) vildi alls
ekki neita því, að maðurinn kynni
að lifa líkamsdauðann, en taldi
það fremur ósennilegt. En meðal
þeirra ritgerða Mills, sem prent-
aðar voru að honum látnum, er
ein sem ræðir um framhaldslífið,
hvernig því hljóti að vera háttað
ef það á annað borð sé til. Og
hann gerir þar ráð fyrir því alveg
eins og spíritisminn lýsir því. Til
spíritismans mun Mill þó alls ekk-
ert hafa þekkt. Ein hinna allra-
beztu bóka sem ég þekki um
framhaldslífið er The Gospel of
the Hereafter, eftir stórlærðan og
ágætan guðfræ&ing, J. Paterson
Smyth, prófessor. Hún víkur ekki
að spíritisma eða spíritistiskum
ritum, en byggir á allt öðrum
heimildum. Þó gæti hún öll verið
»
rituð á grundvelli spíritistiskrar
reynslu og rannsókna. Bók þessi
er til í norskri snilldarþýðingu
eftir Edward Hambro, dómara í
hæstarétti, en hann hafði við þýð-
inguna aðstoð tveggja nafnkunnra
guðfræðinga norskra.
Á ensku kemur árlega út sægur
bóka um spíritistisk og önnur
dulræn efni. Sumar eru þær að
sjálfsögðu góðar, en þó eru hinar
miklu fleiri sem eru lítils virði,
og margar eru þær argasta hé-
giljubull. Um það geta menn
sannfærzt við lestur ritdómanna í
Light, þar sem hlífðarlaust er
flett ofan af hjátrúnni og hégóm-
anum. Það tímarit lesa hér alltof
fáir, og líklega enn færri amer-
íska tímaritið Tomorrow, sem ég
þekki því miður ekki af eigin
lestri, en dómbærustu menn telja
ákaflega merkilegt. Enda þótt
Light sé enn markvert rit skal ég
játa það, að mér fellur það ekki
eins vel í höndum núverandi rit-
stjóra eins og meðan Miss Mercy
Phillimore var ritstjóri þess. En
nú er tilkynnt að nýr ritstjóri eigi
að taka við.
Þá er illa farið ef spíritisminn
(eða, réttara sagt, skrípamynd af
honum) verður hér að andlegum
óþrifum sökum þess að hann er
ekki lengur ræddur á opinberum
vettvangi. En ekki er ég óttalaus
um að svo kunni að fara.
(Aths. Grein þessi var komin rit-
stjóranum í hendur áður en hugleið-
ing Halldórs Stefánssonar um svipi
framliðinna birtist í 3. tbl. Lesbókar.
Þessa er getið til þess að ekki sé
ætlað að áhrifa gæti af henni. En
mjög er sú grein athyglisverð, eins
og allt sem sá merki maður ritar.)
<——■
Mjög fáar halastjörnur hafa verið
á ferðinni síðan 1910 og hefir því
meginþorri manna aldrei séð hala-
stjörnu. En eftir rúm 24 ár er von á
Halley’s halastjömunni, sem er fræg-
ust allra.