Lesbók Morgunblaðsins - 11.09.1977, Page 13

þetta norðarlega og ekki er orðið
áliðnara, skulum við renna upp á
Formentor-skagann og lita augum
Látrabjarg þeirra á Mallorca,
Formentorhöfðann. Upp á
háskarðinu er stanzað, við minnis-
varða af verkfræðingnum sem
hannaði veginn yfir höfðann og
niður í Formentorvíkina, en þessi
vegagerðarmaður, Antonio
Parietti, þótti vinna mikið afrek
með lagningu vegarins. Að vísu er
hann lagður um snarbrattar skrið-
ur og hangir utan i hömrum, en ef
Antonio hefur átt skilið minnis-
merki fyrir veginn, ætti íslenzka
ríkisstjórnin hið bráðasta að
heiðra þá sem lagt hafa suma
fjallvegina okkar heima, þótt ekki
væri nenta að reisa granitdröngul
upp á endann og klappa nafn við-
komanda í hann. Jæja, nóg um
það. Frá minnisvarðanum liggur
göngustígur á blábrún bjargsins
og er lóðrétt fall niður í sjó 240 m.
Af brúninni, Mirador des Colmer,
er fagurt útsýni til Formentor-
höfðans og eyjunnar litlu, Isla
Colomer. Sé íitið i hina áttina, til
fjalls, gnæfir við hirninn einn af
varðturnum, sem reistir voru til
forna, á fjalltoppum, með ekki
meira millibili en það, að vel sázt
á milli og ef einhver varðntanna
varð hættu var, tendraði hann bál
i sinum turni og sázt það sem
eldur að næturlagi en re.vkur að
degi til. Næsti turn tendraði þeg-
ar bál sem sázt til þarnæsta turns
og svo koll af kolli, þar til við-
vörunarkalljð var komið um alla
eyjuna.
Við fikrum okkur niður bugð-
óttan veginn, áleiðis í Formentor-
vikina, en þar kom Argentínu-
maðurinn Adan Diehl, auga á
fjáröflunarleið. Iiann keypti
gamla leirbrennslu, en henni
fylgdi mikið land og byggöi Hótel
Formentor. Ef þiö hafið ekki
heyrt getið um hótel Formentor,
þá er ein leið að spyrjast fyrir hjá
auðugustu mönnum veraldar, en
nteð auðæfum sínum og útsjónar-
semi tókst Adan Diehl aö gera
hótel sitt svo eftirsóknarvert i
augunt auðkýfinga og frægs fólks
að enginn úr efri þrepum þjóð-
félagsstigans, þótti ntaður með
mönnum, nema að hann hefði gist
Hótel Formentor. Það er ekki
VeiSimaðurinn I Puerto de Pollenza.
hægt að ganga inn og spyrja hve
ntikið kosti að búa í tveggja
manria herbergi eina nótt. Þú
færð loðin svör, enda stjórnend-
um litt um að liýsa fólk sent þarf
að sp.vrja asnalegra spurninga.
Fyrst athuga þeir hve mikið við-
komandi á í bankabókinni, síðan
hvort sá hinn sarni er vinsæll
meðal annarra og þekktra gesta
og ef grænt ljós er í báðum tilfell-
uin, er tilkynnt að húsnæði sé
falt. Verðið fer eftir því hve mik-
ið hver á í buddunni. Drykkjar-
vatn finnst ekki i Formentorvik-
inni, en unt leið og vegurinn var
lagður, var lögð vatnsæð meðfram
honum og er öllu neyzluvatni
dælt frá Puerto de Pollensa. Hér
hafa margir þekktir menn eignast
bústaði og beint á móti hótelinu.
hinuntmeginn við Formentorvik-
ina, blasir við hvitkalkað hús
nautabanans E1 Cordobes. Nú
hefir víkin verið friðlýst sem
þjóðgarður og fæst ekki að byggja
þar frekar.
Með beztu kveðjum, Palnta de
Mallorca, 2/7. 1977.
Asgeir Long.
Aldarafmæli
Þingeyrarkirkju
Framhald af bls. 9
húðuð að innan úr steinsteypu og
máluð. Auk þess var eirþak sett á
kirkjuna siðla sumars 1960.
