Lesbók Morgunblaðsins - 19.02.1967, Blaðsíða 2

SVIP-
MVND
KURT GEORG KIESINGER
Kurt Georg Kiesinger var
]?ekktur og áhrifamikill
stjórnmálamaður áður en hann var
valinn til að taka við kanzlaraem-
bætti í Vestur-Þýzkalandi af Lud-
wig Erhard í nóvember síðastliðn-
um. Hann hafði þá um átta ára
skeið gegnt embætti forsætisráð-
herra í Baden-Wúrtemberg, sem
liggur í suðvesturhomi Vestur-
Þýzkalands og á landamæri að
Frakklandi. Einnig hafði Kiesinger
um langt skeið verið kunnur fyrir
þekkingu sína á utanríkismálum.
En það sem mesta athygli vakti þó
í sambandi við tilnefningu Kiesing-
ers í kanzlaraembætti, var það, að
hann hafði gengið í Nazistaflokk-
inn árið 1933, sama árið og Hitler
komst til valda. Og enda þótt hann
hefði lítið látið kveða að sér innan
flokksins næstu árin, sagði hann
sig þó ekki úr honum. Og árið 1940
var Kiesinger kvaddur til starfa í
ráðuneyti Joachims von Ribben-
trops, þáverandi utanríkisráðherra
Adolfs Hitlers. Þar starfaði hann til
stríðsloka í útvarps- og áróðurs-
deild og að eigin sögn starfaði hann
einnig að nokkru leyti í samvinnu
við önnur ráðuneyti. Ekkert kom
fram eftir styrjöldina, sem benti til
þess, að Kiesinger hefði staðið að
ógnarverkum. Hins vegar hafði
hann sætt harðri gagnrýni, er hann
starfaði í ráðuneyti Ribbentrops,
fyrir að láta í ljós andúð sína á með
ferðinni á Gyðingum. Ferill Kies-
ingers eftir styrjöldina þykir einn-
ig ólíkur því, sem einkum einkenndi
nazista. Hann hefur hlotið hrós fyr-
ir að setja sameiningu Evrópu ofar
þjóðernismarkmiðum og innan
flokks síns hefur hann gjarnan
komið fram sem sáttasemjari og
þótt flytja mál sitt af hófsemi og
stillingu. Munu þessir eiginleikar
hafa valdið mestu um, að hann
valdist til kanzlaraembættisins.
L engi hefur verið sagt um Kies-
inger, að hann beri svipmót og fas
fólks af tignum ættum og á einum stað
er tekið svo djúpt á árinni, að sagt er
að svo virðist, sem hann sé af aðals-
mönnum kominn í hundrað ættliði.
Stafar þetta af einstaklega kurteislegri
og óþvingaðri framkomu kanzlar-
ans, léttri fyndni hans og óskeikulli
réttlætiskennd. En Kiesinger rekur
ættir sínar til smáborgara, en ekki til
aðalsmanna. Faðir hans var bókhald-
ari, mótmælendatrúar, en móðir hans
var dóttir kaþólks bónda. Hann fædd-
ist 6. apríl 1904 í borginni Ebingen í
Swabia, fjallahéraði í suðvesturhluta
Þýzkalands. Þar í landi ríkti Ijóðræn
hefð og umburðarlyndi í stjórnmálum
samfara ríkri tilfinningu fyrir franskri
menningu,
G amlir vinir Kurt Kiesingers
minnast hans sem dálítið rómantísks
unglings, sem hafði mikinn áhuga á
ljóðum og heimspeki og naut þess að
fara í langar gönguferðir um skógana
í Swabia. Á unglingsárunum orti Kies-
inger einnig sjálfur og las Ijóð sín
gjarnan upphátt fyrir vini sína. Eitt
ljóðakver kom út eftir hann, Pílagríms-
ferð til guðs (Wallfahrt zu Gott), en
brátt lagði Kiesinger ljóðagerðina til
hliðar. í dag er sagt, að hann sé fjarri
því að vera rómantískur, fremur hið
gagnstæða. En hann hefur enn yndi
a£ ljóðum og ber gott skyn á skáld-
skap. Hann er handgenginn þýzkri
ljóðagerð og oft ber það við, að hend-
ingar eftir Schiller eða Hölderlin skjóta
upp kollinum í ræðum hans og ritum.
