Lesbók Morgunblaðsins - 24.03.1968, Blaðsíða 16

M HÖR- IEUUR ER 'l Vdffl Kveik' u R jýoÐ- KLI HER- M EM EhD- IHÍ\ Kbtk- DPlf
W n (úÓÐ- P-R.- Bö L
L'IK- fíMS- HLUT- INN
X K/RRf) HRF
á !, 'Sss JUCD Sm'R- C7 R€> K vev- Lirmi TRl'fl- Ct«oí>N*
ró/JM 5WKIC l/'
P/KIN fofí,- HflFn
VEL þuRP- IMHtS. VCfJD- )R
ERL. M th- pPiFU
VlTHIS Baao uR r ll- ViRki
fit1 'fl LiriMM ÖR€>U m KOkl- EflD- uR/tfl
L'ITILL TUÍ * ► neiri ntiun
WMf ítTRF- IVMLD- B fL\ teiiKfif 1
1 5r- flF UR ■ SfllOT. tm T\i EiR BltH
L 0 4" U M Ihi KJRlKI FflhW
WMV K(?opPf?R X ‘&OK- IIJ
*** umw Í<PTJN EOJ- KENIÍIi 17HFIR. JKÓ ui
SEFR i£> HRNO- S fíþOQ
R- ÉFT |Ó5tC' |UMD' I i FRCHT- H Ð /om tiTRfuR TfífLR •» * V
3 R 'í fFDina muR
N R Nl R F pveRÍ\
V FflfllB RlKI
|Bterr.
5 tofu- TaxrirJ flf U R. L,RlPJ UR.
IsKR' \\^ ■ ÚUFU 6R-
4 ->
5T fl«F. IÐ
Lausn á síðustu krossgátu
I LEIK milli Noregs og Þýzkalands
í Evrópukeppni ekki alls fyrir
löngu, vakti norski spilarinn, Mat-
hieson, mikla athygli fyrir útspil
ið í eftirfarandi spili. Sagnir gengu
þannig:
Austur Suður Vestur Norður
1 lauf (!) Dobl 1 spaði 3 lauf
Pass 4 hjörtu. Allir pass.
Norður
A 4
V 4
♦ K 9 8 3 2
* Á K G 10 5 3
V'estur Austur
*KD10
V 9
♦ D 7 4
* 7 4
9832 *G75
V 10 8 7 5 3 2
♦ -
* D 9 8 6
Suður
A Á 6
V Á K D G 6
♦ Á G 10 6 5
4c 2
Vestur lét út spaða kóng og Mathiesen
sá strax að lokasögnin var ekki sú
bezta hjá þeim félögunum. Útlitið var
þó ekki svo slæmt ef trompin eru 4—3
hjá andstæðingunum. Hann drepur þá
með spaða ás, tekur 4 slagi á tromp,
tekur næst ás og klong í laufi og gefur
spaða í heima. Næst reynir hann við
tígulinn og vinnur alltaf spilið.
Sagnhafi vildi þó ekki fara þessa leið
og ákvað að spila mjög gætilega. Áhorf-
endur voru furðu lostnir þegar Mat-
hiesen gaf spaða 6 í kónginn. Vestur
lét næst út tromp og sagnhafi tók 4
næstu slagi á tromp. Næst lét hann út
tigul ás, austur trompaði, lét út tromp
og þar með varð sagnhafi tromplaus.
Austur var nú mjög vongóður um að
spilið væri tapað og lét út spaða því
hann áleit að Vestur ætti ásinn.
Nú kom í ljós hve mikilvægt það
hafði verið í byrrjun að drepa ekki
með spaða ásnum. Sagnhafi fékk slag-
inn á ásinn og átti afganginn og vann
þannig spili'ð á mjög óvenjulegan og
skemmtilegan hátt.
Ótti við einangrun hlýtur œtíð
að búa í brjósti smáþjóðar sem
byggir harðbýla úthafseyju. Þrátt
fyrir stórstígar framfarir í landinu
sjálfu, aukna sjálfsbjargarviðleitni
og aukið sjálfstraust þarf stundum
harla lítið til að kveikja þennan
ótta í brjósti íslendingsins: olíu-
skip sem liggur dögum saman úti
á höfn og fœst ekki losað, siglir
kannski aftur með farm sinn, hlýt-
ur að verða talandi vottur þess
hversu mikið við eigum undir aðr-
ar þjóðir að sœkja.
