Lesbók Morgunblaðsins - 25.08.1979, Blaðsíða 6

Höfundur Brasilfufaranna fluttist vest-
ur um haf 1875 og stóð í bréfasam-
bandi við Lárus Nordal frá Akranesi,
sem einnig fluttist vestur
Jóhann Magnús Bjarnason er svo kunnur íslenzkum
lesendum, aö óþarft reynist að kynna hann með mörgum
orðum. Jóhann Magnús fæddist 1866. Foreldrar hans voru
Bjarni Andrésson og Kristbjörg Magnúsdóttir; bjuggu síðast á
Fljótsbakka í Eiðabinghá og fluttust þaðan til Vesturheims
1875. Um aldamótin varð Jóhann Magnús heimilisvinur
íslenzkra lesenda í sveit og við sæ; þá kom út fyrsta skáldsaga
hans: Eiríkur Hansson. Síöan komu Brasilíufararnir; bækur,
sem lesnar voru upp til agna af ungum sem öldnum. Og enn
ritaöi hann margar bækur, sem hér verða ekki tíundaöar.
Kona Jóhanns Magnúsar var Guörún Hjörleifsdóttir frá
Dyrhólum í Mýrdal. Þau voru jafnaldra. — Þau hjón voru
barnlaus.
Viðtakandi bréfa þeirra, er hér birtast, var Lárus (Bjarni
Rafnsson) Nordal, fæddur á Akranesi 1879. Hann nam
trésmíðar í Reykjavík; fluttist vestur um haf aldamótaárið, og
gerðist skömmu síöar bóndi í Leslie í Saskatchewan. Kona
hans var Rósa Davíðsdóttir bónda á Jódísarstööum í Eyjafiröi.
Þau eignuðust eina dóttur, Önnu Karólínu hjúkrunarkonu.
Lárus fékkst viö skáldskap, og á hann mörg kvæði í
vestur-íslenzku blöðunum.
Með þeim Jóhanni Magnúsi og Lárusi var gróin vinátta. Þessi
bréf eru hin síðustu, sem skáldið sendi fornvini sínum. Hann á
þá skammt ófarið vegarins. Júlíbréfið er ritað tæpum 7 vikum
fyrir andlát hans; eins konar uppgjör við lífiö. Guörún, kona
Jóhanns Magnúsar, lézt 10. ágúst 1945, en hann tæpum
mánuði síðar, 8. september.
Bréfin gaf Lárus Nordal þeim, er þetta ritar.
Kristmundur Bjarnason.
Elfros, Sask.
3. jan. 1945.
Kæri vinur minn, Lárus:
Þessar línur veröa ekki margar, en þær
eiga aö flytja þér og konu þinni og dóttur
ykkar innilegar hjartans þakkir frá okkur
Guörúnu fyrir jólakortiö, sem þiö senduð
okkur, og öll ykkar gæöi viö okkur, og
alla vinsemd, sem þiö hafiö svo margfald-
lega sýnt okkur. Eg þakka þér af hjarta
fyrir erindið fagra og elskulega, sem þú
skrifaöir á jólakortiö. Ég læröi þaö strax,
og hefi haft þaö yfir oft og mörgum
sinnum þessa daga. Viö Guörún óskum
þess af heilum huga, aö áriö, sem nú er
aö ganga í garö, veröi þér og þínum gott
og farsælt. Og viö biðjum Guö aö blessa
ykkur. Viö hugsum oft til ykkar meö hlýju
vinarþeli og þakklæti.
Af okkur Guörúnu er þaö aö segja, aö
heilsan er mjög veil. Guörún var um tíma í
haust á spítalanum í Wadena, þar sem
henni var veitt blóögjöf (blood
transfusion) í annaö sinn á þessu ári. En
hún er samt ennþá mjög lasin og hefir
verið aö mestu viö rúmið nú í þrjár vikur.
Mín vesöld ágerist smátt og smátt, og
innvortist meinsemdin vex, en minnkar
ekki. Eg er samt ennþá á fótum meiri
hluta dags, flesta daga. Frá því, aö eg
kom heim af spítalanum í Winnipeg,
síöastliöiö vor, hefir hjúrkunarkona veriö
hér hjá okkur Guðrúnu, og hefir hún
stundaö okkur með mikilli nákvæmni og
alúð. Aö líkindum veröur hún hér í allan
vetur, því aö heilsu okkar Guörúnar er
Lárus Nordal.