Þá er heimspekin Kiesinger enn hug-
stæð og hann er þar vel heima
A árum fyrri heimsstyrjaldarinn-
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ar hafði Kiesingerfjölskyldan ekki úr
miklu að spila fremur en margir aðnr.
Kurt innritaðist á kennaranámskeið í
Tiibingen, en það var eini möguleikinn,
sem hann hafði, til að komast mennta-
veginn. Og með því að leggja hart að
sér og taka aukanámskeið tókst hon-
um að afla sér réttinda til að setjast
í lagadeild háskólans í Túbingen, en
hugur hans stóð til þess náms er hér
var komið sögu. Eftir skamma dvöl
við Túbingen-háskóla komst svo Kurt
að háskólanum í Berlín og hélt laga-
náminu áfram þar til lokaprófs. í Berlín
var hann nazistarnir komust til
valda.
mr egar nazistarnir komust til valda
árið 1933 var Kurt Kiesinger 29 ára að
aldri og hafði fyrir skömmu lokið lög-
fræðiprófi., Hann valdi þá sömu leið
og svo margir Þjóðverjar um þessar
mundir. Hann gekk í Nazistaflokkinn.
Síðar hefur hann sagt, að hann hafi
fljótlega orðið fyrir vonbrigðum með
flokkinn og ekki komið nærri neinum
málum þar eftir „nótt löngu hnífanna",
árið 1934 er Ernst Röhm og brúnstakk-
ar hans voru drepnir. En hann sagði
sig aldrei formlega úr flokknum og
árið 1939 var hann kallaður til starfa í
utanríkisráðuneyti Joachims von Ribb-
entrops. Starfaði hann sem tæknilegur
ráðunautur í útvarpsáróðursdeild ráuu-
neytisins. Eftir stríðið var hann tek-
inn til fanga af Bandamönnum, en
sieppt úr haldi 1947, þó ekki skilyrðis-
laust til að byrja með. En ári síhar
sýknaði andnaziski dómstóllinn í Vest-
ur-Þýzkalandi hann fullkomlega af
öllum nazistaglæpum.
Að sjálfsögðu hefur Kiesinger
orðið fyrir harðri gagnrýni vegna þátt-
töku sinnar í Nazistaflokknum. En hann
hefur gefið þá skýringu á upphaflegri
aðild sinni að flokknum, að hann hafi
verið meðlimur í kaþólskum æskulýos-
samtökum, sem ákváðu að gerast að-
iiar að Nazistaflokknum í því skyni
að hafa áhrif á hann. Þegar vonir Kies-
ingers með Nazistaflokknum höfðu
brugðizt lét hann starfsemina lönd og
leið, en gleymdist, að hann var enn
meðlimur í flokknum. Hann segir per-
sónulega ábyrgð sína á Þýzkalandi naz-
ismans hafa falizt í flótta frá staðreynd-
unum, en þannig hafi því verið farið
með svo marga Þjóðverja, sem horfðu
á harmleikinn gerast án þess að geta
nokkuð aðhafzt til að hindra framrás
hans. Hann bendir á, að hann hafi ekki
gerzt meðlimur í lögfræðingafélagi
nazista, sem taldi þó 99% þýzkra lög-
fræinga, sem ekki voru Gyðingar, og
bætir því við, að hann hafi reynt að
kenna nemendum sínum við lagadeild-
ina aðrar réttlætishugmyndir, en þær,
sem komu fram í lagaboðum og lög-
skýringum nazista.
E
JLi nn er ýmsum spurnmgum o-
svarað um starfsemi Kiesingers í þágu
Þýzkalands Adolfs Hitlers. Hann hefur
t.d. sjálfur sagt, að hann hafi gegnt
stöðu aðstoðaryfirmanns í utanríkis-
ráðuneytinu, en austurþýzka stjórnin
Framhald á bls. 4
Framkv.stJ.: Sigias Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason fró Vicur
Matthtas Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arnj Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti B. Símj 22480.
Utgefandi: H.t Arvakur Reykjavílc. i
19. febrúar 1967