Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1970, Blaðsíða 7

inná nægir engan vegLnn til að
eyða áhrifunum Ég fæ langt
leyfi strax og búið er að ganga
endanlega frá rannsóknum á
ferðinni og því sem við kom-
um með. Ég fæ að jafna mig í
friði hjá þér, unaðsblómið mitt,
en það verður kannski erfitt
fyrir þig fyrst í stað. Komuð
þið með eitthvað nýtt núna?
spurði hún. f>að var myrkur í
augum hans sem hún hafði
aldrei séð áður.
Já, við komum með það sem
við höfum aldrei þorað að
flytja með okkur áður, við kom
um með lík.
Hvað er það? spurði hún
hissa.
Vina mín, ég er bara fáfróð-
ur siglingamaður, ég held ég
geti lítið sagt þér. Við undir-
mennirnir erum aðeins nauðsyn
legir við sjálfa siglinguna. Það
gekk allt vel með skipið, engar
meiri háttar truflanir. Þú manst
kannski sjálf úr mannkynssög-
unni, að þeir deyja ekki eins
og við.
Því notarðu þetta ævaforma
ljóta orð? spurði hún ásakandi.
Það hvarf úr málinu fyrir mörg
um öldum. Hefur þér verið
gerð skynvilla þarna útfrá?
Þeir segja alltaf deyja þama
útfrá, sagði hann dapur, ég er
heldur ekkert hissa á því. Þeg-
ar maðurinn er fluttur þar,
verður líkamimn sem hann not-
aði eftir, alveg áþreifanlegur,
svo rotnar hann, en þeir sem
eftir eru verða að grafa leifar
ástvina sinna niður í jörðina,
og hugsaðu þér, beinin úr lík-
amanum geta geymzt. Alvaldur
veit hve lengi. Þeir eru ótrú-
lega seigir að grafast fyrir um
fortíð sína með tæknilegum að-
ferðum, en það er eins og þeir
geti ekki með nokkru móti not-
að réttu aðferðina því að þeir
þekkja ekki sálina eða sjálfa
sig. Allt er þyggt á efninu og
þeir hafa n'áð ótrúlegum tök-
um á því. Hann lækkaði róm-
inn. Þeir eru að. verða hættu-
iegir. Þessi mál verða áreiðan
lega tekin alvarlega fyrirnúna
á næstunni. Þeir eru m.a.s.
farnir að sigla þótt stutt sé að
vísu. Og svo finna þeir upp
ný og ný eyðingarvopn
Já, sagði konan, ég veít það,
fréttasendingamar frá stærstu
fjarskiptastöðinni hafa minnzt
á það. Get ég fengið að sjá
þetta lík?
Harm kipptist við og sagði:
Mér hefði aldrei dottið í hug,
kona, að slikar hugsanir leynd-
ust með þér, engir okkar tækni
mannarma fá að sjá það, aðeins
þeir sem eru sérfræðingar, ör-
fáir sem koma nálægt þessu.
Ég hefði ekki átt að segja þér
frá því. Ertu viss um að dreng-
urinm sofi? Eyru hans mega
ekki heyra svona ljótt.
Hún brostir Það er ennlangt
til sólaruppkomu. Hann vakn-
ar ekki á undan blómunum. En
mér frrmst þetta svo undarlegt,
það er annað að lesa um þetta
sem áhyggjulaus unglingur í
skóla, enda var það ekki nema
örstuttur kafli ef ég man rétt
og engar myndir. Það var miklu
meira um hina hnettina þar sem
amnað hvort byggju óendan-
lega fullkomnari verur eða
hina þar sem ekki var neitt til
í líkingu við mannkyn.
Heldurðu að það sé einhver
tilviljun? spurði maðurinndap
ur. Heldurðu að sagniræðingar
fyrri alda hafi haft fullt frelsi
til að gera þennan glæp okkar
of augljósan komandi kynslóð-
um, festa hann á þækur til
vitneskju óteljandi kynslóðum
sem koma og fara?