Ný steingirðing var og sett um-
hverfis kirkjugarðinn árið 1966.
A þessum hundrað árum hafa
sex prestar þjónað Þingeyra-
kirkju, en þeir eru: sr. Eiríkur
Briem, sr. Hjörleifur Einarsson
sr. Þorvaldur Ásgeirsson, sr.
Bjarni Pálsson, sr. Þorsteinn B.
Gislason, er lengst allra presta
hefir þjónað Þingeyrarkirkju eða
um 45 ára skeið og síðan sá er
þetta ritar.
Allmargir ábúendur hafa setið
jörðina á þessu tímabili og haldið
kirkjuna, er lengi var í bænda-
eign, en varð síðar sóknarkirkja
og ntá þá einkum nefna Jón S.
Pálmason, er keypti jörðina árið
1914 og annaðisl kirkjúna af mik-
illi kostgæfni urn 60 ára skeið eða
lengur en nokkur annar. Var
hann og formaður sónarnefndar á
sama tíma.
Meðhjálpari kirkjunnar var unt
langt skeið Sigurður Erlendsson,'
bóndi á Stóru-Giljá eða rúma
hálfa öld.
Nú stendur yfir viðgerð Þing-
eyrakirkju, þar sem leitast verður
við að færa kirkjuna i sitt f.vrra
form sem mest og koma f.vrir
hentugri rafmagnshitun, er mið-
uð verður viö það, að hinir dýr-
mætu gripir hennar varðveitist,
sem best í framtíðinni. Verður
aldarafntælis kirkjunnar væntan-
lega minnst, að þessari viðgerð
lokinni á yfirstandandi afntælis-
ári.
Vestur íslenzk
Framhald af bls. 7
bræður Skammt var milli
æskuheimila þeirra í Hallson og
Akra og höfðu þau þekkst frá
þvi þau mundu eftir sér. Þann
17. júni árið 1 91 4 gengu þau í
hjónaband.
Þau stofnuðu heimili í Winni-
peg þar sem Egill vann þá við
lyfjafræði. Þar fæddust þeim
tveir synir, John og Þorvaldur
Eftir fjögur ár fluttust þau til
foreldra hennar að Akra Þór-
unn og Stígur voru þá orðin of
þreklitil til að annast heimilis-
rekstur, sveitabúskap og versl-
un. Þetta var á fyrri heims-
styrjaldarárunum. Synir þeirra
tveir voru að heiman í herþjón-
ustu og erfitt var að fá fólk til
vinnu. Næstu ár sáu þau Pálina
og Egill um bústörfin, versl-
unina og heimilið; Þórunn var
þá orðin að mestu ófær til
vinnu af gigt er þjáði hana
mjög. Fjölskyldan var samhent
og vafalaust hafa þau öll notið
þessara samvistarára á æsku-
heimili Pálínu að Akra. í því
sambandi má geta þess að þar
fæddist Sigriður dóttir þeirra
Egils og Pálínu i sama herbergi
sem móðir hennar hafði sjálf
fæðst fyrir 30 árum og tveimur
árum seinna fæddist fjórða
barn þeirra hjóna, sonurinn
Theodór.
Frá Norður-Dakota
til Kaliforníu
Þetta voru erfið ár fjárhags-
lega og brátt kom i Ijós að
verslunin og búið að Akra
nægði ekki til að framfleyta
tveimur fjölskyldum. Arið
1 92 1 ákváðu Egill og Pálína að
flytjast til Exeter í Kaliforniu.
Þangað var þá nýlega fluttur
föðurbróðir Pálínu, Sveinn Þor-
valdsson frá Kelduskógum
ásamt fjölskyldu sinni. Mun
það hafa ráðið miklu um að
þau settust að i Exeter (Sveinn
var faðir Hildu Bristow, sem
undirrituð dvaldist hjá i
Fresno).
Um svipað leyti fluttu þau
Stígur og Þórunn einnig frá
Akra. Þau settust að í Los
Angeles en þar bjó yngsta dótt-
ir þeirra, Jennie. Hún er
hjúkrunarkona að mennt og
stundaði þau störf i áratugi i
Los Angeles eða á meðan
heilsa hennar entist. Hún býr
þar enn en er nú farin að
heilsu. Fyrir nokkrum árum
kom hún i heimsókn til íslands
og dvaldist hér um tima.
