Lesbók Morgunblaðsins - 02.03.1985, Page 10

Steinpottur og sleif, sem fundust í útilegumannakofanum í Hrannalindum. Sleiím er úr
herðablaði af hrossi, en tilguð til.
Tóttir í Hrannalindum. Það hefur þurft mikla útsjónarsemi til þess að byggja hér með nánast
ekkert íhöndunum — og lifa af.
Friðsælt tíniabil á Brúar-
öræfum og í Hvannalindum
Aður hefur verið sagt frá því, að það megi
öruggt telja, að þau Eyvindur hafi tvívegis
að minnsta kosti verið á Hveravöllum, því
að fyrir því er vissa, að Skagfirðingar náðu
Höllu á Hveravöllum og það getur varla
Ræningjar á fjöllum — 8. hluti
Ásgeir Jakobsson tók saman
Halla slapp með brögðum
frá Skagfirðingum, eftir
að þeir tóku hana á
Hveravöllum. Eftir það
eru þau Eyvindur og Halla
frjáls undir verndarvæng
sýslumannsins Wium. Sú
dýrð stóð ekki lengi; þau
lögðust enn á fjöllin, fyrst
á Brúaröræfí og síðan í
Hvannalindir og voru þar
nokkurn veginn í friði um
fimm ára skeið. Líklegt er
að Eyvindur hafi komið
sér upp fénaði í Hvanna-
lindum og leifar eru þar af
húsum, sem líklegt er að
megi rekja til hans.
hafa verið í annan tíma en sumarið 1764,
og þau Eyvindur hafi flúið á Hveravelli
vorið, sem þau flúðu frá Felli í Kollafirði.
Þegar Skagfirðingar urðu þeirra Ey-
vindar varir á afréttum sínum, brugðu
þeir skarpt við eins og í fyrra skiptið og
náðu Höllu, þar sem hún var að þvo þvott í
hver í nánd við hreysið.
Skagfirðingar tóku Höllu með sér til
Skagafjarðar og sýslumaður Skagfirðinga
fékk til tvo hreppstjóra að flytja kerling-
una yfir Vatnsskarð og selja í vörzlu
Bjarna sýslumanns á Þingeyrum, tengda-
föður Halldórs sýslumanns á Felli.
Halla Beitir Brögðum
Eyvindur gat ekki án Höllu sinnar verið
í útilegunni og er nú ofílagt að gera því
skóna, að því hafi valdið ofurást á konunni
heldur það, sem líklegra er, að Halla hafi
verið sterki aðilinn í sambúðinni, sá sem
lagði til kjarkinn. Einveran hefur verið
Eyvindi ofraun. Með Höllu við hlið sér gat
hann lifað eðlilegu mannlífi þessa tíma á
fjöllunum, ef hann fékk frið í góðum
sauðfjárhögum.
Hreppstjórarnir, sem fluttu Höllu milli
Skagafjarðar og Húnaþings, annar þeirra
var Konráð faðir Gísla sagnaritara,
reyndu að veiða eitthvað uppúr Höllu um
Eyvind og lifnaðarhætti þeirra, en hún
svaraði fáu, og lifir ekki annað eftir af
samræðum hennar og hreppstjóranna en
það, að Konráð spurði, hvort Eyvindur
myndi vita, hvar hún væri núna. „Nærri
mun hann um það,“ hélt Halla.
Það þótti fylgdarmönnum Höllu undar-
legt í hátterni hennar, að þegar þeir fóru
um móa þar sem hættulaust var að láta sig
falla af baki án þess að beinbrjóta sig, þá
sætti Halla færi að fleygja sér af hestinum
og tafði þannig ferð þeirra. Það þóttust
þeir vita, að þetta gerði hún til þess að
Eyvindi væri hægara að fylgjast með ferð
þeirra, því að hann varð náttúrlega að fara
bæði lengri leið og torfærari, ef hann ætl-
aði að fylgjast með ferðum þeirra, sem
hann hefur gert.
Ekki vildi Bjarni sýslumaður lengi
halda Höllu hjá sér á Þingeyrum og gerði
út þrjá menn að fylgja henni suður og fóru
þeir Grímstunguheiði. Eftir fyrstu dag-
leiðina tjölduðu ferðalangarnir í rigningu
og dimmviðri norðarlega á heiðinni. Halla
var hávaðasöm í ferðinni eftir að þokan
skall á og linnti ekki hávaðanum í svefn-
stað heldur hélt vöku fyrir fylgdar-
mönnum sínum og varð þeim ekki svefn-
samt fyrr en undir morgun. Þegar þeir
vöknuðu var Halla horfin og hafði tekið
með sér matarskjóðu eins mannanna.
Það hlaut einhver að hafa komið til að
skera af henni böndin og menn voru ekki í
vafa um, hver það hefði verið.
Hjá Sýslumanninum Wium
Næst verður vart við þau Eyvind austur
á Héraði haustið 1764. Þar eru þau í skjóli
Hans Wiums sýslumanns, sem oft sá í
gegnum fingur við sakamenn, ef hann átti
þess kost.
Eyvindur var sagður vera hjá sjálfum
sýslumanninum á Skriðuklaustri og kall-
ast þar Jón, en Halla á nálægum bæ,
Hrafnkelsstöðum, en þar á að hafa búið
leiguliði Wiums, og Halla hafi þar kallað
sig Steinunni.
Eflaust hefur Hans Wium gert sér Ijóst
að þessar aðkomumanneskjur myndu vera
sakamenn, en hitt þarf ekki að hafa verið,
að hann hafi þekkt Eyvind og Höllu eða
haft spurnir af þeim, sem áttu feril sinn
allan 1 fjarlægum landshluta og það voru
nú liðin nær 20 ár síðan auglýst var eftir
Eyvindi á Alþingi; síðari auglýsingin birt-
ist ekki fyrr en sumarið eftir að þau komu
austur.
Hans Wium hafði sama háttinn á og
Halldór á Felli, að hann gerði Eyvind að
vinnumanni sínum og sem fyrr segir vist-
aði Höllu sem vinnukonu á nærliggjandi
bæ en þetta ástand gat ekki haldizt lengi.
Þegar auglýsingin hafði birzt á Alþingi
sumarið 1765, hefur Wium flýtt sér að losa
sig við þau Eyvind og sagt er, að hann hafi
gefið þeim meðmælabréf í veganesti og þá
eflaust á þeim nöfnum sem þau gengu und-
Uppdráttur af bæjarrústinni í Hrannalindum. Bærinn, ef hægt er að kalla þetta hreysi þrí
nafni, hefur stuðning af hraunregg að baki, en reggir eru úr grjóti og gert yfir með hellum.