Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1980, Qupperneq 8

Björn Jakobsson framkvæmdastjóri
Park Hotel 1977
„Ef þú ferö til Teheran, þá skalt þú búa
á Park Hotel,“ haföi kunningi minn einn
erlendur sagt viö mig, en hann haföi
nokkrum sinnum dvaliö í Teheran í
viöskiþtaerindum. Ég fór aö ráöum hans
og baö fyrirtækiö Kelaty í London aö
bóka mig inn á þetta hótel. Fyrirtækiö
Kelaty Itd. er í eigu þeirra Kelaty bræöra,
sem eru stórauðugir gyöingar. Fyrirtæki
þeirra er meö þeim stærri á Vesturlönd-
um í handofnum austurlenskum teþþum.
Ég fór til íran sumpart á þeirra vegum, en
viö þetta fyrirtæki hefi ég átt viðskiþti í
mörg ár. Fjarskyldur frændi þeirra Kelaty
braBÖra er íranskur gyöingur. Hinn ír-
anski Kelaty var meö fyrirtæki sitt á
Bazarnum í Teheran og sá um öll
innkaup í íran og Afganistan fyrir þá
Kelaty bræöur í London. Ekki virtust þeir
samt gefa honum mikla hlutdeild í
auöæfum sínum, aö mér virtist. Ég haföi
ætlaö mér aö fara meö hinum íranska
Kelaty út á landsbyggöina eöa jafnvel til
Afganistan, þegar hann færi aö kaupa
inn teppi, en sem betur fór gat ekki af
þessu orðiö og var ég því feginn, því aö
miklir hitar voru í íran þennan tíma, sem
ég dvaldist þar.
Park Hotel liggur í miöri borginni viö
Hafez Avenue. Eins og nafniö bendir til
stóö hóteliö í garöi, sem umluktur var
háum múrvegg. Aöeins eitt hlið var á
múrnum inn í hótelgaröinn og þar var
jafnan lögregluvöröur vopnaöur
hríöskotabyssu.
Hóteliö samanstóö af tveimur bygg-
ingum, þeirri eldri og þeirri nýrri. Milli
þessara bygginga var lítiö hringlaga torg
með stórum gosbrunni og pálmatrjám.
Viö gosbrunninn var verönd meö útirest-
aurant. Ööru megin viö nýju álmuna var
glæsileg útisundlaug yfirskyggö af
háum pálmatrjám. Sólbaðsverönd var
viö hliöina á sundlauginni og útibar sem
tjaldað var yfir.
Ég var á 12. hæö í nýju álmunni. Öll
voru herbergin loftkæld og svalir fyrir
hvert herbergi. Ég haföi stórkostlegt
útsýni yfir aö fjallinu Damavand, hæsta
fjalli írans 5.671 metrar á hæö, en fjall
þetta rís í mikillí tign noröaustan viö
Teheran.
Park Hotel er stórhótel og uppfyllir aö
flestu leyti vestrænan deluxe standard,
meö hæfilegu austurlensku seinlæti, sem
gat veriö þægilegt þegar manni lá ekkert
á.
Nokkrar aöalgötur borgarinnar lágu
utan viö hóteliö, svo þetta var eins og
einhver paradís eöa virki inni í hrikalegri
umferöinni af ökutækjum og manngrúa,
sem var eins og dökkt jökulfljót, illvígt og
hættulegt, sem hækkaöi í eftir því sem
sól reis hærra á lofti á degi hverjum en
sjatnaöi aö kveldi.
Einn daginn voru veröirnir orönir tveir
viö hótelhliöiö. Kannski var það vegna
þess aö nýkomin var rússnesk sendi-
nefnd, sem bjó í eldri álmunni. Ég sá
Rússana stundum í matsalnum — menn
dökkir yfirlitum og þéttvaxnir. Þeir sett-
ust viö matboröið eins og skákmenn
væru aö raöa sér sjálfkrafa á taflborö,
mennirnir ööru megin og peöin hinu
megin. Viö fórum aö spá í þaö, hvort af
peöunum raunverulega réöi manngang-
inum, því sagt er aö oft séu þaö þeir
lægst settu á yfirboröinu, sem raunveru-
lega stjórna hlutunum í svona sendi-
nefndum hjá Sovétmönnum.