Fimm árum seinna eða 1 926
fluttust Egill og Pálina til Los
Angeles og bjuggu þar eftir
það. Egill stofnaði lyfjaverslun i
suðvesturhluta borgarinnar og
fyrirtækið blómgáðist. En aftur
kom heimstyrjöld og þá reynd-
ist örðugt að fá vinnukraft til
aðstoðar við lyfjaverslunina.
Börn þeirra voru öll kvödd til
herþjónustu að undanteknum
elsta syninum, John. Hann
gerðist þá meðeigandi og
starfsmaður við fyrirtæki föður
sins; Og þegar Þorvaldur kom
heim frá herþjónustu ráku þeir
það saman allir þrir. Þeir
keyptu nærliggjandi eignir,
stækkuðu og endurnýjuðu
fyrirkomulag. Egill vann þar
sjálfur fram á siðasta æviár eða
þar til hann lagðist rúmfastur af
meini þvi er leiddi til dauða
hans 1964. Nokkrum árum
seinna seldu bræðurnir lyfja-
verslunina og stofnuðu annað
fyrirtæki er þeir ráku saman þar
til John lést en Þorvaldur held-
ur nú einn áfram rekstri þess.
Yngsti bróðirinn, Theodore
er lögfræðingur og hefur rekið
lögfræðiskrifstofu i Los Angeles
i mörg ár.
Framhald á bls. 16.
Kona veiðimannsins i Puerto de Pollenza.
Hótel Formentor.
Sagan af
Ardælabændum
Framhald af bls. 5
ánni“, og hefur fréttaniaður nú i huga
fræðin frá Neðra-dal?
„Borið sig“, segir Spakur með ódulinni
fyrirlitningu. „Við hugsum ekki rnálið
þannig, ekki að minnsta kosti í byrjun
hverrar nýrrar starfsemi".
„Nú, við héldum, að alll ætti að bera
sig“,segir fréttamaðurinn.
. „Nei“, svarar Spakur. „Hér er litið á
heildarútkomuna. Við hér notum sér-
staka formúlu, og beitum tölvu, sem við
höfum smiðað sjálfir. Við notum tölvuna
eftir sérstakri aðferð, sem kalla mætti
skáskotareikningsaðferðina. Eftir þeirri
aðferð getum við fengið miklu betri
heildarnýtingu af vinnu okkar fólks i
heild og af fjármagni. Við horfum ekki í
þó að smámistök verði á einni og einni
verkstöð. Við höfum efni á þvi. En ár-
angurinn verður reyndar svo góður í
sumum verkstöðvunum. að þær eru farn-
ar að slá út sjálfa gömlu gullnámuna,
þ.e.a.s. ána.
En sumu þarf að hjálpa árum saman,
þar til það kemst í verulegt gagn. Og
sumt höfum við reyndar orðið að hætta
við og taka upp nýtt í staðinn. En við
höfum vel efni á slíku meðan við högum
okkur rétt gagnvart blessaðri ánni okk-
ar“, segir Spakur og er hugrór og glaður.
Og þetta virðist allt orð að sönnu, því
að hamarshögg og vélasuð farsældarinn-
ar lætur í eyrunt eins og ljúfasta tónlist.
Allir una glaðir við sitt, og menningar-
neyzlan er samofin vinnugleði fólksins
og hinum fjölbreytilegu störfum þess.
En Spakur veiðibóndi slær nú máli í
glens og skemmtir með því að segja
gamansögur af rauðum ráðgjöfum, sem
samtimis eru skólaunglingar og gamal-
menni, og af dauðunt og lilandi tölvum,
sem blikka ýmist með rauðum augum
eða grænum, og svo þeim, sem blikka
með bláum augum, og þá verður hann nú
dálítið rogginn. Þegar hann minnist á
þær með bláu augun, en tröllahlátur
rekur þessu prúði rnaður þá fyrst upp,
þegar hann fer að segja frá menningar-
neyzlu-hátölurunum, hjá fólkinu i
Neðra-Dal, sem hann segir að séu svo
stórir, að þá mætti nota fyrir geitakofa.
Og lýkur hér sögu af Árdælabændum.