Lesbók Morgunblaðsins - 14.06.1970, Page 5

Alberto
Moravia
SKIPAÐU
FYRIR -
ÉG
HLÝÐI
SMÁSAGA
að vera. Það lak úr krana-num
í eldhúsinu. Það var skipun um
að fara og skrúfa faistar fyrir.
Og fleiira í þeseum dúr.
Ég var auðvitað glaður og
ánægður og gerði mér einsmiik
inn mat úr þesisu og unnt var.
Maður veirðux ekki til af því
einu að skrútfa fyrir einn krana
sem lekur. Eitthvað mikilvæg-
ara þarf að koma til, eða öllu
heldur eittihvað reglulegra pg
vanabundnara, til dæimis hundr
að kranar, sem þarf að skrúfa
fyrir á tíu minútna fresti. Það
giat þó kallazt stiari, og vair
þegar allt kom til alls, betra
ein rit7vélim, sem beið þama þög
ul og aðgerðarlauis eftir því að
konam mín kaemi heim.
Upp frá þesisum sama degi
virtist kioinam mín remina gnuin
í, að hún hefði nú tekið við
hlutver'ki bankaistjórans í lífi
mínu og nú rigndi yfir migfyr
irskipunum, jafnt og þétt.
— Þú ert ónytjungur, sífellt
atvinnulaus, sníkjudýr, reyndu
að minmsta kosti að vera til ein
hvers gagns, hreinsaðu, þvoðu
þvottinn, straujaðu sikyrtumair
þínar, farðiu á markaðstorgið,
iagaðu matinn, taktu til hér
inni, og svo framvegis.
Hún sagði upp koniunni, sem
hafði hreinsað hjá okkur fyrir
tímakaup. Ég býst við', að hún
hafi aetlað að refs'a mér fyrir
ódiuigimað mimm við að úitvega
mér vinnu og færa peninga í
búfð mieð því að sfkipa mér
þannig fyr.ir, og hún tók ekki
eftir því, að þetta gerði efcki
annað en gleðja mig.
En hvað er ég að segja?
Gladdi það mig? Jú, það kom
mér í gang, það er að segja,
ég varð til. Á morgnana skrif-
aði ég niður allar skipanirnar
sem hún gaif mér, áður en hún
fór út, og síðan varði ég deg-
inum við að framkvæma þær
vandlega og í réttri röð. Þegar
svo ólíklega vildi tii, að éig
hafði stund afgangs og enga
skipun að framkvæmia, gerði
ég mér ljóst, að ég átti tilveru
mina konu minni að þakka í
æ ríkari mæli. Og þá varð ég
giagntekinm einlæigri áist saim-
fara huglgiumiarrílkri þakkláts-
semi.
Þannig leið um það bil ár. Af
ýmisu simávægiiegu varð ég þess
síðan áiskynja, að hin full-
komna og sniurðu'laiuisa sambúð
okkar fór versnandi. Áður
hafði samband okkar verið
svipað og samband vélritar-
ans og ritvélarinmiaT, svo að ég
haldi áfram samia líkingarmáli,
en með hverjum deginium sem
leið svipaði þvi til sambands-
ins milli skransala og ritvélar.
Ef til vill hefur konan mín tek-
ið eftir því, að mér var engin
refsimg í þessum fjölmraörgu fyr-
iirskipunum hennar, — að hún
væri í þess stað að hjálpa mér
tdil að litfa. Kannskí hafði hún
kynnzt eimhverjum, sem tók
meira tillit tii fyrirstkipana
hennar en ég og framkvæmdi
þær betur. Hún er farin að
gleyma þvi að fá mér verkefni
í hendur áður en hún fer út,
það er að segja, að gefa mér
þessar venjulegu dagisskipanir.
Og þannig kernur það æ oftar
fyrir, að ég húki hreyfingar-
laus og aðgerðarlaus í þessum
sama sófa I stofumni, með kros3
lagða handleggi og stari tómum
augum út í loftið eins og leik-
brúða með lykil í bakinu og
skrúfu gang í brjóstinu. Allt yf-
irbragð konu miruiar virtist mót
að af niðurlægjandi asa. Hún
kiæddi sig án þese að yrða á
mig, lagaði kaffi og fór án þess
svo mikið sem varpa kveðju á
mig. Hún var úti ailam liðlang-
an daiginn, og stundum heilu
næturnar líka. Síminn hringdi
ekki lengur. Enginn hringdi
dyrabjöllunni. Tvílráðux eins
og ég ex, þá hætti ég að taka
til í íbúðinni, úr því hún hafði
ekki sagt mér að gera það, og
óg lét mér nægja dósamat, þeg-
ar maginn gatf einstaka sinn-
um til kynna, að ég þyrfti að
fá mér að borða, en það voru
einu skipanirnar, sem ég var
móttækilegur fyrir, þegax hér
var komið. Þannig vax heim-
ili Okkar, með hverjum degin-
um sem leið, æ öim.urlegra og
óhrjáleg'ra: gólfiii gljáalaiuis,
hiúsgiögin í óredðiu, eldhiúsið fullt
af óhreinum distoum og glösum,
briéfarusil í harnum, föt út um
al'la stóla, og rúmin óuppbúin.
