Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1973, Qupperneq 7

Hún fór að vera með einum
skólatrræðra sinna, Peter Han-
sen. Hann var sonur danskra
innflytjenda. Dag nokkurn ætl
aði hann yfir igötu til að hitta
Libby hinum megin igötunnair.
Um leið kom bíll akandi,
keyrði á Peter og hann dó sam
stundis. Þetta var árið 1922 og
öll umferð mjög hófsamleg. Pet
er hlýtur að hafa séð bílinn
langt að, þar sem engin önnur
farartæki né fólk var á göt-
unni. Það var ómögulegt að út-
skýra þetta slys. Eitt vitnanna
að atburðiiniuim ilýsiti hon'um
svona: „Ég sá Peter Hansen
ganga út á götuna. Það var
eins og hann væri dáleiddur af
Libby Holman; hann starblíndi
í átt til hennar, aiiveg
eins og það hvarílaði ekki að
honum að eitthvað annað
væri ti)l 4 heimiiinum.“
Tæpu hálfu ári síðar hóf
Libby samvistir við Joseph
Chalmer, sem var 18 ára. Dag
nokkum keyrðu þau niður að
ströndinni til að synda með
nokkrum félögum sinna.
Chalmer stakk sér í 10 metra
hæð Oaf 10 metra sundpalli),
og þar sem hann kom ekki
upp úr aftur köfuðu hinir
ungu félagar hans til að bjarga
honum. En það var of seint.
Hann var látinn, þegar þeir að
lokum fundu hann og komu
honum upp úr sjónum. Hann
hafði hálsbrotnað, þegar hann
skalll með höfuðið á 'ha.fsibotn-
inn.
Að sjálfsögðu voru ill örlög
þarna að verki, en engum datt
í hug að setja þau i samband
við dularfull áhrif frá Libby
Holman. En það einkennilega
gerðist, að vinir hennar tóku
að forðast hana, eins og þeir
væru hræddir við hana.
19 ára gömul fór Libby að
vinna hjá fyrirtæki í Cincinati.
Þetta var mikið uppgangsfyrir
tæki og henni var tekið með
virktum innan þessa blómlega
fyrirtækis. En innan nokkurra
mánaða komst fyrirtækið í mik
il fjárhagslag vandræði og inn
an árs var það komið á haus-
inn.
Li'bby iserð'eit mú e'inkariitari
keðjufyrirtækis, sem verzlaði
með skó. Fram að þessu hafði
verzlunin mokað inn pening-
um, en stuttu eftir að Libby
hóf að vinna þarnai varð ágre'n
invúr m'M skófraimleiCsn'd-
anna og fyrirtækið varð að
loka. Sonur eins forstjóra fyr-
irtækisins, hinn 27 ára Harold
R. Benjamin, hafði fengið
áhuga fyrir Libby og fór að
bjóða henni út. Tveim mámuð-
um síðar fórst hann í bílslysi.
Hann var einn í bilnum, sem
keyrði út af rétt hjá gljúfrum
og hafnaði á gilbotninum. Eng
inn annar átti þátt i slysinu og
það var ekki vindropa að
finna. í blóði ihams. Það varð
aldrei útskýrt hver var ástæð-
an fyrir þessu slysi.
Engum er ljóst, hvort það
var farið að renna upp fyrir
Libby að henni höfðu ver-
ið sikömið sérstök óiham-
imgjuönlög. AMavegana gaf
hún engum skýringu á því,
hvers vegna hún allt í einu
fór að leita fyrir sér sem blues
söngkona. En að sjálfsögðu
hefði menntun hennar getað
hjálpað henni til að vinna fyr-
ir sér á annan hátt.
En þetta ætlaði að takast. 1
'k»k Elniniars tugar ailidiarinnar
hafði hún náð fótfestu á
Broadway og var orðin þekkt
sem góð söngkona. Og frá ár-
unum 1928—32 var hún á topp
inum. Hún kom fram með fræg
um leikurum, eins og Fred All
en og Clifton Webb — en var
sjálf númer eitt, en þeir næst-
ir á eftir henni að vinsældum.