Ég tók upp þann hátt eins og margir
aörir gestir á hótelinu aö halda mig viö
sundlaugina um hádegiö, þegar mesti
hitinn var. Þaö var fjölbreyttur söfnuður
sem þarna kom saman viö sundlaugina
og á útibarnum, — Vesturlanda- og
Austurlanda fólk, konurnar klæddar blk-
ini einu saman og demantshringum. Eitt
Shahyad-turninn bregöur stórum svip yfir staöinn. Sjá grein.
sinn var hitinn svo mikill aö ég lagöi á
flótta upp í loftkælt herbergiö og setti
kælinguna á fullt. Af einhverri rælni
opnaöi ég fyrir sjónvarpiö f herberginu
og viti menn! Þaö var veriö aö sýna um
miöjan dag, austur í Teheran bráöfallega
lltmynd frá Mývatni. Ég varö ekki lítiö
undrandi.
Þar sem ekkert varö úr feröalagi mínu
meö Hr. Kelaty í teppaleiöangur, þar eö
hann átti ekki heimangengt á þessum
tíma — þá haföi ég tíma og tækifæri til
aö sinna öörum áhugamálum. Ég fór aö
fást viö að skrifa kvikmyndahandrit, sem
ég haföi lengi haft í huga. Myndin átti aö
gerast í London aö hluta til, þegar írski
lýöveldisherinn var aö gera
sprengjuárásir á stórhótel í London, en
ég haföi sjáflur upplifaö í tvígang slíkar
senur. Aö ööru leyti átti myndin að gerast
í norölægu landi t.d. íslandi eöa Noregi.
Mér miöaöi vel meö handritiö — þetta
andrúmsloft þarna verkaöi vel á mig í
þessu sambandi. — Vöröurinn viö hótel-
hliöiö meö hríöskotabyssuna — rússn-
eska sendinefndin og hiö margslungna
mannlíf á hótelinu og þessi tilfinning aö
vera staddur eins og á eyju eöa í vlrki,
sem hvenær sem væri gæti orðið fyrlr
árás þessa haröleita fjöida sem streymdi
í sífellu eins og þungt fljót um aöalgöt-
urnar utan hótelmúranna. Hvenær mundi
þetta fljót flæöa yfir afmarkaöa bakka
sína?
í heimi þúsund
og einnar nætur
árið 1977. Fyrri hluti
Hinn löggilti
egyptski endurskoöandi
frá Abu Dabi
Ahmed Labib, hinn egyptski endur-
skoöandi haföi komiö einum degi á
undan mér til Teheran. Ahmed rak
endurskoöunarskrifstofu sína í fursta-
dæminu Abu Dabi viö Persaflóann.
Menntun sína hafði hann hlotiö í háskól-
anum í Cairo og síöan feröast í tvö ár um
Evrópu til frekara náms og víösýnis.
Faöir hans haföi verið efnaöur verktaki í
Cairo, en kunni ekki viö sig undir stjórn
Nassers, svo fjölskyldan flutti til Kuwait
og þaöan iá leiö Ahmeds til Abu Dabi.
Þessi ágæti maöur er mín stoö og
stytta meðan ég dvaldi í Teheran — í
senn túlkur — „endurskoöandi“ allra
reiknlnga þegar viö vorum á feröum
okkar um borgina, en þó umfram alit
góöur og skemmtilegur félagi.
Löggiltir endurskoöendur eru yfirleitt
mestu ágætismenn, alþjóölega slnnaðir,
reglusamir en mannlegir. Þeir ættu aö
hafa meira um opinbera ákvaröanatöku
aö segja á hinum viökvæmu landamær-
um ríkisafskipta og atvinnureksturs, því
aö þær vígstöövar þekkja þeir allra
manna best.
Ahmed var fertugur aö aldri og hiö
mesta glæsimenni með Sadat-yfirskegg,
enda haföi hann mikið álit á Sadat
forseta og kvaö hann njóta veröskuldaös
fylgis meöal Egypta, fyrir stefnu sína í
málum Miö-Austurlanda.
Eitt sinn fór ég meö endurskoöandan-
um á Bazarinn og þar byrjaði hann á því
aö kaupa sér fataefni, sem tók dágóöan
tíma uns samkomulag varö um veröiö.
Síöan fórum viö meö fataefniö í næsta
öngstræti til tveggja skraddara meö
verkstæöi, sem heföi getaö veriö út úr
„Þúsund og einni nótt“, utan gamallar
Úr írönsku kaffihúsi.