Lesbók Morgunblaðsins - 16.11.1985, Qupperneq 10

Torfi treður snjóinn og hryggurinn rirðist innan seilingar, eða hvað? En það er eins og rant er, þegar mynd er tekin beint upp eftir
brattri brekku, þá sýnist bún flatlendi.
Komið upp íbúðir númer eitt Nerado Urusíbaksýn.
reka dýrin upp bratta hlíðina, gegnum þéttr
kjarr og komast þannig framhjá hliðinu.
Seinna sögðu okkur Svisslendingar, sem
við hittum upp í höfuðbúðum, að hann
hefði reynt að leika sama leikinn við þá.
Kannski ósköp eðlilegt? Hver reynir ekki
að sleppa fyrr heim úr vinnunni, eigi hann
þess kost?
Til höfuðbúða komum við eftir fimm
tíma gang og þá höfðum við hækkað okkur
um tæpa 1100 metra. Þetta var tvisvar til
þrisvar sinnum meiri hækkun á svefnstað
en ráðlegt er fyrir fólk sem ekki hefur
aðlagað sig hæðinni. Menn voru því hálf-
vankaðir þetta síðdegi en við komum þó
tjöldunum tveimur upp, með harmkvælum
þó. Torfi, kokkur leiðangursins, virtist
einna hressastur. Að minnsta kosti tókst
honum að sinna skyldu sinni.
Afraksturinn var kássa. Eftir tvo munn-
bita gafst ég upp, lagðist fyrir og einbeitti
mér að því að anda.
SÚREFNISSKORTUR OG
Höfuðverkur
Næsta dag hvíldumst við í höfuðbúðum.
Á þriðja degi höfðum við ráðgert að fara
á Nevado Urus, sem er 5495 metra tindur
beint upp af tjaldbúðum okkar. Þessi tind-
ur er hentugur til aðlögunar, enda auðveld-
ur uppgöngu og hækkunin mátuleg fyrir
upp- og niðurferð samdægurs.
Næturnar voru kaldar. Hitinn fór oft
niður fyrir frostmark. En þegar sólin náði
að vega sig upp yfir fjallatindana í austri
var fljótt að hlýna. Næturhrímið þiðnaði
af gróðrinum á svipstundu og lofthitinn
hækkaði um 20 gráður á nokkrum mínút-
um. Fyrir tjaldbúa virkaði þetta sem eins
konar náttúruvekjaraklukka. Því miður
klukka sem ekki var auðvelt að stilla. í
botni Ishinkadalsins hringdi náttúruvekj-
araklukkan klukkan 7.13.
Þegar taka átti til mat þennan morgun
varð okkur fyrst fyrir alvöru ljóst að gerð
höfðu verið hrapalleg mistök. Matarbirgðir
voru af mjög skornum skammti. Morgun-
matur fannst ekki. Örbirgðin var þvílík
að jafnvel Þorsteinn, innkaupastjórinn í
þetta fyrsta og eina skipti, varð að viður-
kenna skortinn. — Eða hvað?
— Haframjölið! Það er ekkert mál að
búa til hafragraut."
— Það vantar rnjólk."
— Mjólk? Ekkert mál að nota vatn.“
— Hefurðu smakkað vatnshafragraut?"
— Já, já. Hættiði þessu væli. Eg skal
búa til fínan hafragraut handa ykkur.
Svona þykkan og góðan eins og hún
mamma gerði í gamla daga.“
Þykkur var hann, og límkenndur. Ansi
er ég hræddur um að Þorsteinn hafi aðeins
borðað grautinn hjá mömmu sinni. Nema
þá að hann væri haldinn þeirri meinloku
frá bernskuminningunni að hafragrautur
og kornflex hefðu sömu uppskrift!
Um klukkan tíu lögðum við af stað.
Leiðin lá upp stórgrýtta, bratta skriðu upp
að jökuljaðri í 5000 metra hæð. Þaðan var
að því er virtist auðveld ganga upp jökulinn
og eftir snotrum snjóhrygg sem myndaði
toppfjallsins.
Ferðin gekk tiltölulega átakalaust upp
skriðuna. Við jökuljaðar tók þoka á móti
okkur. Allt hvítt. Þunna loftið gerði einnig
vart við sig. Ég fann hvernig slagæðarnar
í hálsinum hömuðust við að pumpa súrefni
til heilans. Þegar ég hægði á mér, eða
stoppaði til að kasta mæðinni, hægðu slag-
æðarnar einnig á sér. Við það varð súrefn-
isskortur í efra sem lýsti sér í auknum
höfuðverk. Þægilegast var að reyna að ná
hægum og jöfnum gönguhraða og paufast
þannig áfram í þokunni, helst hugsunar-
laust. Svona „skemmtiferð" þolir nefnilega
ekki mikla rökhugsun um tilgang sinn án
þess að fá bráðan endi.
