Lesbók Morgunblaðsins - 08.10.1961, Síða 6

442
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Helgi Valtýsson
Verni gamli og Þorgeirsboli
i.
Verni gamli
HANN hét Vernharður Jónsson,
en var alltaf kallaður Verni gamli.
Verni gamli át munntóbak eins
og geithafur. En þeir éta tóbak
eins og grængresi, nái þeir í það!
Og yrði Verni gamli tóbakslaus,
varð hann snarvitlaus, og að lok-
um allt að því kolbrjálaður. Hann
tuggði tjöru-kaðal, ef til var, og
át fóðrið úr öllum þeim vösum
sínum, þar sem hann hafði stung-
ið tóbakspísa, meðan hann var
birgur, og síðan tóbakstuggum
sínum, meðan nokkur raki var í
þeim. Og er allar bjargir voru
bannaðar, varð ekki við hann tjó-
að. Hann varð reikull í ráði, eirð-
arlaus og ófær til alls og vart við-
mælandi.
Hann var vinnumaður hjá föður
mínum um nokkurra ára skeið á
■bernskuárum mínum.
Við strákarnir, sérstaklega þeir
eldri, notuðum okkur þennan
breiskleika Verna gamla. Við
sníktum okkur 2—3 tóbakstölur
hjá hinum vinnumönnunum og
keyptum svo Verna gamla fyrir
tölu og tölu til alls konar vitleysu
og óhæfuverka, t. d. að stinga
höfðinu á kaf upp að herðum nið-
ur í fulla fötu af ísköldu vatni,
fara á bak á bola eða einhverri
kúnni og berja fótastokkinn o. s.
frv. Hann var til alls fús fyrir
slíkan pening!
Verni gamli var enginn skyn-
skiptingur. Hann var vitgrannur
og fáfróður, en vel viðmælandi
um dagleg störf og fyrirbrig&i og
hafði sæmílegt verksvit á flest-
um störfum á sjó og landi. Hón-
um þótti dágott í staupinu og
kunni hrafl af lausavísum og
rímna-slitur, sem hann hafði
gaman af að raula fyrir munni
sér. Enda var það víst allur hans
andlegi auður.
II.
Þorgeirsboli
Þorgeirsboli var ættarfylgja
Verna gamla. Aldrei varð hans þó
sýnilega vart. En nautsöskur
heyrðust úr óvæntri átt úti, um
hávetur. Og rétt á eftir kom
Verni gamli frá næsta bæ. En þar
var hann þá fjósamaður.
Um veturinn varð ein kýrin
kolbrjáluð í fjósinu hjá Verna
gamla og náði sér ekki aftur.
Minnir mig að henni væri slátrað
skömmu síðar. —
Veturinn eftir var Jón frændi
fjósamaður hjá okkur, föður mín-
um og afa, sameiginlega. Jón var
karlmenni að burðum, rólyndur
og fáorður og virtist aldrei verða
kjarks né krafta vant, og allra
sízt er á reyndi.
í fjósi voru sex kýr og bola-
kálfur. Bezta kýrin og fallegasta
var Rauðskjalda móður minnar,
fríð kýr og fönguleg og mesta
kostakýr. Komst venjulega í 20
merkur eftir burð og hélt vel á
nytinni. Skjalda var borin fyrir
skömmu og komin í 18 merkur.
Þá er það eitt heiðskírt vetrar-
kvöld með nokkru frosti. Jón
Helgi Valtýsson.
frændi hefir gefið kúnum, hverri
úr sínum kláf, góða töðu og vel
hirta. Og kýrnar ganga með glöð-
um dugnaði að mat sínum. Friður
og ró ríkir í fjósinu, þessi dásam-
lega fjósró, sem engu öðru er lík.
Fjóskolan hangir efst í miðstoð
fjóssins, vel fyllt og með nýum
kveik, svo að allvel bjart er um
allt fjósið.
Jón frændi tekur brynningar-
föturnar til að sækja vatn út í
bæarlækinn, sem rennur skammt
frá fjósveggnum. Var þar gerður
dálítill hylur með bunurennu til
að fylla í föturnar.
Þegar Jón er kominn út fyrir
fjósdyrnar og hefir lokað á eftir
sér og gengið af stað, heyrir hann
sterkt nautsbaul og dimmt að baki
sér. Furðar hann mjög, að slíkur
órói skuli vera kominn að kún-
um, og þykir enda eigi þeim líkt.
Hann setur þá niður fötumar og
gengur inn aftur í fjósið. Þar er
bjart sem fyr, og allt með ró og
spekt. Kýrnar líta ekki upp úr
gjöfinni sinni.
Jón gengur út aftur og tekur
upp föturnar og gengur af stað
til lækjarins. En sama sagan end-
urtekur sig. Nautsbaulið drynur á