Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1961, Blaðsíða 2

502
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
skommu eftir að því lauk, kom
honum í hug að vængur, sem
hægt væri að leggja saman, gæti
komið að margskonar gagni fyrir
flug, ef hann hefði nóg burðar-
magn.
Hann fór þá þegar að búa til
slíka vængi og notaði ýmis efni
í þá. Kona hans hjálpaði honum
til þess að sauma efnið saman. En
hann skorti öll tæki til að reyna
þessa vængi. Þess vegna kom
honum til hugar að láta börnin í
nágrenninu hjálpa sér til þess.
Hann gaf þeim marga vængi, sem
hann kallaði flugdreka. Börnin
voru himinglöð út af þessu happi,
og kepptust hvert við annað að
reyna drekana. Þau höfðu auðvit-
að ekki neina hugmynd um það,
að með þessu voru þau að hjálpa
til þess að koma nýrri uppgötvun
á framfæri.
Árið 1951 fekk Rogallo einka-
leyfi á uppgötvun sinni, en svo
gerðist ekkert meira fyr en farið
var að senda gervihnetti á loft.
Þá var það aðkallandi að finna
eitthvert ráð til þess, að ná aftur
til jarðar flughylkjum gervi-
hnatta, og þó einkum geimfara,
þegar þess yrði freistað að senda
menn út fyrir jörðina. Þá var það
að menn komu auga á Rogallo-
vænginn.
Efnið í vænginn getur verið
með ýmsu móti. Við tilraunir sín-
ar notaði Rogallo léreft. Nú hefir
plastborið nælon verið reynt og
gefizt vel, ef hraði er ekki of
mikill. En betra efni verður að
nota þar sem flogið er hratt og
hiti mikill af mótstöðu loftsins.
Þar hafa reynzt vel dúkar með
málmþráðum.
Það hefir komið í ljós, að flug-
tæki, sem borið er uppi af slíkum
væng, er hægt að stýra með því
að breyta þungamiðju flugtækis-
ias. Flugmaðurinn þarf ekki ann-
Rogallo-vængir koma flughylkjum
til jarðar.
að en færa sig til hægri eða
vinstri, hvort hann vill heldur að
flugtækið snúi til hægri eða
vinstri. Einnig er hægt að tempra
hraðann með því að færa sig fram
eða aftur eftir flugtækinu.
Nú um skeið hefir Rogallo og
samverkamenn hans unnið stöð-
ugt að því að endurbæta vænginn
og finna æ fleiri ráð til þess að
nota hann.
— ★ —
Og það eru engar smábreyting-
ar sem verða á loftferðum og
geimferðum ef rætast allar þær
vonir, sem nú eru bundnar við
þennan væng.
Lengi höfðu vísindamenn brotið
heilan um hvernig það tæki skyldi
vera, sem leitt gæti geimfara
heilu og höldnu aftur til jarðar.
Þetta tæki mátti ekki vera þungt,
og það þurfti að vera fyrirferðar-
lítið. Það þurfti að geta dregið
sjálfkrafa úr hraða flughylkis
geimmannsins þegar hann kom
aftur inn á aflsvið jarðar, svo að
hitinn yrði ekki of mikill. Og það
þurfti helzt að geta borið flug-
hylkið á hægu renniflugi til á-
kveðins staðar á jörðu og lenda
þar svo léttilega, að geimfaranpm
væri engin hætta búin af hörðum
árekstri.
Tilraunir, sem gerðar hafa ver-
ið með Rogallo-vænginn, virðast
sýna að hann muni fullnægja ^
flestum þessum kröfum. Vængur-
inn hefír verið látinn fljúga með
4—5 földum hraða hljóðsins, og
hann hefir staðizt þá prófraun.
Hann er léttur og fyrirferðin er
ekki mikil þegar hann hefir verið
lagður saman. Samanbrotinn má
festa vænginn við flughylki geim-
farsins og dregur hann þá ekki úr
hraða geimfarsins upp í háloftin.
En þegar flughylkið er laust við
eldflaugina og á að hverfa til
jarðar aftur, getur flugmaðurinn
með einu handbragði losað um
vænginn og þanið hann út í þann
mund er hann kemur inn í gufu-
hvelið. Og þá vinnur vængurinn
eins og fallhlíf og sviffluga í sam-
einingu. Með þráðlausum skeytum
frá jörð er svo hægt að beina
þessu sérstaka flugtæki á þann
stað þar sem það á að lenda.
Þá er og talið að vængurinn
geti orðið til mikils öryggis fyrir
venjulegar farþegaflugvélar. Hann
er hafður flatur og samanbrotinn
á þaki þeirra, en ef eitthvert ó-
happ kemur fyrir, getur flugstjór-
inn þanið út vænginn og svo svíf-
ur flugvélin á honum í renni-
flugi til jarðar. Er talið að þetta
muni geta afstýrt mörgum stór-
slysum.
Til flutninga í lofti verður
vængurinn alveg ómissandi er
tímar líða. Sé þyrlu beitt fyrir
hann, getur hann borið sex sinn-
um meira heldur en þyrlan sjálf.
Þetta mundi geta komið sér sér-
staklega vel í hernaði, og til ým-
issa annara hernaðarþarfa er
vængurinn útvalinn. Til dæmis
mætti setja hann á venjulegan bíl,
t