Toppnum var náð. Það var ánægja og
léttir. Mikill léttir. Útsýnið var mjög tak-
markað eða eins og íslenska veðurstofan
orðar það, „skyggni lélegt." Metnaði var
fullnægt. öll höfðum við, að Þorsteini
úndanskildum, sett persónulegt hæðarmet.
Það og sú vitneskja að allir spjöruðu sig
sæmilega var góðs viti fyrir komandi
fjallaferðir. Tilganginum var náð.
HlTI í 5 ÞÚSUND
METRA HÆÐ
Sólskin hafði yfirleitt ekki vantað í
Ishinkadalinn þann tíma sem við höfðum
dvalið þar en ský höfðu alltaf hulið hæstu
fjöllin. Til undantekninga taldist ef vind
hreyfði. Þó að við vindbarðir íslendingam-
ir ættum erfitt með að kyngja því, þá þótti
þetta vont veður.
Á fimmta degi fengum við í fyrsta skipti
gott veður. Morgunninn rann upp bjartur
og fagur. Fjöllin voru jafnvel enn glæsi-
legri en ég hafði gert mér í hugarlund
þegar ég, alla fjóra dagana á undan, rýndi
í skýin og skáldaði topp á hæstu fjöllin.
Toqllaraju var sérlega glæsilegt við sólar-
upprás. Sólin vó sig upp yfir tind þess og
hellti geislum sínum yfir dalinn. Þessi
dagur var einmitt ætlaður til að bera út-
búnað og vistir upp í búðir númer 1 á
fjallinu og búa þannig í haginn fyrir atlögu
okkar á fjallið.
Búðir 1 voru í 5100 metra hæð. Ferðin
þangað gekk frekar seinlega, bæði vegna
hitans og eins vegna þess að við höfðum
ekki enn náð fullri aðlögun. Til að ná fullri
aðlögun í 4000—5000 metra hæð er talið
að maður þurfi að dvelja í þeirri hæð að
minnsta kosti í eina viku. Þetta er þó mjög
einstaklingsbundið og sumir aðlagast mjög
illa eða ekki mikilli hæð. Það var því eðli-
legt að ferðin gengi brösugléga. Samt átti
ég erfitt með að sætta mig við það, raunar
fannst mér þetta bara bölvaöur aumingja-
skapur. Anna Lára var sú eina sem var
löglega afsökuð. Hún var bæði með kverka-
skít og hita en lét sig samt hafa það að
bera birgðir jafnt á við okkur.
Daginn eftir var farið aftur upp í búðir
1 og tjöld reist. Búðirnar voru staðsettar
í lítilli jökulhvilft sem myndast hafði upp
við klett sem stóð upp úr jöklinum. Aðstæð-
ur þarna voru ailar hinar ákjósanlegustu.
Búið var að hlaða stóran skjólgarð í snjón-
um og á klöppunum var fyrirtaks aðstaða
fyrir eldamennsku og annað stúss.
EKKITEKIÐÚT
meðSældinni
Það var ræst klukkan 4 aðfaranótt 5.
júní. Þegar var hafist handa við að bræða
snjó og hita vaín. Við áreynslu í þunnu
lofti verður líkaminn fyrir miklu vökva-
tapi. Afar mikilvægt er að mæta þessu
vökvatapi með aukinni vatnsdrykkju, svo
að viðkvæmt efnajafnvægi líkamans rask-
ist ekki. Prímusarnir tveir máttu því bræða
stanslaust í þrjá tíma áður en við vorum
tilbúin að leggja af stað.
Ég var orðinn óþolinmóður, en eftir-
væntingin og stemmningin urðu fljótt
stressinu yfirsterkara. Fjölbreytt morg-
unskíman skreytti hrikalegt landslagið
skemmtilegri birtu. Myndavélin var óspart
notuð.
Þegar brattinn jókst þyngdist færið.
Skýjabakkar síðustu daga höfðu greinilega
skilað sinum skerf af nýsnævi í fjöllin.
Eftir tveggja tíma göngu var sest niður
til að hvílast og nærast. Þrátt fyrir þunga
færð hafði okkur skilað sæmilega áfram.
Hryggur, sem lá niður frá tindinum, virtist
innan seilingar. Þegar hryggnum var náð
gerði ég mér vonir um að færið skánaði.
Bjartsýni mín fékk á sig brotsjó strax
og við lögðum af stað. Nokkrum metrum
fyrir ofan hvíldarstaðinn komum við að
víðri jökulsprungu. Við neyddumst til að
lækka okkur um 100 metra til að krækja
fyrir hana. — Eða voru það bara 40 metr-
ar? Að minnsta kosti var lækkunin ásamt
snjóþungri brekkunni sem við tók, nægjan-
leg til að draga mesta þróttinn og ákafann
úr okkur.
