Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1965, Qupperneq 4

BRÉF MATTHÍASAR
Framihald af bls. X
kastað sínu gamla pólitíska hrúts-
horni og vera nú girtur í Papeyjar-
brækur allsherjar stillingar og stað-
festu.
Ég skrifa nú bæði frú Valgerði og
Eggert nokkrar linur og spyr hvað líði
minnisvarða yfir bróður þinn Gunnar
sál. 2) Ég segi Eggert til 20 kr. frá mér,
sem lítið tillag í því skyni, og treysti
því að þetta hafi gang fyrir þína fram-
kvæmd. Hafðu góðan mann í ráðum.
Spursmálið er hvort eigi að hafa is-
lenzkan stein og grópa í hann marmara-
plötu — eins og við erum að búa til
yfir Sigurð málara, eða allt til búið að
utan. Helzt ætti varðinn að vera eins
og yfir „Missionera" t.a.m. blys, bók,
hönd, hjarta — eða í líkingu við þess
konar merki yfir Guðsmenn, sem hvíla í
kirkjugörðum Dana. Mér detta í hug
þessi orð: „Maður eftir Guðs hjarta“
og hinu megin: Lúk.13,18—19. (Dæmi-
sagan um mustarðskornið). Þetta dett-
ur mér svona í hug, en þú ættir að
ráðgast við viðkomendur. Ég stakk upp
á þessu við séra Björn 3), sem er hér
nú, og hefir skemmt okkur vel með
fiðrildisfjöri sínu. Kannske þú viljir
skrifa honum. Blessaður láttu mig ekki
ráða í þessu fremur en sýnist. Fyrir-
gefðu nú elskulegasti bg gangi þér sem
allra flest að óskum.
Þinn elskandi vin og bróðir
Matthias.
24/3 1878..
E Isku vin.
í þeirri von að þú sért í Höfn eða
verðir þar þegar þetta bréf keraur,
sendi ég þér mína hjartans kveðju með
eigin hendi. Reyndar stel ég tímanum
frá minni elendugu „Business“-tíð, því
með þessum pósti er annríkið feykilegt
í samanburði við dugnaðinn.
Ef þú lest „um ísland“ í fyrsta nr.
af „Dagbladet" eftir að „Valdemar" er
kominn sérðu þar máske þitt nafn nefnt
af mér — en það á enginn að vita. Ég
sendi Topsöe dálitla fréttagrein.
Nú, á, samkvæmt minni áskorun, að
fara að revidera sálmabók okkar, og er
þess full þörf, bara að nefndin geti kom-
ið saman. —
Hörmung fer neyðarlega fyrir félaga-
görmunum, sem sjálfsagt eru farin með
þessum Monsjör Mohn. En hvers er að
vænta af mönnum, sem annað hvort
eru óvitar í verzlun eða móralskir aum-
ingjar. Það sem gjörir oss alla mikla
menn eða litla, það er okkar mórall,
en ekki neinar 1000 konstir eða 12 konga
vit.
ísafold spjarar sig betur og betur, og
er allgott blað (hvað sem „þrykkjar-
inn“ segir) en Þjóðólfur með sínar
hrossalýsingar fer heldur á hæli, eink-
um nyrðra og vestra; ég kem litlu góðu
að, en verð að offra mestu af honum
fyrir rusl.
Þó þykist ég hafa bent á nokkra
áríðandi hluti í vetur: Skólamál, sálma-
bókina, verzlunarefni — einkum það
hve hættulegt sé að eiga hér við land
líf og góss undir jafndægrastormunum.
Svo hljóp í haust í mig pólitískur fítons-
andi, að krítisera fjárhagsmeðferð nefnd
arinnar. Mér skilst ekki betur en allt of
lítið af fé landsins sé látið bera leigu
í landinu sjálfu.
Ef þú þekkir Próf. Jonstrup, þá gjörðu
svo vel að heilsa honum specielt og kær-
lega frá mér, og fræða hann um eld-
2) Prestur og prófastur, dó ungur á
Ljósavatni 1873.
*) Halidórsson í Laufási.
inn. 1) Maðut'inn, se még sendi, kom i
þessu augnabliki aftur, og segir eldinn
vera rúma mílu norðaustur frá Heklu.
