Lesbók Morgunblaðsins - 19.02.1967, Blaðsíða 9

Talað við Margréti
Guðmundsdóttur
Margrét Guðmundsdóttir, leikkona,
er um þessar mundir að aefa stórt
hlutverk í Marat/Sade eftir Peter
Weiss, en frumsýning þess leikrits í
Þjóðleikhúsinu er á næsta leiti. Auk
þess leikur hún í Lukkuriddaranum,
hún er að taka við fyrra hlutverki
sínu í Galdrakarlinum í Oz eftir
smávegis óhapp og til skamms tíma
hefur hún leikið í Ó, þetta er indælt
stríð, en sýningum á því leikriti er
nýhætt. Þetta eru sem sagt fjögur
verkefni, sem hún hefur unnið að
samtímis — eða eigum við að segja
fimm? Hún er nefnilega líka hús-
freyja og tveggja barna móðir.
— Er þetta ekki nokkuð mikið,
Margrét?
Það er gaman að hafa mikið að
gera, segir Margrét, en það er auð-
vitað misjafnt, hvað maður er í
mörgum leikritum samtímis. Það er
ekki alltaf svona. En auðvitað getur
þetta orðið erfitt, þegar maður er
með heimili. Þá er um að gera að
skipuleggja daginn vel þannig að
heimilið fái sitt. Yngri drengurinn
er orðinn sex ára, hinn er ellefu og
þeir geta mikið bjargað sér sjálfir.
— Hvað olli því, að þú lagðir
á leiklistarbrautina?
Ég veit eiginlega ekki hvað olli
þvi. Mig hafði alltaf langað til þess
frá því ég var lítil; sjálfsagt hefur
það haft sín áhrif, að ég fékk að
fara í leikhús, þegar ég var barn,
en ég man ekki til að nein sérstök
leiksýning hafi kveikt hjá mér á-
hugann.
— Finnst þér mikill áhugi á því
núna, að börn fái að kynnast leik-
húsunum?
Já, það held ég. Þó veit ég ekki,
hvort hann er meiri nú en áður, ég
held, að það hafi alltaf tíðkazt meira
og minna að leyfa börnum að fara
í leikhús og sjá jafnvel almenn leik-
rit. Sjálf tel ég nauðsynlegt, að þau
fái að kynnast leikhúsunum og ekki
þarf síður að vanda til þeirra leik-
sýninga, sem þeim eru ætlaðar sér-
staklega. Það er nauðsynlegt, að
snemma sé lagður grundvöllur að
góðum smekk. Skólarnir geta líka
lagt mi'kið af mörkum. — Ég veit um
einn skóla hér í bænum, þar sem
venja er að tala um leikritið við
börnin áður en þau fara á skóla-
sýningarnar og þessi börn eru ólíkt
betri áhorfendur en börn úr öðrum
skólum; þau eru rólegri meðan á
sýningu stendur og virðast njóta bet-
ur þess, sem fram fer.
— Þitt fyrsta hlutverk var í barna-
leikriti, var það ekki?
Jú, það var í Litla Kláus og Stóra
Kláus, sem sýnt var í Þjóðleikhúsinu.
Þar lék ég konu Litla Kláusar.
— Var þér sjáifri léttir að því
að þreyta frumraun þína í barnaleik-
riti?
Nei, ég var alveg jafnkvíðin — eða
svo fannst mér þá að minnsta kosti.
— Nú ert þú þekkt fyrir góða
túlkun í hlutverkum barna og ungl-
inga á leiksviði. Hefurðu aldrei ver-
ið hrædd um að „festast“ í slíkum
hlutverkum?
— Jú, vissuiega hefur hvarflað að
mér, að hætta væri á því. Mig hefur
langað að breyta til, en það er skilj-
anlegt að reynt sé að nota fólkið á
því sviði, sem liggur beinast fyrir.
Annars hugsa ég, að þetta fari að
breytast. Hlutverkið í Marat er langt
frá því að vera barnalegt eða ungæð-
islegt. Þetta er stórt og frekar erf-
itt hlutverk, sem gerir miklar kröf-
ur og er að mörgu leyti frábrugðið
því, sem ég er vön að gera. Ég leik
stúlkuna, sem myrti Marat og hlut-
verkið er sérkennilegt, vegna þess,
að stúlkan er eiginlega tvær per-
sónur í einni, fyrst og fremst er hún
sjúklingur á geðveikrahæli, sem þjá-
ist af svefnsýki og þunglyndi, en svo
er hún að leika í leikriti, sem sett
er upp á hælinu og þar er hún í
hlutverki Charlotte Corday, sem
myrti Marat. Flest hlutverkin í leikn-
um eru þannig ofin tveim þáttum og
leikurinn er því erfiður í æfingu, en
mér finnst ákaflega gaman að fást
við þetta hlutverk.
— Hvernig nálgast þú nýtt verk-
efni?
Mér finnst fyrstu áhrifin varan-
legust. Við fyrsta lestur reyni ég að
finna, hvernig persónan er. Og það
er eiginlega tilfinningalegt atriði —
það er visst andrúmsloft, sem mað-
ur verður að ná og það andrúmsloft
skapast fyrst og fremst af málinu.