Var það þá glæpur? spurði
konan. Okkar veröld var þá
allt önnur en nú. Var nokkuð
hægt að gera við þetta fólk
annað en flytja það langt í
burtu? Það var úrskurðað þjóð
félagslega hættulegt, og sumir
fóru af frjálsum vilja, þú veizt
það. Það stendur meira að segja
í einu merkilegasta sagnfræði-
ritinu þeirra, þessu sem kallað
er Biblía. Þótt það sé dálítið
afbakað má vel skilja það. Ég
fékk að líta í þessa bók ekki
alls fyrir löngu. Það er alltaf
verið að þýða meira og meira
af þessum málum þeirra og í
þessari bók stendur: „Og synir
guðs sáu að dætur mannanna
voru fríðar og þeir fengu þeirra
og gátu börn við þeim“.
Það eru engar sannanir fyrir
því að þeir menn hafi komið
frá okkar hnetti, mótmælti mað-
uriran. Það er hvergi til stafur
um það og frá þeim tímum höf
um við ekkert aninað en það
sem við vitum með fullri vissu
að þetta vesalings fólk var rek-
ið í útlegð, því sem næst alls-
laust. Það voru grimmdarleg
refsilög hér á þeim tímum. f
þessari bók sem þú varst að
tala um kemur þetta skýrt fram.
Það er að vísu sett þannig fram
að einn sannur guð hafi rekið
mann og konu í útlegð. Hvað
veit ég fákunmandi siglingamað
ur, ætli þeir hafi nokkrar
áreiðanlegar tölur um hversu
margir hafi verið reknir þang-
að? Það glopraðist upp úr ein-
um hinna vísu á leiðinni út
eftir, að fullsannjað væri, að það
hefði ekkert verið kannað áður
en fangarnir voru sendir þang
að, hverjir væru fyrir. Það lá
heldiur ekki fyrir hvort þeir
vissu um að Jörð væri að
nokkru byggð mönnum. Við vit
um það núnia, að þar er ótrú-
legt samsafn af ólíkum þjóð-
flokkum, svo óskyldum, að þú
getur alls ekki ímyndað þér
það. Afkomendur þeirra, sem
rekmir voru héðan hafa að
miklu leyti haldið upprunalegu
útliti sínu. Jafnvel lítið barn
héðan líkist svo jafnöldrum sín
um þar sérstaklega augun að
érfitt gæti reynzt að þekkja
þau í sundur. Hvaðan hinir
hafa komið og hvenær veit ég
ekki, en hitt veit ég að sumir
þeirra hafa dáið út sem slíkir,
og sál þeirra féngið bústað ahn-
ars staðar. Þessir vesalingsjarð
arbúar ímynda sér að þeir séu
komnir af þessum steingerving-
um sem þeir hafa fimdið og
rannsakað.
En við botnum ekkert í þessu
hvort sem er, andvarpaðí kon-
an, þetta hefur allt gerzt fyrir
svo óendanlega löngu. Segðu
mér heldur frá sjálfum þér
hvernig þér leið og hvað þú
gerðir.
Ég veit tæpast hvort ég get
það, sagði maðurinn beizkur.
Þú veizt, að það eru ekki nema
fáir útvaldir sem fá einhverja
vitneskju að ráði. að geturvel
komið til að við verðum látnir
gleyma þessu öllu. . . . þremur
læknum var haldið eftir á Stöð
IX.
Til að rannsaka „Iikið“?
spurði konan.
Hann sneri sér hægt að henni
og aftur sá hún myrkrið, sem
komið var í augu hans, þessi
augu sem áður voru full af
geislandi gleði heilbrigðs
manns.
Nei, þeir fá ekki að rannsaka
eitt eða neitt fyrst um sinn.
Þeir verða látnir gleyma öllu
um þessa ferð, og það mun taka
langan tíma því að þetta eru
sterkir menn og vanir að beita
áhrifum sínum gagnvart öðr-
um. Þeir voru fluttir nauðugir
heim.
Vildu þeir ekki koma heim?
spurði konan hneyksluð. Ég
kannast við tvo þeirra, þeir
eiga fjölskyldur hérna og ynd-
isleg heimili.