Aðalgígurinn c. 16 fet að þvermáli, all-
mikið vikurhraun (Pimpsteinn) komið,
en aska lítil, og fer mest til fjalla. Gos-
ið helzt enn; gígarnir eru fleiri en einn,
og breytast, en þó spýr aðalgígurinn
rnest. Gosið heldur áfram í fullum
krafti, en ekki sést til eldsins héðan,
og engir jarðskjálftar síðan fyrsta dag-
inn, 2. daginn og nóttina eftir undi fólk
þar eystra ekki í húsum, allt lék á
reiðiskjálfi, en skaðar urðu ekki að
mun. —
Fiskirí hér orðið gott, margir búnir
að fá 100 í hlut 20 marz; sumir aftur
um 20—40.
Vertu nú sæll hjartans vin minn, og
Guð okkar Gunnars blessi þig og varð-
veiti.
Valgerður systir þín skrifaði mér
elskulegt bréf, og ætla ég að fara að
skrifa henni aftur. Ég bið kærlega að
heilsa Jóni Sigurðssyni.
Þinn einl. bróðir
Matthias.
Reykjavík, 7. júlí 1879.
Heiðraði vin,
Ég hefi fengið vitneskju um, að bæna-
skrá sé komin til fjárhagsnefndar, er
fari þess á leit við þingið, að það veiti
mér einhvern fjárstyrk um næstkom-
andi fjárhagstímabil, í viðurkenningar-
eða gustukaskyni. Nú þar eð ég þekki
þig einna bezt hinna heiðruðu nefndar-
manna, skal ég leyfa mér að skýra þér
írá með fáeinum orðum, hvernig hugur
minn og hagur horfir við gagnvart
nefndri bænskrá, til þess nefndin geti,
fyrir þinn góðfúslega flutning, fengið að
vita, ef hún skyldi æskja þess — hvernig
ég sjálfur mundi helzt kjósa að máli
þessu yrði hreyft.
Ég skal þá fyrst taka fram, að mér er
fjærri skapi að ímynda mér, að ég sem
skáldmæltur maður eigi fremur ýmsum
öðrum skilið að fá styrk af opinberu fé
eða nokkur heiðurslaun, enda mundi það
fremur særa en mýkja tilfinningu mína,
ef einhver í sambandi við þetta mál
mælti fram með mér til kapps við £ / a,
enda þótt hins vegar vel mætti taka
fram, það sem mörgum, og engum eins
vel og sjálfum mér, er kunnugt, að ég
hefi frá upphafi minna vega átt við
þrengri kjör og harðari kost að búa en
örmur skáld þessa lands, sem samtíða
mér lifa og ég sjálfur tel standa mér
jafnfætis. Að vísu kannast ég í auðmýkt
við, að Guð hefir gefið mér svo mikla
lyst og svo mikla gáfu til skáldskapar,
að ég hefi þegar náð töluverðri viður-
kenningu hjá þjóð vorri, enda vanrækt
fyrir þessa sömu sök ýmsa aðra góða
hluti; að vísu skal ég heldur ekki leyna
því, að staða min eða hagur er sem
stendur bæði rýr og óviss og dugar alls
ekki mér og minni vaxandi fjölskyldii
til framfæris. Samt sem áður vil ég
hvorki æskja þessa styrks í viðurkenn-
ingar- eða gustukaskyni, enda mætti ég
búast við að heyra þá athugasemd, að
mér væri innan handar að sækja aftur
um brauð, ef ég þyrfti aðra og betri at-
vinnu. Sem stendur vil ég hvorki gefa
mig að prestskap né búskap, með því
hvorugt er mér að skapi, ef annars er
kostur, enda er ekkert prestakall nú
laust, er lofaði mér betri afkomu en
mín núverandi staða veitir; fleiri ástæð-
ur gæti ég tilgreint, svo sem heilsufar
mitt, sannfæring o. fl., en að öðru leyti
kemur mín prívat staða og stefna þessu
rnáli ekki við. Sé ég skáld og leggi ég
til hlítar rækt við mína gáfu, þá ætti
hvorki þjóð né þing að óska mig við
aðra hluti bundinn en þá sem minnst
tefja og trufla nefndan hæíileika.
