Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1970, Blaðsíða 14

Pablo Neruda
í nótt
get ég ort það
næturljóðið
dapra
Pablo Neruda fæddist j Temuco í Chile árið
1904. Þetta er hið tuttugasta og fyrsta og hið síð-
asta af kvæðum, sem skáld þetta orti til konu sem
farin var frá honum. í fyrri kvæðunum rekur hann
sögu þeirra frá byrjun, unz svo er komið að hún
er farin og engin von um að hún komi nokkru
sinni aftur, en hann á valdi þess einmanaleika, sem
ekki vill dvína. Og nú sökkvir hann sér niður í
biturleikann sem þessu fylgir, segist munu nú í
nótt geta ort um sorgina, sem bægir burt allri
liuggun, tilfærir fyrst tvær línur, sem lýsa skulu
þessari nótt, en sér að þær duga engan veginn,
svo hann setur þær innan gæsalappa um leið og
hann hafnar þeim. Aftur reynir hann að leiða
hugann að öðru: næturvindinum, það dugir ekki
heldur, ekkert dugir, því ófrávíkjanlega situr að
völdum, anakne, það, sem ekki gengst upp við
neinar bænir, og að endingu gefst hann upp, en
ákveður um leið að hætta — hætta, en með hverju
móti?
(Úr Viente poemas de amor y una cancion des-
esperada: Tuttugu ástarkvæði og einu örvænt-
ingarkvæði betur).
í nótt get ég ort það, næturljóðið dapra.
Ort til að mynda: „Stjörnum stráð er loftið
og bláar tindra þær í firna fjarska.“
Næturvindar þyrlast, þjóta og syngja.
1 nótt get ég ort það, næturljóðið dapra.
Ég unni henni, hún mér stundum líka.
Og marga nótt sem þessa var hún hjá mér.
Við skin af eilífs himni hvíldum við.
Hún unni mér, ég henni stundum líka.
Augum hennar fögrum unni ég.
í nótt get ég ort það, næturljóðið dapra. -
Minnzt þess ég átti. Minnzt þess er ég missti.
Feiknlegrar nætur ymjan hlustað á.
Laugast í orðum líkt sem gras í döggvum.
Skiptir það nokkru þó hún færi frá mér?
Nóttin er stjörnubjört og hún er horfin.
Ekkert annað. Einhver heyrist syngja
í fjarskanum. Mér finnst ég ekki þola
að vita það að hún skuli vera horfin.
Gæti ég laðað hana aftur hingað
með því að beita orku augna minna?
Svona var nóttin sú er okkur virtist
trén vera hvít en annað allt er breytt.
Við erum bæði önnur en við vorum.
Það segi ég satt að ég elska hana ekki framar.
Ég gerði það, lét vindinn bera boð
að eyrum hennar, svo þau snertu þau.
Nú er það annar, annar sem hana á,
slíka sem var hún áður en við kysstumst.
Rödd hennar. Bjartur líkami. Hyldjúp augun.
Það segi ég satt, að ég elska hana ekki.
Skammvinn er ástin. Aldrei vill hún fyrnast.
Og vegna þeirra Iöngu liðnu nátta
þegar við kysstumst undir Leiðum himni
heiðiun sem núna, get ég ekki þolað
þetta, hið eina: að hún er horfin burt.
Hún skal samt ekki oftar angra mig.
Nú skal ég aldrei yrkja um hana framar.
Málfríður Einarsdóttir þýddi.
Tunc. A Novel. Lawrence
Durrell. Faber and Faber 1969.
Durrell er nú talinn með-al
merkustu höfunda Englendinga
af Frökkum, en heima á Eng-
landi eru skoðanir manna skipt
ar um hann sem rithöfund.
Þessi bók hans, sem nú er gef-
in út í vasabroti, hlaut mis-
jafna dóma, en hvort sem
mönnum líkar hún betur eða
verr, þá er frásagnarmáti höf-
undar þannig, að menn lesa
hana til enda. Stíllinn er svip-
aður eins og á Alexandríu
kvartettinum.
Hear us O Lord from Heaven
thy dwelling place. Malcolm
Lowry. Penguin Books 1969.
Lowry fæddist í New
Brighton 1909. Áður en hann
tók að stunda nám í háskóla
réð hann sig á flutningaskip
og flæktist víða. Ultramarine
var fyrsta skáldsaga hans 1933.
Hann dvaldist í París tvö miss-
eri, áður en hann hélt til New
York, síðan lá leiðin til Mexi-
kó. Hann dvaldist um skeið
í brezku Kolumbíu og þar lauk
hann við síðustu gerð Under
the Volcano, sem er frægasta
bók hans. Hann margskrifaði
sögur sínar og skáldsögur og
hafði venjulega margar í tak-
inu í einu. Síðustu árin dvaldist
hann í Englandi og þar lézt
hann 1957 og hafði þá lokið við
þær sögur, sem birtast í þess-
ari bók, sem eru allar að ein-
hverju leyti tengdar sjóferðum
og sögurnar grípa hver inn í
aðra þótt þær séu sjálfstæðar
hver um sig.
Mark Twain: Pudd’nhead Wil-
son and Those Extraordinary
Twins. Edited with an Intro-
duction by Malcolm Bradbury.