Um þá hœttu sem okkur stafar
af efnahagslegri einangrun hefur
sjaldnast verið deilt. Á hinn bóg-
inn hafa menn ekki œtíð verið
sammála um nauðsyn þess að við
þœgjum af öðrum þjóðum í menn-
ingarlegu tilliti; umrœður um áhrif
erlendra menningarstrauma hafa
œtíð vakið
I upp ólta við
■ tortímingu
I okkar eigin
■ verðmæta, sér
I kenna ís-
lenzks þjóð-
I jélags, hugsun
M| PHj qrháttar og
| 1 S | menningar-
I I arfs. Heil-
* J brigð var-
kárni hefur
stundum snúizt upp í þröngsýni.
Þetta hefur komið einna skýrast
í Ijós í umrœðum um bókmenntir,
er allt sem sannanlega er komið að
utan eru nefnd erlend tízkufyrir-
brigði og tíld.ur sem ekkert erindi
eigi til okkar. Hér vilja menn helzt
hafa eilífa gullöld bókmenntanna
án samskipta við umheiminn, ein-
hvers konar fullkomnun í einangr-
uninni. Skammt er síðan formbylt-
ing í Ijóðagerð vakti hávœrar deil-
ur sem enn má greina óminn af,
upphaf abstraktlistar hjá málurum
vakti svipuð viðbrögð. Ekki er að
vísu enn séð fyrir hvort form-
bylting skáldsögunnar muni vekja
jafnmiklar deilur meðal almennra
lesenda en þó hafa menn tekið
sér m.a. i munn orðin erlend tízku-
fyrirbrigði, er rœtt er um bœkur
Guðbergs Bergssonar.
íslenzk list getur aldrei blómg-
azt í einangrun. Jafnvel fjölmenn-
ari þjóðir en við hika ekki við að
játa, að þær geti ekki haldið uppi
blómlegri listastarfsemi án erlendra
menningaráhrifa, án þess að þiggja
af öðrum geti þœr ekki lagt sjálf-
ar af mörkum svo nokkru nemi. En
nýir straumar í listum verða auð-
vitað aldrei lifvœnlegir þœttir inn-
lendrar menningar nema þeir skír-
skoti tíl samtímans og veruleikans
í heild, lagi sig að innlendum að-
stœðum. Persónulega hefði ég álit-
ið að íslenzkir lesendur tœkju nú
formbyltingu skcúdsögunnar fegins
htndi, hin öra þjóðfélagsbylting
sem hér hefur orðið á skömmum
tíma hlýtur að krefjast nýrra að-
ferða, jafnt skálda sem annarra, til
skilnings á samtímanum. Og nú
þegar lífshœttir okkar eru að fœr-
ast nœr lífsháttum annarra þjóða
og vandamál okkar ekki lengur
jafn sérstœð og þau voru fyrir að-
eins fáeinum áratugum, er í raun-
inni ekkert eðlilegra en leitað sé
viðmiðunar annars staðar, sótzt
eftir hœrri sjónarhól.
Sú staðreynd, að við höfum enn
ekki efni á að halda uppi kennslu
í almennri bókmenntasögu, hefur
efloMst háð okkur í réttu mati á
ckkar eigin bókmenntum og stöðu
þeirra í heimsbókmenntunum.
Frœðilega hefur íslenzk bókmennta
saga þannig verið slitin úr tengsl-
um við almenna bókmenntasögu;
okkur hefur því hœtt um of til að
líta á íslenzkar bókmenntir sem
einangrað fyrirbœri, óháð því sem
er að gerast annars staðar í heim-
inum og því gleymist svo oft for-
dœmi þeirra ofurhuga sem hafa
á öllum tímum sótt áhrif út og
auðgað þannig okkar eigin menn-
ingararf. Aðeins með því að skipa
okkar eigin bókmenntum í stœrra
samhengi, getum við réttilega met-
ið éihrif einangrunar á ritlist í
landinu.
Svava Jakobsdóttir.