J) Gos þetta kom upp 27. febr. Matt-
hías lýsir því' allýtarlega í Þjóð-
ólfi 13. marz. Eldana bar langt
upp yfir Heklu, svo lesbjart varð
á nóttum á suðurlandsundirlendi.
Vilji meiri hluti hinnar'heiðruðu fjár-
laganefndar leita þessa styrks, væri
mér næst að skapi, ef hann veittist
gegnum landshöfðingja og án þess að
þingdeildirnar þyrftu að ræða hann eða
greiða atkvæði. Ennfremur, að hann
veittist mér í því skyni, að ég gæti
fengiff uppörvun og næffi til þess aff
írumkveða þjóffleg kvæffi út af ýmsum
atriffum sögu vorrar, um einstaka menn
eða atburði, í líka síefnu og meff lík-
Tryggvi Gunnarsson
um blæ og ég áffur hefi orkt t. a.m. um
fall Snorra Sturlusonar, nokkur kvæði
um landnám íslands, og fleira, sem er
óprentaff.
Að öðru leyti fel ég þér, heiðráði vin-
ur, meðferð og meðmæli þessa máls, sem
mér ber ekki sjálfum að hlutast um.
Þinn skuldbundinn vinur
Matth. Jochumsson.
16/10 1879.
E lsku blessað hjartað mitt. Svona
skrifuðu, minnir mig, stúlkurnar forð-
um bezt til mín, og úr því ég er hættur
að hugsa uppá þær, þá veit skaparinn
að ég á engan vin, sem verðugri
væri að erfa þær en þig. Nei, þetta er
vrövl. Ég sendi þér Þjóðólf seim út er
kominn síðan þing þraut. Og „ég segi
meira“ (séra Þórarinn B.) ég ætla fram
vegis að álíta sem ég sé skuldbundinn
sð senda þér Þjóðólf, án útúrdúra, ef
ekki reikningslaust! Engin manneskja
hefir eins yfirgengið mig — ja, þú veizt
á hverju ég er að ympra, til hvers eru
orð? — Áður en ég minnist á annað verð
ég að biðja þig að afsaka og fyrirgefa
mikinn fruntaskap; ég nefnilega út úr
stórbasli sendi upp á þig ávísun per
H. Kr. Friðriksson yfirkennara með
septemberferðinni, 333 kr. stóra. Halldór
ógnaði mér með að taka af mér húsið
og selja úr því fyrir 1333 kr. skuld, sem
börn Jens sáluga eiga í því hjá mér, en
heldur en að hleypa þeim gaur inn á
mig og krakkana, tók ég þetta ráð, þó
ég skammist mín fyrir það. Reyndar
vissi ég hvað ég má þér bjóða, því þitt
blessaða hjarta og skynsama sál skilur
mig til botns. Fyrir þetta mitt bragð
kemst ég klakklaust af í vetur. Ekki er
ómögulegt að ég ráðist í að sigla, annað
hvort með seinustu ferð eða 1. í vetur.
Skyldi séi'a Hannes 1) falla frá (hann er
mjög lasinn) vil ég endilega reyna að ná
í það embætti, enda er ég nokkurn-
veginn viss um að fá það ef það losnar
og ég sigli.
Prófessor Fiske siglir nú; hann er ein-
hver sá bezti gestur, sem okkur hefir
heimsótt og hugljúfi allra. í kvöld býð
ég upp á toddy, honum og nokkrum
(12—14) helztu mönnum bæjarins, ég
er að kveðja (sem fátæklingur en gentle
maður) vin minn og um leið hefi ég
undirbúið ásamt Sigurði gullsmið að
stofna „Fornleifafélag", einkum í því
skyni að fá lítil fjársamskot til þess að
a) Hannes Árnason, kennari í heim-
speki við prestaskólann, d.l. les.
1879.
kosta með jarðgraftarrannsóknir á Þing-
velli og sérstaklega á Lögbergi, sem
ineð því eina móti er tiltök að sanna,
hvort sé ekta eða ekki. (En það er ekta,
slíkt týnist ekki). Margir vilja styrkja
að þessu. ísafold kom í þessu; mikið
má vera að þú eigir hlýjan vin í henni,
að minnsta kosti á ég þar óvin (sem ég
tel ekki með skaða mínum). Annars
þykir mér minna koma til þess manns
afreksverka en mörgum hefir þótt,
enda styður hann fá þau mál, sem þykja
miklu skipta. Ég ætla mér að semja
grein um gjörðir þings, ympra á áliti
mínu u,m vora helztu þintgmenn. Máske
ég sendi þér það með næsta pósti. Get
ég gjört nokkuð fyrir Þjóðvinafélagið?