Thomas Love Peacock: Night-
mare Abbey — Crotchet Castle.
Edited with an Introduction
by Kaymond Wright. Penguin
English Library. Penguin
Books 1969.
Mark Twain er vel þekktur
hérlendis, Tumi og Stikilberja
Finnur eru marglesnar hér.
Þessi bók Pudd’nhead Wiison
er svo til óþekkt og telst ekki
til vinsælli verka höfundar, þótt
hún ætti það skilið. Sögusviðið
og efnið minnir á Tuma en hér
er meiri alvara á bak við og
sumir telja hana með beztu
skáldsögum sem skrifaðar voru
í Bandaríkjunum á síðasta
hluta 19. aldar. Þetta er tíma-
mótalýsing, samfélagsrýni,
skrifuð þegar margvíslegir erf-
iðleikar þjörmuðu að höfundi,
sem hefur löngum verið fræg-
ur fyrir annað en alvöru, sem
er grunntónn þessarar bókar.
Tvíburarnir eru frumgerð
sögunnar og er prentuð hér
með.
Peacock var satíristi og róm-
antíker. Sambúð þessara eðlis-
þátta lét hann aldrei í friði og
hann var einstakur höfundur á
sinni tíð (1785—1866). Hann
var í vinfengi við Shelley, en
þótt hann aðhylltist rómantík-
erana, hæddi hann þá jafnframt
í bókurri sínum. Nightmare
Abbey er rómantísk skáldsaga
og í Crotchet Castle örlar ekki
lítið á rómantíkinni, þótt sag-
an sé einnig háð um þá sem á
þeirri tíð mest fjösuðu um fram
farir og vísindi. Báðar þessar
bækur eru mjög lipurlega
skrifaðar og þótt þær séu
við aldur eiga þær fyllilega
skilið að vera lesnar nú.
Notes on the Technique of
Painting. Hilaire Hiler. With a
Preface by Sir William Roth-
enstein. Faber & Faber 1969.
Þetta er handbók fyrir list-
málara um efni, liti, undirbún-
ing strigans, pensla, litablönd-
Uir og allt það, sem miálairar
fyrrum og sumir hverjir nú til
dags telja nauðsynlegt til þess
að hefja verk sitt, að mála
mynd á striga. Þetta er þriðja
útgáfa og hefur verið bætt inn
í hana köflum, sem ekki voru í
fyrri útgáfum, auk þess sem til-
lit hefur verið tekið til nýrra
efna og tækja og bókaskrá, sem
var mjög ítarleg, aukin að
nokkru. Höfundur rekur hér
tækniþekkingu málara á litum
og litablöndum allt frá upphafi.
Tremor of Intent. Anthony
Burgess. Penguin Books 1969.
Burgess byrjaði fremur seint
að setja saman skáldsögur. Áð-
ur hafði hann stundað kennslu
og lagt nokkra stund á hljóm-
list, en síðastnefnda viðfangs-
efni hans hefur haft nokkur
áhrif á stíl og innihald rita
hans. Hann hefur nú sett sam-
an sextán skáldsögur og
fimmtán þeirra eru frá síðustu
níu árum. Þessi saga er ein
hans bezta, kom fyrst út hjá
Heinemann 1966. Hún fékk
ágæta dóma og stendur fylli-
lega undir þeim.
Þótt eftinfarandi spil sé ekki mjög
athyglisveirt, þá er það þó lærdómisriikt
■hvað smiertir öryggisúrspil.
Norður
4 8
V 10-6-2
4 Á-9-8-4-2
4 10-7-5-2
Vestur Austur
4 7-6-Ö-4-3-2
V Á-K-D-4
♦ 3
4 D-6
4 —
y G-8-7-3
4 D-G-10-5
4 G-9-8-4-3
Suður
A Á-K-D-G-10-9
V 9-5
4K-7-6
4 Á-K
Suður var sagmhafi í 4 spöðum. Vestur
tók ás og kón'g í hjairta og lét út hjarta
drottndmgu.
Þegar spil þeflta var spi'lað, trompaði
sagnlhiafi hj artadrottniiinigu og síðar í
spilinu kom í Ijós að Vestur átti 6
tromp þ. e. jafnmörg og saignlhafi, oig
alf þeim rökum gat sagnlhaifi eklki umnið
spilið.
Þótt segja megi að þessi tromp-slkipt-
img milíli A.—V. sé óvenjuleg, á saign-
haifi iað gena ráð fyrir henni.
Ef litið er á spil N.—S. þá kemiuir í
ljós, að saignlhafi verður að gefa einin
slag á ttgul til viðbótar þeim 2 slögum,
sam hainin þegar hefur gefið á hjarta.
Með öðrum orðuim hann vinnuT alltaf
spilið, mamia þessi óvenjuleiga tromp-
skiptinig isé hjá andstæðinigunum. Saign-
Ihaifi á því að láta tígul 6 í, þegar Vestur
lætur út hjiarta drottnimgu. Hainin verður
allifcaif að gefa 3 slatgi og er þá eins gott
að gera það strax og vera ömugigur mieð
aið vinroa spilið.
>4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
31. maí 1970