Árið 1931 varð hún 25 ára
og nokkrum vikum siðar hitti
hún tvítuigan mann að nafni
Zachary Smiith Reyn'olds, erf-
ingja að miltjcai'um Reynolds tó
baksfyrirtækisins. Zachary
bað Liibby, jafnvel þóft honum
væri vel Ijóst, að foreldrar
hans myndu aldrei þola söng-
konu, sem þar að auki klædd-
ist ögrandi, flegnium og sditnum
kjólum.
Þau voru gefin saman í
mestu kyrrþey og enginn
komst að þessu fyrr en 5. júli
1932, þegar Zachary Smith
fanaist dauður af skammbyssu
skoti í hjartastað. Þetta átti
sér stað eftir mikla veizlu sem
haldin var í herlegri einkahöll
Reynolds fjölskyldunnar í
Winston-Salem í Norður-Karó-
linu. Við hlið liksins lá Libby,
sofandi — en við beztu heilsu.
Daginn eftir voru Libby og
Alfred Walker, sem áltinn var
bezti vinur hins látna, ákærð
fyrir morð. Þeim var haldið í
varðhaldi og vair tilkynnt, að
hvorugt þeirxa yrði látið laust
gegin laiuisinaingjiaildi. Ákæruva'ld-
ið lét þau þó laus, með sem-
ingi, gegn lausnargjaldi að
upphæð 50.000 dollurum (um
það bil 350.000 ikrónur dansk-
ar). Lausnargjaldið var borg-
að 'um leið og dómairinn kvað
upp úrskurðinn.
Og jafnvel þótt Reynolds
fjölskyldan heimtaði, að Libby
og Wa'Jiker yrðiu kærð fyrir
morð lét lögreglan málið niður
falla vegna þess, hversu sönn-
unargögnin voru í pottinn bú-
in, eins og það vsr kailað. Li'bby
reyndist þá vera ófrisk og fjór
um m'ánuQum eftir dauða eig-
inmannsins fæddist henni son-
ur, sem var slkírður Ohristoph-
er. Svo er sagt — en ekki er
fullt mark takandi á því — að
þegar barnið fæddist í lok árs-
ins 1932 hafi móðir Reynolds
sent L'íhby ibráif, þair sem stóð:
„Ég ósika þess, að sonur þinn
fáí hjarta þitt til að bresta,
eins og þér tókst að láta mitt
hjarta bre?ta,“ og siðar í samia
bréfi: „Þú mumit misisa son þinn,
alveg eins og ég missti minn
af þinum völdum.“
Seytján árurn síðar — í júlí
1949 — fór sonur Libbyar í
bjargsig með nokkrum félög-
um sínum í Kaiifomíu. Christ-
opher var vel þjálfaður i bjarg
sigi. En þegar hann var kom-
inn í 30 metra hæð missti
'bainn fótifes'tiuma, ramn nið-
ur og hálstoro’tmaði Hann
var látinn, þegar féla'gar hans
komu að honum.
Libby voru tilkynnt hin sorg
legu tíðindi. En nú var hún
giift manni að nafni Rs’.ph
Holimes.
Holmes var mjög ástfanginn
af Libby. En henni leiddist að
sitja heima, en hann vildi taka
því rólega. Þess vegna fór hún
sínar eigin leiðir. Að lokum
skildu þau og Libby sagði hon
um blátt áfram, að hún væri
ástfangin af öðrum en honum,
að hún myndi aldrei koma til
hans aftur og krefðist löglegs
skilnaðar.
Morguninn eftir fannst
Holmes látinn í rúmi sínu. Á
'gólfinu við hliðina á rúmi hans
var pilluglas, sem I höfðu ver
ið 50 svefntöflur. Lögreglan
ákvað að um sjálfsmorð væri
að ræða.
