Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1964, Blaðsíða 3

Eftir Simon
etta hlaut að vera eitthvað alveg
einstakt. Gull og gljásteinar —■ og jök-
ull, sem enginn þekkir. Ég kastaði því
kveðju á Björgvin og flaug til Ála-
sunds. Við formann ferðafélagsins átti
ég eftirfarandi samtal:
Hann: Gullgljárdalsjökullinn — er
nokkuð eftir af honum?
Ég: Það vona ég sé.
Hann: Þér ættuð heldur að fara yfir
um og líta á Kolásjökulinn.
Ég: En ég er nú hingað kominn til
að sjá Gullgljárdalsjökulinn. Og þar við
sat. Klukkan fjögur fór ég með bátn-
um inn í Hjörundfjörð — og þegar ég
gekk til hvíldar um kvöldið í Urke var
það í þeirri fánýtu ’ von, að þessi ferð
yrði farin strax daginn e-ftir.
Morguninn eftir gekk ég með leið-
sögumanni af staðnum upp Urkedal og
inn Langaselsdal. Morgunþo-kan virtist
á undanhaldi o-g allt lofaði góðu veðri.
Töfrandi eins og Alpatindur gnæ-fði
Geithorn andspænis okkur, — herskár
og metnaðargjarn eins og ungur frama-
gosi í lævísri konungs-hirð, en til hægri
handar hafði hans hátign Slókur dreg-
ið sængina yfir höfuð og leit ekki út
fyrir að ætla að rísa úr re-kkju. Á bak
við mókti Smjörskriðutindur í grárri
tign.
Það var þó ills viti, að þokuslæðing-
urinn vildi ekki láta undan síga, þeg)ar
á leið. Og þegar við vorum komnir
fram hjá Langadalsseli, sýndi Hans
Hátign sig sem snöggvast með ró-tgró-
inn fýlusvip og blés no-kkrum skýbólstr-
um yfir á Geithorn, sem þar með var
fallið í ónáð. Héðan af þéttist þokan
sífellt og stutt frá uppgöngunni á jök-
ulinn gaf ég skipunina: Snúum við! Það
var þýðingarlaust að halda áfram. —
Heimamenn hér eiga erfitt með að
skilja, að ókunnu.gur jöklafari, þurfi
annað að sjá en ísinn. í fyrstu vekur
þessi hugsunarháttur undrun, seinna
\ ekur hann aðeins stundarathygli eins
cg þúfa við veginn.
eir, sem þráir eru, eiga ekki
allténd jafn gott hér í heimi. Þetta á
ekki sízt við um þá, sem allt eiga .undir
veðrinu, en í þeim hópi er sá, sem þetta
ritar, en ánægjan yfir því er stundum
beggja blands. Við vitum, hvers við ósk-
um helzt, og þannig á það að vera, —
fyrir okkur er málamiðlun aldrei end-
anle-g lausn, heldur aðeins til bráða-
birgða. Sá, sem á allt undir veðrinu og
hefur einsett sér, ekki aðeins að ganga
yfir Guilgljárdalsjökulinn, heldur einni-g
njóta alls, sem hann hefur að bjóða,
verður að vera við því búinn að sitja
um kyrrt í Urke, unz heiðríkur dagur
rennur upp. í þetta sinn var útlitið
etrlega ískyggile-gt. Það var ekki aðeins,
að mestar líkur voru til, að nokkrir
dagar liðu til einskis gagns, en sjálft
íerðalagið yfir jökulinn var orðið vanda-
mál, þvi að ekki var unnt að halda
áfram að draga með sér leiðsögumenn
úr Norðangursfirði af fjárhagisástæðum.
Þetta var leiðinleg-t kvöld.
En síðdegis daginn eftir stóð ég samt
við Slóksvatn, efst í Langaselsdal. Og
valdsmannslegur Englendingur sagði:
„Við gefum yður klukkus-tundarfrest.