Ástin mín, sagði hann þýð-
lega, þú ert bara lítil, góð kona,
falleg og ástúðleg eins og kon-
ur eiga að vera, en þeir eru
þroskaðir menn og um fram allt
trúir starfi sínu. Þeir heimtuðu
að fá að vera kyrrir og komast
inn í læknaskólana til að kenna.
Það eru enniþá margir sjúk-
dómar á Jörð, sem þeir þar
kunna engin ráð við og slys
sem skilja eftir sig örkuml. Við
vorum í vandræðum með þá
því að þeir sátu um færi að
sleppa frá okkur. Þegar mað-
ur er aðeins búiran að jafna sig
eftiæ sjálfa ferðina þarf maður
engan sérstakan útbúnað til að
þola loftslagið. Sums staðar er
það eins gott og hér en ótrú-
lega breytilegt, þeir ráða ekki
yfir veðurfari ennþá.
Þeir eru of önnum kafnir við
tvö ólík viðfangsefni: Að halda
í sér lífinu og drepa hver ann-
an.
Þú segir aftur ljótt orð!
Það á bezt við, sagði hann.
í fornbókmenntum okkar kem-
ur þetta orð fyrir á annarri
hvorri síðu: Drepa, myrða, ger-
eyða, auga fyrir auga tönn fyr-
ir tönn. ÞaS sem ég lærði í
skóla rifjaðist óhugnanlega upp
fyrir mér þegar ég fór að skoða
mig um þarna úti. Það var eins
og horfa aftur í fortíðina, mynd
sem rifin hafði verið í sundur
og sett vitlaust saman aftur.
Langaði þig til að verða eft-
ir? hvíslaði hún óttaslegin.
Hann tók þétt um öxl henn-
ar. Nei, sagði hann ákveðinn.
Ég veit ekki hvort ég get hugs-
að mér að fara þangað aftur,
en kannski er ég þreyttur og
ekkert að marka hvað ég segi
og geri, ég veit bara að ég er
kominn heim í friðinn, alkom-
inn heim. Líklega væri bezt að
fá að gleyma þessu, en nú er
ég orðinn æfður í að sigla þessa
leið svo að ég býst við að þeir
láti mig halda minninu um allt
þetta: Sjúkdóma, þjáningar,
morð, stríð, hungur, örbirgð.
Er þá ekkert gott til? Mér
hefur heyrzt annað á ykkur úr
fyrri ferðum.
Fyrri ferðirnar voru farnar
til að rannsaka hnöttinn sjálf-
an, loftslagið, jarðmyndun og
hvað framleitt væri af skað-
legum efnum. Það voru orku-
verin og tæknin sem þá voru
skoðuð. f þetta sinn var farið
til að skoða fólkið sjálft. Auð-
vitað aðallega afkomendur
þeirra sem við rákum burt í
einmanaleika, hættur og óvissu,
en líka hin þjóðabrotin. Þeir
„vísu“ geta sjálfsagt rakið upp-
runa þeirra. Ég kann aðeins á
mínar maskinur, ég er enginn
mannfræðingur en ég get ekki
gleymt því að stór hluti þeirra
er okkar glæpur. Við njósnum
um þá en hjálpum þeim ekkert.
Þangað hafa farið bæði há-
þroskaðir menn og boðberar,
sem hafa lagt á sig að umbreyt
ast í jarðnesk efni, en það er
meira en við fáum skilið, því
að enginn af okkar kynstofni
er þess umkominn. Við erum of
skyldir jarðbúum til að geta
hjálpað þeim nema að því marki
sem við sjálfir stöndum á. Þó
væri það óendanlega mikið, en
við gerum það ekki. Við höfum
ekki týnt glæpnum, við erum
famir að óttast hann. Þeir
eiga yfrið nóg til að eitra og
skaða með. Óttinn leiðir allt
illt af sér. Ég held þeir viti
vel að það er njósnað um þá,
sumir trúa því ekki, því að
einu sinni héldu þeir að þeirra
hnöttur væri eini byggði heim-
urinn.
Hún hió. Já, manstu þegar
vvið vorum í skóla, að þá var
þetta sígildasti brandarirun og
okkur þótti hann alltaf jafn-
hlægilegur.
