Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1976, Page 7

mynd, sem gerð er aðeins til að meðtaka lítil boðskort.
En rækjan kemst ekki enn nema hálfa leið. „Tom,
manstu . . .“ . . . Tennessy ræskir sig aftur. „Mamma,
borðaðu rækjuna“.
„Hvers vegna koma þessi undarlegu hljóð úr háls-
inum á þér,“ er svar hennar. „Mamma, þegar þú hefur
lagt líf manns í rúst, þá máttu eins búast við því að
fram komi einhver annarleg taugaviðbrögð."
Og Vidal enn: „En Tennessy hefur ekki látið þar við
sitja. Hann hefur haft sérstakt lag á því að laða að sér
„ferlegar“ konur, jafnvel enn „ferlegri" en Miss
Edwinu. Eg þoldi enga þeirra, hvorki Carson
McCullers, Jane Bowles né Önnu Magnani. Jú, jú,
allar voru þær prýðilegum hæfileikum búnar og þær
hljóta að hafa haft einhverja persónutöfra sem
Tennessy hefur komið auga á, þótt ég gæti það ekki.
Carson gat ekki talað um annað en sjálfa sig og starf
sitt og spurði stöðugt, hvort hún hefði ekki verið ágæt
í þessu eða hinu hlutverkinu og hvort hún fengi ekki
áreiðaniega Pulitzer-verðlaunin og allt með sönglandi
suðurríkjahreim. Jane Bowles var frumlegri (einn
þekktasti skáldsagnahöfundur Bandaríkjanna). Hún
talaði og hugsaði mikið um mat og gerði oft uppsteit á
matsöluhúsum. Eina lofið sem hægt er að bera á Önnu
Magnani er það, að henni þótti vænt um hunda. Þegar
Marlon Brando hafði loks fallist á að leika á móti
henni i kvikmyndinni sem gerð var eftir „Orfeus
Descending" eftir Tennessy Williams, sagði hann: „Ég
varð að halda um stóran stein i hvorri hendi i atrið-
unum með henni.“
Ekki veit ég hvaða ávinning Tennessy hefur haft af
samskiptum við þessi „ferlíki" í konumynd, en hafi
þau verið honum einhver huggun, þá nægir það.“
„Þaó vakti mikla athygli," segir Vidal, „þegar
Tennessy gekk á hönd kaþólsJcri trú, en um það leyti
átti hann í mikiu sálarstríði. Skömmu eftir að „Fugl-
inn sigursæli" (gælunafn Vidals á T.W.) hafði látið
fallast í faðm kirkjunnar, hringdi Jesúítaprestur til
hans og bauð honum áheyrn hjá páfanum. Jú, jú,
Tennessy varð himinlifandi. Næsta morgun kom
presturinn til að leiða Tennessy til Vatikansins, þar
sem gera mátti ráð fyrir þvi að páfinn biði í ofvæni
eftir því að skoða þennan nýja feng. En þá hafði
Tennessy gleymt áheyrninni, baðst afsökunar og
sagðist ekki vera „i stuði" þann daginn. Presturinn
varð furðu lostinn. Ekkert hefur frést af því hvernig
páfanum varð við.
En Jesúítar láta sig ekki svo glatt. Ritari blökku-
mannapáfans hringdi til T.W. og sagði að nú væri
síðdegisveizla á döfinni og þar skyldi herra Williams
mæta, eða . . .!
„Fuglinn“ lét sér segjast og mætti og þegar þangað
kom talaði hann af miklum fjálgleik um guð. En
Jesúítar kæra sig ekki um slikt og því siður að þurfa
, að hlusta á leikmann ræða trúmál. Þegar tal Tennessy
Williams var farið að minna óþægilega mikið á hvatn-
ingaræður Billy Grahams um guðdóminn, reyndi einn
Jesúitanna að færa umræðurnar á annað svið og
spurði: „Hvernig byrjið þér á því að skrifa leikrit,
herra Williams?" „Fuglinum“ fataðist flugið augna-
blik, hann þagnaði við og svaraði loks hvatskeytlega:
„Ég byrja á setningu.“
Síðan hélt hann áfram þar sem frá var horfið og
lýsti því fyrir samkundunni, hvernig hann fyndi fyrir
stöðugri návist guðdómsins siðan hann gerðist kaþó-
likki. Áheyrendur voru farnir að tvistiga. „Fuglinn",
spilagosinn sá arna, gerði smáhlé á ræðu sinni til að
kanna áhrifin. Eftir vandræðalega þögn spurði einn
áheyrendanna: „Og er þessi návist hlý?“ Svarið kom
án hiks: „Á henni er ekkert hitastig."
En þrátt fyrir þetta afturhvarf til trúarinnar segir
Tennessy nú í bók sinni: Mér er ómögulegt að trúa því
að nokkuð líf sé eftir dauðann . . . Fyrir augum
mínum ris holskefla hins algera dauða stöðugt hærra
og ég á ekki annarra kosta völ en ákalla allt það
hugrekki sem mér var í blóð borið . . .
Með þessari bók sinni býður Tennessy Williams
umheiminum að skoða sig eins og hann er,“ segir Gore
Vidal,“ (og auðvitað hefur hann raðað sviðsljósunum
þannig að þau fari honum vel). Árangurinn er góður.
„Fuglinum sigursæla“ hefur verið tekið með kostum
og kyr.jum.
H.V. (þýtt og endursagt).
Með Tennessy Williams:
Þrjú af leikritum Tennessy Williams hafa verið
sýnd á sviði hérlendis.
Glerdýrin í Iðnó 1958 og aftur á Akureyri 1975.
Sumri hallar i Þjóðleikhúsinu árið 1953 og Girnd á
þessu leikári.
1 útvarpi hafa verið flutt hér nokkur leikrita hans,
hið fyrsta, Glerdýrin árið 1949 og Köttur á heitu þaki
næsta ár. Síðar: Sumri hallar (tvisvar), Kveðjustund,
Maður og köttur, og Húsið er óhæft til íbúðar.
Allt að tíu kvikmyndir hafa verið gerðar eftir leik-
ritum hans. Hafa nokkrar þeirra verið sýndar hér-
lendis og munu mörgum minnisstæðar.
»' t>jóðleíkhOsinu hafa verið sýnd tvö teíkrit
býsna framandi. Efri myndin er ör Sporvagninum Girt
sem nýverið er hætt að sýna. Leikstjóri var Gi
AiíreSsson. »>ar reyndi mest á Þóru Friðriksdóttur s<
vann efiirminnilegan íeiksigur í hiutverki Bianche
sést hún hér á myndinní ásamt Margr
GuSmundsdóttur i htutverki Steliu systut bennsr,
þriSja aðalhiutverkiS, Staniey Kowalskí, »ék Eriinc
Gfslason, sem þarna er á mílii þeirra. Aðrir á myndír
eru Fiosi Ólafsson og Bjarni Steingrimsson.
Myndín að neðan eru úr ieikrítinu Sumri hai
w^eLse^sý.nl var 1953 urui*r
ViS borStð sitja þau Katrin Thors
son. sem íéku aSaihíutverkin. Oimu
■

: WmSBBmmt 1 11
* i
_ fij
. 1
i |