í þessu kom Steingrímur inn, svo ég fer
að loka. Ég kenni ensku í skólanum
11 tíma á viku. Skyldi Jón gamli for-
seti vera lifandi? — spyrja menn hér
og þykjast heyra klukkur hringja um
nætur sjálfkrafa. Líklega á hann
skammt eftir. —
Vertu sæll elsku vinur! Betra og
skemmtilegra bréf næst.
Þinn 1000 sinnum skuldbundinn.
Matthías.
30/11 1879.
Elsku vinur minn!
Guð borgi þér fyrir hrafninn! Annars
veit Guð hvernig ég á að fara að því
að jafna á þér, þú rotar mig, knúsar
og knekkir me’ð svo gríðarlegum stór-
velgjörðum, að ég fæ vanka, og viff
vanka ciga ekki önnur mefföl — segir
dr. Hjalti — en „aff taka af kindinni
höfuffiff“.
Ég óska þér og ann sigurs með gufu-
skipamálið — enda þótt einstöku skæð-
ar tungur segi, að þú hafir þar haft þitt
volduga félag helzt til mikið í höfðinu.
En ég held allt geti jafnað sig og farið
vel. Sé ekki ís er allt gott, en komi sá
Sergius duga engin plön. Fjarska vænt
þykir oss ef þið (þú og Regjeringin —
því þú ert orðinn í margra augum eins-
konar ráðherra-dindill og hann mörv-
aður og kindarinnar bezti biti) getið
sent okkur skip í janúar! Sigling til
landsins í hverjum ársins mánuði er
óreiknanlegur dúnkraftur framíara og
framtíðar landsins — til að fleyta því
til framskriðs og lyfta því upp á sporfð
nútíma járnbrautarinnar! Kondu þér vel
við Nellemann og aðra ágæta menn við
okkar mál, því nú er friður í pólitík
og aldrei er tíminn framíara vænlegri
en þegar friður er og menn með anda
vaka. Friður á barbariskum öldum er
„Uting", en á framfaraöldium blessun
lands og lýða. — Ég sendi þér Þjóðólf
— já gef þér hann — fyrst um sinn,
því náttúrlega tek ég ekki upp þann
sið að gefa þér neitt. Ég tók fram í
Þjó'ðólfi að skip Gránu hefði verið
'komið fram. Þú átt Guðs blessun og
handleiðslu mikið að þakka og meðan
hógværð og mannelska, drengskapur og
samvizkusemi eru þín einkenni, verður
þú sá sami Tryggvi, sem þú ávallt hefir
verið, þ.e. bæði valmenni, mikilmenni
og hamingjumaður.
Ég er nú hjartanlega í hári saman við
Bessastaða-böðulinn — nei,. Bessastaða-
bóndann; hann hafði lengi verið mér
önugur, og það sem verra var Guði og
mönnum önugur, óþekkur og partiskur.
Sigri hann mig í munninum þegar 4
rnér er gállinn, ef hann getur. Eigi veit
ek víst — sagði hetjan á Hlíðarenda —-
hvort ek em því óvaskari en aðrir menn
sem mér þykir meira fyrir en öðrum at
vega menn. Nema Grím þykir mér ekki
meira fyrir að rota, ef ég gæti, en t.a.m,
Tyrkjann, eif ég ætti mín að hefna.
Þetta er nú snakk. Prógram Grims og
hans félaga (M. St. o.fl.) í Bókmennta-
félaginu er skömm og háðung. Að taka
af fréttir Valdimars, vitleysa; móti þvl
o.fl. set ég grein brá'ðum. Fjöldi manna
hér er að ráðgera að fyrirkoma Grími
sem þingmanni næst, en lágt fer sú
ráðagjörð enn. — Getur þú nokkuff
rj.cunina.ld á bls. 7
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
1. tbl. 1965