Það getur t.d. ráðið miklu um lýs-
ingu á persónunni, hvernig orðunum |
er raðað. Sjálfri finnst mér þessi
fyrstu áhrif ekki breytast, þótt ýmis
smáatriði geti auðvitað breytzt og »
annað bætzt við eftir því sem liður
á æfingatímann. Á æfingum reynir
maður að kafa dýpra inn í persón-
una og þá auðvitað í samráði við
leikstjórann. Það verður að sameina
hugmyndir leikarans og leikstjórans. I
Góður leikstjóri verður að mínu
áliti að vera móttækilegur fyrir því,
hvað okkur leikurunum finnst um
persónuna, þótt hann verði hins veg-
ar ófrávíkj anlega einnig að hafa sín-
ar ákveðnu skoðanir. Leikstjóri verð-
ur auðvitað að hafa heildina í huga.
— Kemur það fyrir, að áhrifin frá
persónunni, sem þú ert að leika,
fylgja þér heim?
Nei, ég get alveg lagt persónuna
frá mér. Það er að minnsta kosti al-
drei þannig, að ég sé ekki viðmæl-
andi utan leiksviðs.
— Og óskahlutverk?
Engin. Mér finnst öll hlutverk vera
þess virði að leika þau.
— Gætirðu hugsað þér að leggja
leiklistina á hilluna, ef t.d. húsmóð-
urstörfin krefðust þess?
Ég á bágt með að hugsa mér það
að sleppa leiklistinni alveg. Mér
finnst það hafa góð áhrif á skapið að
vera í leikhúsinu. Ég væri ekki nærri
eins skapgóð, ef ég ætti að vera heima
allan daginn og öll kvöld.
sv. j.
SMÁSAGAN
Framhald af bls. 3
með rjóma. Ég sagði að þetta væri eins
og hátíð, molakaffi hefði verið alveg
nóg.
— Það er hátíð, sagði hann.
— Hverskonar hátíð?
— Drengurinn er farinn að sprikla í
maganum á henni. Mér fannst ég verða
að halda daginn hátíðlegan.
Ég var að sjálfsögðu sammála, og
minntist ekkert á að mér hefði fundizt
eðlilegra að hann héldi daginn hátíðleg-
an með unnustunni.
— Þú verður að losa mig við þessi
bölvuð augu áður en við skiljum, sagði
hann.
— Vertu ekki að ala á þessari vit-
leysu, sagði ég.
— Það er engin vitleysa. Þau elta
mig, stilla sér upp beint fyrir framan
mig, hvar sem ég er, jafnvel núna, þó
þú sitjir á móti mér.
— Hættu þessari andskotans vitleysu.
Það sem þig vantar er svefn. Þú þarft
að sofna og hvíla þig rækilega, þá
hverfa þessar ofsjónir.
— Svo þú heldur það. Ef ég loka aug-
unum og ætla að sofna, þá fyrst færast
þau í aukana. Stækka þangað til þau
eru á stærð við grautardisk, full af
hatri og grimmd eins og þau vilji tor-
tima mér.
— Þvættingur.
Ég var orðinn bæði þreyttur og reið-
ur.
—- Þú getur sagt þvættingur, og hælzt
um með sjálfum þér. En þeim skal
samt ekki takast að tortíma mér.
— Ég held að þú ættir að fara til
læknis.
— Ég. Ti'l læknis! Eyddu augunum,
sem þú skapaðir og ofsækja mig í sí-
fellu, þá er mér borgið.
Minn takmarkaði skammtur og þolin-
mæði var nú genginn til þurrðar.
— Ég verð að kveðja þig, það bíður
maður eftir mér, laug ég.
— Á ég að bera skápinn einn heim?
— Það varðar mig ekkert um.
— Gott og vel. En lofaðu mér einu,
eyddu augunum, þá getum við aftur orð-
ið vinir.
Ég var ekki viss um hvort vinátta
hans væri eftirsóknarverð.
E g fór beina leið heim og ætlaði
að halda áfram að mála, en fann að
ég var dauðþreyttur svo ég henti mér
út af, ætlaði að hvíla mig svolitla stund.
Það fór svo að ég steinsofnaði. Ég
vaknaði við það að barið var harka-
lega á dyrnar. Ég kveikti ljósið og leit
á klukkuna. Hálf þrjú.
Barsmíðin á dyrnar hélt áfram.
Það var ekki um annað að velja en
opna.
Auðvitað var það hann. Fölur, sveitt-
ur og titrandi.
— Ertu nú ánægður, ha, er nóg kom-
ið, svaraðu því.
— Komdu inn fyrir og segðu mér við
hvað þú átt.
Hann reikaði óstöðugum skrefum inn
í herbergið og lét sig detta niður í stól
úti í horni.
— Svo það var þetta sem þú vildir?
Og ég sá ekki við þér, svo miikill glóp-
Framhald á bls. 12
19. febrúar 1967
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9