Lesbók Morgunblaðsins - 11.08.1979, Blaðsíða 4

Jóhannes S. Kjarval
Jóhannes Kjarval gaf út Hvala-
söguna á sínum tíma og teiknaði
aö sjálfsögðu sjálfur forsíöu-
mynd, sem sést hér að ofan. Til
hægri: Kjarval á góöri og glaðri
stund við opnun sýningar.
Og hvað haldið þið, að þessir ágætismenn geri? —
Þeir fara og tala við beztu vini sína — hreppstjórana í
þremur sýslum — og biðja þá um mannskap til að
hjálpa hvölunum á næsta flóði út úr víkinni — ... og
kannski er svo afskaplega mikið til af hvölum í
heiminum — af því að þeim var öllum saman sleppt
einu sinni, þegar allir höfðu nóg af öllu... .66
HVALA
frá átján hundruð níutíu og sjö
Bræöur þrír reru á stórum bát út i
hafsauga. Þá sást Dyrfjallstindur gnæfa
úti í fjarlæðginni. Þetta var hugsaö frá
Geitavík í Borgafiröi eystra er ég var á
tólfta ári — aö mig minnir — en skrifaö
niður í fyrra 1955—'56. Bakki er næsti
bær viö Geitavík, innar í firði, horft í
vestur — en þar mun ég hafa hugsaö
mér aö Bakkabræður, sem rhiklar
sögur fóru af, hafi einhverntíma búiö —
en sagan hefur veriö aö semjast til
þessa — og segi ég nú söguna hérna
áfram.
Þá er þrír bræöurnir reru á stóra
bátnum, og þóttust vera komnir á miö,
sem var út og suöur af Hafþórsgrunni,
renndu þeir færum í sjó — en þaö voru
þrír færisstrengir sextugir, hnýttir
saman; stóö þaö heima, aö kenndi
botns, er eftir var faðmssþotti til aö
vefja um hendina — þeim er undir
færinu sat —. Þarna var einn í andófi —
þaö er árar í sjó — en þriöji sat hjá —
og var nú hlustaö í miklum sþenningi
eftir einum stórdrætti. Og eftir fjarska-
lega mikinn langvarandi tíma kippist
snögglega báturinn viö — — en sá, er
undir færinu sat, hrýtur útbyrðis! Þá
laut hjásetumaöur yfir öldustokk og
náöi löpp bróöurins, og var þaö
snöggur rykkur aö kipþa honum upp í
bátinn — — en framsýni bjargaði
færinu-------því aö um úlnliö var vafiö
auk handarinnar færisendanum.----------
Þá var þarna áöur stafalogn á hafinu,
utan skinnaköst nokkuru sunnar — en
öll tjöll í sjó nema Dyrfjallstindur reigöi
sig viö loft í fjarlægöinni. — Er nú
byrjaö aö draga inn færiö-------en þaö
er svo erfitt aö segja frá því hvernig þaö
geröist, því aö þarna var um einhvern
stórdrátt aö ræöa, meö svo miklum
rykkingum og ólátum, aö svitinn rann
og bogaöi af dráttarmanninum---------og
var auöséö aö hann mundi vera æföur
rímnakveöari, svo snarlega brá hann
hætti í drættinum eftir duttlungum
skepnunnar, er tók á rás og strikaöi
hálft og inndregiö þaö, sem haföi náðst.
— — En nú var byrjaö aö hvessa á
sunnan — — og enn strikaöi og gnast
og urraöi í hástokknum upp í sextíu
faöma orku, og errrrrrrrit — þegar
sigaö er hundum á hesta í offorsi, sem
hafa staðið í túni af hinum bæjunum —
en þaö er heldur aö glæöa kaldann —
— og færiö er nú á ská út frá bátnum,
því glæjar af honum og grillir í grámötu
á líklega þrjátíu föömum. Svíöur nú í
augun undan svitanum dráttarmanni,
sem nú er mikill í herðunum — og sjá
þeir aö þetta muni vera lúöa svona
afskaplega stór — —. Eru nú allir
dasaöir, því aö andófiö er oröiö tveggja
manna og þaö er aö koma rok.
ífærurnar, sem mikið er látið af í
svona skip, koma nú í góöar þarfir —
— en þessi afskaplega flyðra flýtur nú í
sjónum viö bátshliöina — — nú er úr
vöndu að ráöa — — því aö innbyrða
svona skepnu er ofraun — — fólk í
landi mundi sjá slíkan grip óstykkjaðan
— — rétt á litinn — — sem sannan
velvilja — og bezt var þá aö hafa hana
©