þannig farið, aö viö getum ekki veriö ein í
húsinu, og viö þurfum nú alltaf á hjálp
hjúkrunarkonu aö halda.
Eg á nú oft erfitt meö aö skrifa. En
samt hefi eg veriö aö grípa í þaö viö og
viö í haust, aö búa Dagbók mína til
prentunar, en þaö verk sækist seint, því
aö Dagbók mín er mitt langstærsta skrif,
og nær frá 1. nóv. 1902 og allt til þessa
dags. Charlotte Goodmundsson, frænd-
stúlka mín, er nú aö vélrita handritiö. Eg
veit ekki meö vissu, hvort öll Dagbók mín
Jóhann Magnús Bjarnason og kona hans Guörún Hjörleifsdóttir.
veröur látin vera í heildarútgáfu ritsafns
míns, sem bókaforlagiö Edda er byrjaö
aö gefa út á Akureyri; en veröi hún öll
prentuð, þá veröur hún vafalaust tvö
bindi. — Sagan mín Brazilíufararnir var
endurprentuö í fyrra vetur, en eg hefi enn
ekki fengiö þau þrjú eintök, af þeirri bók,
sem mér voru send í sumar, sem leiö.
Sagan mín í Rauöarárdalnum kom út
1942 og voru mér send tvö eintök af
þeirri bók.
Þetta er nú harla stutt bréf og efnisrýrt,
en eg veit, aö þú fyrirgefur þaö.
Meö kærri kveöju og óskum alls góös
frá okkur Guörúnu til þín, konunnar
þinnar og dóttur ykkar.
Þinn einlægur vinur,
J. Magnús Bjarnason.
Elfros, Sask.
16. júlí 1945
Mr. Lárus B. Nordal,
Gimli, Manitoba.
Kæri vinur minn:
Síöastliöinn vetur langaöi mig oft til aö
skrifa þér nokkrar línur aö gamni mínu,
en alltaf hefir þaö dregist úr hömlu fyrir
mér, aö koma því í framkvæmd, þar til
nú, aö eg læt af því veröa, aö skrifa þér
fáein orð.
Um þessar mundir á eg oft ekki hægt
um vik meö aö skrifa neitt aö marki, sakir
krankleika þess, sem ég er haldinn af, og
eins vegna þess, aö starfsþol mitt er
óöum aö ganga til þuröar. En altaf finn eg
þó hjá mér allmikla starf-fýsi, eöa löngun
til aö hafa eitthvaö fyrir stafni. Þess
vegna gríp eg ávalt tækifæriö, þá daga,
sem eg er meö hressara og styrkara
móti, aö skrifa og svara þeim bréfum,
sem eg fæ altaf viö og viö.
Af heilsu okkar hjónanna er þaö aö
segja, aö Guörún hefir verið rúmföst
síöan nokkru fyrir jólin, og hún er enn
ekki í neinum verulegum afturbata, svo
aö sjáanlegt sé. Læknarnir segja, aö
veikindi hennar stafi af háum blóöþrýst-
ingi og innvortis meinsemd. Hún nærist
mjög litlu, og fær oft uppsölu. Hún er því
oröin mjög máttfarin. Oft finnur hún til
mikilla þrauta í hægri síðunni, og veröur
hún þá aö nota sefjunarlyf til aö lina þær.
Þaö hefir komiö til oröa, aö reynandi væri
aö veita henni blóögjöf einu sinni enn, og
aö þaö sé gjört hér heima hjá henni; því
aö þaö er álitið, aö hún þoli ekki að vera
flutt í bifreiö til Wandena á spítalann þar;
og svo er henni þaö líka á móti skapi, aö
fara aftur í spítala.
Eg klæöist á hverjum morgni og er á
stjái meirihluta dags, flesta daga. En
vesöld mín ágjörist samt stööugt, því aö
meinsemdin vex altaf, þótt hægt fari. Oft
fæ eg allmiklar þrautir í bringuna, og fyrir
skömmu byrjaði bjúgur aö koma á báöa
fætur mína um öklana. Síöan hefi eg
veriö minna á ferli en áöur.
Nú á annað ár hefir hjúkrunarkona
veriö hjá okkur. Hún heitir Magný Jóns-
dóttir Helgason, ættuö af Austfjöröum.
Hún fluttist vestur um haf fyrir 56 árum
og var þá 5 ára gömul. Sjö ár var hún
hjúkrunarkona í Winnipeg General