Þetta er samt gott og gáfað
fólk, sagði hann og það er
ótrúlega fallegt þó að lífskjör
in séu erfið og það er engin
kyrrstaða þar, það er alltaf eitt
hvað að gerast og breytast. f
raun og veru lifa þeir miklu
fjölbreyttara lífi en við.
Hvernig getur það verið gott
fólk ef það útrýmir hvert öðru
og lætur sumt svelta? spurði
hún.
Það er bara vanþroskinn og
svo óttinn, ræktarleysið við
sjálfið, baráttan við efnið og
öryggisleysið. Að sumu leyti
eru þeir miklu frjálsari en við.
Þeir trúa því sem þeim sýnist,
eru ekki þjálfaðir í að hugsa á
réttan hátt. Þeir hugsa bara um
hvað sem er og ráða því
alveg sjálfir.
Er það ekki hættulegt?
Auðvitað er það hættulegt,
hugsanir eru upphaf alls. Sum-
ir verða sjúkir af hugsunum
sínum og koma af stað stríðum
eða öðrum illvirkjum. Þeir eru
að vísu ekki mjög margir, en
allir jarðbúar hafa óagaða
hugsun og þess vegna gengur
þeim svona illa. En þetta kalla
þeir frelsi og veiztu eitt! allir
sem vilja mega eignast börn
sumir eignast fleiri böm en
þeir kæra sig um.
Konan sat agndofa yfír þess-
um upplýsingum. Þetta stóð
áreiðanlega ekki í þeirri þykku
skræðu, mannkynssögunni og á
þetta var aldrei minnzt í frétta-
sendingunum. Að hugsa sér!
Engar rannsóknir á erfðum né
skapgerð, engin leyfi, engar um
sóknir um fjölda barna; eins
mörg og hver vill! En, sagði
hún eftir langa umhugsun, er
marmkynið þama út frá þá al-
veg óræktað? Ef hvaða hjón
sem eru mega eiga eins mörg
böra og þeim sýnist ogkannski
fleiri en þau geta fætt og klætt.
Já, einmitt, sagði maðurinn.
Þá er ég ekki hissa á neinu
lengur sem fréttist frá þessari
Jörð. En dýrin sem lifa þarna?
Er ekki eins með {Btú?
Nei, aldeilis ekki, sagði mað
urinn. Þar eru til villt dýr og
náttúran sér um að velja þau
hæfustu úr til að auka kyn sitt
og lifa á Jörðinni, en dýrin sem
mennimir hafa tamið eru
þrautræktuð víðast hvar.
Hvernig ala konur börn á
Jörð? spurði konan.
Það hef ég ekki hugmynd um,
sagði maðurinn, læknarnir sem
voru með okkur vita það en
þeir töluðu ekki um það,
hristu bara höfuðið, en þeir
hristu nú höfuðið yfir öllu sem
þeir sáu og einn þeirra grét þeg
ar við neyddum hann inn í
geimskipið.
Ég hef aldrei séð neinin gráta
hér, sagði konan, aðeins lesið
um það, að svoleiðis hafi verið
gert fyrir langa löngu.
Þeir sem hafa þjálfaða hugs-
un kunma ekki að gráta. Það
er aðelns sársauka- og ótta-
kennd jarðbúa sem veldur því
að þeir gráta, sagði maðurinn.
Ef við kenndum þeim að hugsa
rétt yrðu þeir hamingjusamir
og gleymdu frelsi sínu.
... ...........
Sandra Róberts
Hugleiðing um
flutning
Við förum bráðum
að flytja.
Ég sit stundum
og hugsa — þá
heyri ég berg-
málsraddir
sem nefna
ýmis nöfn
um nýtt í hús:
Vimura! Crown! Febolit!
málning! postulínsflísar'
Þá færist skuggi
yfir huga minn
því »g á eftir að
þrífa gömlu íbúðina.
Svo er eins og birti
á ný, því ég
heyri hvíslað
glaðlega:
Handy Andy
og Ajax.
iúlí 1970
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7