Ef við verðum þá ekki komnir upp að
jöklinum, snúum við aftur.“
Grabowski
Það, sem gerzt hafði, var kraftaverki
líkast. Hópur manna frá heimavistar-
skólanum í Harrow í Englandi — sex
nemendur og kennari, Tim Warr —
höfðu kvöldið áður komið til Öye og
reist tjöld sín í garðinu-m við Hotel
Union. Veitingamaðurinn á Union fann
tækifæri handa mér, þegar þennan leið-
agur bar að garði, því að útbúnaður
þessara manna sýndi, hverra erinda þeir
voru. Ef ég gæti fengið Englendingana
með mér yfir jökulinn, væri leiðsögu-
mannsvandinn úr sögunni. Þetta bjóst
ég við að geta, og jafnvel veðrið þorði
ekki að standa í vegi fyrir þessari ágætu
lausn. Með aðdáunarandvarpi dró veð-
urguðinn frá skjánum. Himinninn varð
blár.
Leiðin að Gullgljárdalsjöklinum er eig
inlega ekki sjálfsögð eða eðlileg. Leið-
in, sem Kristofer Randers lýsir í ferða-
handbókinni Sunnmæri, liggur frá
Langadalsseli uppeftir til vinstri á norð
urhlið Geithornseg-gjar yfir sléttu, sem
á milli liggur, Langaselssléttu, beint að
neðstu jökulröndinni og áfram upp að
Gullgljárdalsþröminni, sem stefnir að
syðsta og þrengista hlutanu-m af Gull-
gljárdalnum, þar sem leiði-mar tvær
skerast aftur. Eftir lýsin-gunni að dæma
hafa bæði Þrömin og Suðurleiðin verið
undir jökli á tímum Randers, en í dag
er lítil jökulganga á leið hans, já, það
lítur jafnvel út fyrir, að hægt sé að
ganga aurinn með-fram jökulröndinni
frá sléttunni og að Þröminni o0 sleppa
þannig alveg við jökulin-n. Ef maður
vill vera um kyrrt í Norðangursfirði,
er sá ágæti mögtuleiki fyrir hendi að
sameina þessar tvær leiðir og ganga
jökulinn endilangan frá austri til vest-
urs. Ef áfram skal haldið til Brúnstað-
ar, verður að velja milli Sléttunnar og
Slóksvatns. Fyrri leiðin er langt um
styttri og sjálfsagt mjög auðveld, en sá,
sem heimtar allt í einu, velur hina síð-
arnefndu.
T il allra-r hamingju veit hen-a
W arr og nemendur hans ekkert um
þetta, þar sem við höldum leiðar okkar
fram hjá Langadalsseli. Ég vil fyrir alla
muni fara leiðina um Slóksvatn. Warr
er skarpskyggn fjallamaður og veit
nokkurn veginn, hvar jökullinn liggur.
Fyrr eða síðar kemst hann ef til vill
að því, að til sé bein leið og skilur,
hvernig í öllu liggur. — Til allrar ógæfu
höfum við líka séð jökulfossinum bregða
fyrir upp af Sléttunni! — Ef svona færi,
mundi frekari þátttaka þessara félaga
að líkindum fara út um þúfur s-trax
á fyrstu dagleiðinni. Það er auðvelt að
gera sér í hugarlund hvilíka umhyggju
ég sýni þeim síðasta í lestinni, þessum,
sem alltaf ér að spyrja, hvað langt sé
nú að jöklinum.
Við Slóksvatn er líka mín vizka þrot-
in. Nú verð ég bara að vona, að upp-
gangan að jöklinum taki ekki of lang-
an tíma, en ég má ekki leggja í neina
áhættu til þess að fyrirætlunin fari ekki
út um þúfur. Ég legg því til með var-
færnum orðum, að þeir þreyttustu verði
skildir hér eftir. Staðurinn er tilvalinn:
bæði fallegur og skemmtilegur hvíldar-
staður — hentugur var hann líka, þeg-
ar ætlunin var að halda áfram gegnum
Skjólstað niður til Eyjar. Herra Warr
fellst á þetta — en ákveður tímann:
Eina klukkustund að jöklinum! Ég finn,
að tortryggni hans er að vakna —
skyldi ég annars fá þá með mér yíir
jökulinn, ja-fnvel þótt við næðum þang-
að í tæka tíð? Og hvernig skyldi svo
leiðin þangað upp vera? Svartar hett-
ur Brekkutindsins glampa sundurtætt-
ar yfir höfðum okkar — eins og sprottn-
ar upp úr kynlegri martröð — eins og
stórkostlegt háðsmerki yfir fyrirætlun-
um og vonum mannskepnunnar.