Eftir dauða Hci;mes reyndi
Libby að koma aftur fram op
inberiega og synigja þjóð-
söngva. Hún söng inn á hljóm-
plötu, sem hún nefndi „Amar-
ieana“. En henni tókst ekki að
ná sömu vinsældunum, sem
hún hafði á öðrum tug aldar-
innar. Negrasöngvarinn Josh
White, sem var sérstakur í
túlkun sinni á amerískum þjóð
söngvum, reyndi að hjálpa
henni og kynna hana og henni
tókst að ná vinsældum í nokkr
um borgum. En örlögin — eða
hvaða nafni sem menn viija
nefna það — settu alltaf fyrir
hana fótinn. Tvisvar sinnum á
árunum 1953—55 varð hún ást
fangin en toáðir mennimir dóu
á hryllilegan hátt. Annar, sem
yfirgaf konu og toöm í von um
að geta skilið i fljótheitum til
að giftast Libby var skotinn
til bana af ræningja, þegar
hann reyndi að koma í veg fyr
ir innbrot i vínverzlun; hinn,
sem var 60 ára gamail, skaut
sig sjálfur í ennið, eftir að
Libby hafði lofað að giftast
honum, en yfirgaf hann svo
vegna yngri manns.
Eftir d'aiuða Momtigomery
Clifts í júli 1966 sagði Libby
á blaðamannafundi: „Ég verð
að horfast i augu við þá stað-
reynd, að það hvilir leynd og
óhugnaður yfir mér . . . ég hlýt
að vera mikill óhamin'gjufugl.
Hvað eftir annað hefi ég reynt
að sannfæra sjálfa mig um, að
þeifcta séu afflt tlliviljianlr. En þær
eru of margar, þessar tilviljan-
ir. . . sorglegir atburðir eru
svo miairgir I Ufi mínu, að ég
er farin að trúa því sem sagt
var við mig fyrir löngu síðan:
Ég er fædd undir óheilla-
stjömu og þeir menn, sera
binda trúss sitt við mig fá
hræðiteg örlög.“
Árið 1967 varð hún skyndi-
lega mjög trúuð og hafði sam-
band við prest og spurði hann,
hvort mögulegt væri að kveða
ilia anda niður í fólki eins og
þeir væru kveðnir t.d. niður í
húsum, þar sem reimt væri.
Hún var þess fullviss, að hún
væri heltekin illum öndum.
Presturinn gerði afflt sem á
hans valdi stóð, messaði og las
'báfct iupp úr Biblíiunm, stökkti
vígðu vatni yfir hana og gerði
allt sem hugsazt gat til
að fá hina illu anda til að taka
sér bólfestu einhvers staðar
annars staðar. Siðan sagði
hann henni að halda heim til
sin og reyna að helga sig vel-
gjörðamálum.
Libby Holman kom fram í
síðasta skipti sem blues-söng-
kona árið 1968. Henni var
mjög vel tekið. Áheyrendur
voru 2000. Einn gagnrýnend-
anna skrifaði eitthvað á þessa
leið: „Ennþá býr ungfrú Hol-
man yfir sinni sérkenrdlega
dimmu, hásu og seiðandi
röddu.“
Hún hafði kynnzt listmálara
að nafni Louis Schanker, hann
var ári eldri en hún og bað
hennar. Þá rakti hún alla sína
hryggðarævisögu. Þau héldu
saman til prestsins, sem hafði
reynt að fæla burt alla illu
andana, sem höfðu fylgt Libby
og hann sannfærði Libby um,
að hin hræðilegu örlög, sem
hingað til hefðu fylgt henni
væru úr sögunni. Því næst ját
aðist hún Schanker og ákvað
að taka giftingartilboði hans.
Þau settust að i hinni dýrð-
legu höll hennar með 18 her-
bergjum og sölum í Stamford,
Conn.
1 samræmi við loforð sitt „til
Guðs“, eins og hún orðaði það,
þar sem hún ákvað að helga
sig veiigjörðar’máliefn'U'm, ef
henni ætti að takast að lifa
Framh. á bis. 16