Tveimur tímum seinna var ég efst í
þessari sömu brekku að troða seinasta
spölinn upp á hrygginn. Ég var fullur
gremju og reiði. Snjórinn jókst, gremjan
jókst og reiðin jókst. Notaði hendurnar til
að krafsa mig áfram. Allt í einu horfði ég
ofan í svart hyldýpi. Sprunga! Ég var of
reiður, of þreyttur og of kærulaus til að
kanna aðstæður. Klofaði yfir. Hélt svo
áfram sama hjakkinu með hraða snigilsins.
AðTapaOrrustu —
En EkkiStríðinu
Þegar hryggnum var loksins náð gjör-
breyttist færið. Allt í einu hafði ég eitthvað
fast undir fótum. Hjarnið var laust við
alla lausamjöll rétt eins og drottinn al-
máttugur hefi sjálfur sópað svæðið. Brúnin
lyftist, hraðinn jókst.
Ég stanzaði þegar strekktist á línunni
og leit upp. Tindurinn blasti við mér. Mér
fannst hann vera 50 en ekki 500 metrum
ofar. Ég réð mér vart fyrir kæti og arkaði
af stað. Aftur tók í línuna. Ég neyddist til
að stoppa en lagði af stað jafnskjótt og
það slaknaði á línunni. Enn tók í línuna.
„Hvern djöfulinn er hann Jón að slóra,"
sagði ég pirraður við sjálfan mig leiður á
seinaganginum. Ég leit við en hlammaði
mér síðan strax í snjóinn, og bölvaði sjálf-
um mér fyrir heimskuna og hugsunarleys-
ið. Jón var auðvitað enn að vaða snjóinn
í klof. Þegar Jón kom upp til mín var hann
ennþá á innsoginu svo ég slapp við skamm-
ir í þetta skiptið.
En Adam var ekki lengi í Paradís — og
Steingrímur í ísrael. Fljótlega fór færið
aftur að þyngjast. Nú var það sólin sem
var sökudólgurinn.
Þegar um 200 metrar voru ófarnir á
tindinn hafði dregið verulega af okkur.
Þunna loftið var farið að segja til sín og
sólin var búin að gera færið illviðráðanlegt.
Vonleysið orðið viljanum yfirsterkara. Það
eina sem vantaði var eitthvert lítið tilefni
til að við gætum brotið odd af oflæti okkar
og viðurkennt okkur sigruð.
Tilefnið fengum við von bráðar. Snjó-
bráðin var orðin það mikil að snjórinn var
farinn að síga undan eigin þunga. Lítil
snjógusa í brekkunni við hliðina á okkur
var dropinn sem fyllti mælinn. Snarlega
var úrskurðað, að snjóflóðahættan væri
orðin of mikil. Við snerum við.
Ungpía á Síðdegisgöngu
Niður í búðir 1 komum við klukkutíma
fyrir myrkur, dauðuppgefin og vonsvikin.
1 þann mund gekk ung stúlka framhjá og
kastaði á okkur kveðju. Hún sagðist vera
á leið á Toqllaraju, rétt eins og ekkert
væri sjálfsagðara fyrir eirðarlausar ung-
píur en að taka síðdegisgöngutúr á fjallið.
Eftir stutt rabb hélt hún af stað en við
sátum eftir gapandi af undrun og vissum
vart hvort við ættum að gráta eða hlæja.
Morguninn eftir vantaði eitt andlit í
hópinn. Sólskin dagsins á undan hafði svipt
Önnu Láru andlitinu. Við hinir misstum
endanlega það litla sem eftir var af sjálfs-
traustinu þegar við horfðum í kíki á stúlku-
tetrið frá deginum áður klifra beinustu
leið upp NV-vegg Toqllaraju.
Það var því heldur rislítill hópur sem
kom niður í höfuðbúðir þennan sama dag.
Þar biðu Theodoro og asnarnir eftir okkur
tilbúnir að flytja farangurinn niður til
byggða. í höfuðbúðum voru fjórir Kanada-
menn. Einn þeirra varð okkur samferða
til byggða. Hann fræddi okkur á því að
stúlkan, sem hafði rúið okkur sjálfstraust-
inu þá um morguninn, væri einn albesti
ísklifrari Kanada. Hún hafði klifið fjöll
og gert hluti sem við höfðum hingað til
aðeins leyft okkur að dreyma um. Sam-
ferðamaður okkar þuldi upp afrek stúlk-
unnar. Við sem höfðum tint sjálfstraustinu
fundum það aftur.
Tveim dögum seinna fékk Anna Lára
andlitið aftur. Þar með höfðum við allt sem
við höfðum áður misst og vorum reiðubúin
til að hætta því öllu aftur fyrir nýja tinda
og ný ævintýri.
Framhald í næstu Lesbók.