Helmingurinn af hópnum snýr til
norðurs.
Við sniðskerum okkur upp brattann
eftir sléttum mosa. Ég hefði fremur
viljað ganga dálítinn spöl að lsaknum,
sem rennur niður fjallshlíðina no-kkuð
til hliðar, og síðan upp með honum ■—
en nú er bezt að halda sér í skefjum
..... Við hittum lækinn fyrir, þegar
við erum komnir næstum alla leið upp.
Ég berst við spenninginn í sjálfum
mér, reyni að láta sem ekkert sé. Og
nú — stöndum við í lítilli skál un-dir
suðurhlíð Brekkutinds, og beint fram
undan sjáum við tjörnma sem lækurinn
rennur úr, lengra frá tvo snjóskafla,
og sá, sem nær liggur, virðist lengri.
Frá þeim skaflinum, sem fjær er, liggur
cnnur og brattari brekka upp í hátt
skarð milli Brekkutinds og álmunnar
á Geithorni. Þarna uppi á bak við skarð
ið hlýtur þá Gullgljárdalsjökullinn að
liggja. Þangað er enn talsvert la-n-gt að
fara. Herra Warr talar i uppgjafartón
um uppgönguna í skarðið. Ég geri eins
lítið úr öllu og ég get og bið fyrir mér
um leið í huganum. Svo smyrja Englehd-
iiigarnir jöklakremi framan í sig og
við stígum út á fyrsta skaflinn.
E g kalla fram í minningunni
Hestdalinn, (austurleiðina að Surtn-
ingssui) í Jötunheimum. Þessar tvær
eii.angruðu uppgönguleiðir minna mikið
hvor á aðra, og þó var þessi í rauninni
allt önnur. Hér var fjallið ekki fjall,
heldur afturganga í steini, dauðar ver-
ur, og þó bráðlifandi umhv-erfis okkur,
á þöglu flakki milli hinna ýmsu stiga
steingiervingsins. Og eins o-g’ allt annað
fær líka leiðin líf undir fótum okkar:
Seinni fönnin, sem áðan virtist svo
stutt frá, hæ-kkar smám saman og teyg-
ist fram undan okkur og lykst um okk-
ur í mjúku einræni, þar sem maðurinn
hverfur í skugga fótataks síns, og fóta-
takið glymur við snjóinn eins og hæg,
ei,dalaus röð sjöunda og fortóna. Síð-
asti veggurinn rís upp af skaflinum.
Hvað jafnast á við nafnlausa skarðs-
brúnina, sem ber hátt við heiðan him-
in fram undan? Hér skal ég upp og
yfir — þetta verður allt inntak lífsins.
Við göngaim upp dásamlegan brattann
í góðri, fas-tri möl, sem er samanlímd
með lágvöxnum mosa.
Eftir síðasta stökkið á síðustu hæð-
ina liggur hann þarna: Gullgljárdals-
jökullinn.
k? kyndilega virtist það nú merki-
legt, að hann skyldi I raun réttri vera til!
Ég þekkti hann jafnvel ekki af korti,
— að lokum virtist hann aðeins vera
til í huga mínum. Þess vegna er hann
ólíkur öllu og einstakur. í raun réttri
ei hann þó sjálfsagt öðrum jöklum lík-
ur. En í augum einstaklingsins efst í
skarðinu er þetta varla jö-kull, heldur
sparifjall, mótmæli gegn úr sér gengn-
um aðdáunarefnum fjallapáfa-gauka „og
reglubundinni leiðsögu í báðar áttir
Framhald á bls. 6.
LÖNIN HORFNA
EFTIR ÖRN SNORRASON
Sólin rann til sævar niður,
svona eins og hún er vön.
Allt í kring var eirð og friður.
Ein við hvíldum bak við lön.
— Loforð, bæði ljúf og heit,
læddust inn í heyið mjúka.
Rökkurgullin glóði sveit.
Glöðum degi var að ljúka.
Fer minn hugur víða vega,
veit ei nokkra bakaleið.
Niðar lækur liðins trega.
Lifnar glóð, er forðum sveið.
Þar, sem litla lindin rann,
lön er engin skammt frá brúnni.
Þú batzt ást við annan mann.
Allt var heyið gefið kúnni.
8. tölublað 1964
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3