Konan mín gerði sér vissulega
igrein fyrir þessu, en það hefði
mátt halda, að henni væri þetta
allls ekki ógeðlfellt. KannsKi hef
■ur hún með aliri þessari óreiðu
verið að gefa mér skipun, 0,em
ég ski'ldi ©kki. Á sunnudögium
var hún heima í tvo klukku-
tíma, og þá hreinsaði hún og
snurfiusaði bæði herbergin í
litlu ífbúðinni okkar.
Þegar ég vaknaði einn morg-
uninn, var hún þegar búin að
tolæða sig til að fana út, og var
hljóðlega og varlega að setja
niður í ferðatösku, sem lá á
rúminu. Ég borfði lengi á haina
ganga milli kommóðunnar og
töskunnar, og lotos fór ég að
skynja hreyfingar hennar sem
skipun, sórsaukiafulla og beizka
skipun um að spyrja hana,
hverju þetta sætti. Það losnaði
um eitthvað hið innra með mér,
tungan hreyfðist og varir mín-
ar mynduðU þessi orð:
— Hvað ertu að gera?
Hún sneri sér við oig leit til
mín. Síðan kom hún og settist á
rúmstokkinn hjá mér.
— Tullio, nú er komið að því
að við siítum sa'mrvistir. Ég hef
reynt, eins og mér er unnt, að
fá þig til að skilja það, en þú
hefur ekki þótzt sjá neitt Ég
neyðist því til að segja þér allt
af létta. Hjónabandi okkar er
lokið. Ég hef kynnzt manni,
sem þykir vænt um mig og sem
mér þykir Hka vænt um. í tvo
mánuði hef ég svo til búið hjá
honum. Ég get ekki verið hér
lengur. Þú hefur ekkert tekið
eftir því, en hér heiima er ekki
lengur neitt af mínum pers-
ómrl'egu eigum, ekkert nema
þessar fáu druslur og ritvél-
in. En nú skaltu vera góður og
viiljugur eins og þú er vanur.
Maðurinn sem ég ætl.a að búa
með, bíður eftir mér úiti. Vertu
nú vænsi og berðu ritvélina nið
ur fyrir miig og settu hana inn
í bilinn hans. Það er það eina,
sem ég bið þig uim að gera.
Ég fann til ólhugnanlegs sárs-
auka, og ég hugsaði með mér,
að sHfaur sársauki hlytd óhjá-
kvæmilega að breytast í skip-
un, einmitt vegna þess að hann
orkaði svo stenkt á mig. Og þá
sagði ég:
•— En ég get ekki lifað án
þín.
Það var satt. Eengi ég eng-
ar fyrinsfaipanir hjá henni, gat
ég ekki lengur verið til. En hún
túlkaði orð mín á sinn eigin
hátt:
— Éin ég, atftiur á móti, get
hægilega verið án þín, því mið
ur. Þú gerix gagn, það er satt.
En í hjónabandi er ekki nóg,
að maður geri gagn. Maður verð
ur líka að vera ómissandi. I
minum augum ert þú ektoi
ómissandi. Ég gæti skipt á þér
og ryksugu, sjáífvirkri þvotta
vél eða símaskránni.
Ég var enn á valdi þeirrar
sfaipunar, sem sársaukinn hafði
gefið mér.
— En þú mátt ekki fara.
— Svona, vertu nú ekki
barnalegur, svaraði hún ákveð
in. Klæddu þig, taktu ritvélina,
berðtu hana n iður og se ttu hana
í bilinn. Töskuna get ég sjálf
borið.
í fyrata skipti í sambúð okk-
ar stóð ég nú andspænis tvekn
ósamrýmanlegum fyrirmæhun:
annars vegar skipaði sorgin mér
að hindra hana í að fara leiðar
sinnar, hins vegar skipaði hún
mér að bera niður ritvélina. Ég
fór að hugleiða, hvað ég ætti
að gera, og á meðan klæddi ég
mig eins og hún hafði saigt mér
að gera. Konan mín gekk fram
og aftur um herbergið. Svo
lokaði hún töakunni og gekk
að speglínum þar sem hún sneri
í mig baki. >á náði boð tilfinn-
inganna tökum á mér: ég kast-
aði mér yfix hana og æpti:
— Þú mátt ekki yfirgieifa miig.
Ég greip um hálsinn á henni.
Ég fr.aimkvæmdi allt létt og ör-
ugglega, næstum vélrænt. Þeg-
ar ég fann, að hún gaf efltir
hafði næstum tekið mig með
sér í faVlinu, þá dró ég hana að
rúminu og Va.gði hana á bakið
með handleggina n'iður með síð
um.
Nú átti ég ekki annað eftir
en friamkvæma hina skipunina.
Ég sieitti ritvéliTia í ritvélartiösk
una, gekfa út úr ibúðinn.i og fór
í lyftunni niður á jarðhæðina.
Þarna stóð bílilinn, rétt við hlið
ið, en það glampaði svo á bíl-
rúðuna, að ég gat ekki séð
þann sem sat undir stýri. Ég
gekk aftan að bílnum, opnaði
farangursrýmið og satti ritvól-
ina þar inn. Síðan fór ég aftur
upp í lyftunni inn í íbúðina,
settist í sófann í stofunni með
krosslagða handleggi og starði
tómum augum út í loftið meðan
ég beið eftir fyrirmælum.
14. júmd 1970
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 5