Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1986, Blaðsíða 3

lEgPáW
® ®H @ 0 0 (1] E H H1 (H [H Sl B
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoð-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurðsson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Sími 691100.
Geldof
Það er í hæsta máta óvenjulegt, að rokksöngvari sé
nefndur í sambandi við friðarverðlaun Nóbels. Enda
þótt Bob Geldof fengi þau ekki eins og margir vildu,
verður hans lengi minnst fyrir stuðning við hungraða
í þriðja heiminum og hinar snjöllu hugmyndir hans,
Láve Aid og Band Aid.
Forsíðan
er af málverki eftir Jóhönnu Bogadóttur listmálara
og er eitt þeirra, sem verða á sýningu hennar í
Norræna húsinu, sem hefst í dag og stendur út
mánuðinn. Þar verða bæði olíumálverk og teikning-
ar. Jóhanna notar einfalt myndmál, einu sinni var
það tum í ýmsum útgáfum, en nú er það hestur
eins og sjá má á forsíðunni. Áhorfandinn getur síðan
velt því fyrir sér, hvort þetta sé einungis mynd af
hesti, eða hvort hér sér um táknrænt myndefni að
ræða.
Salieri
virðist hafa verið öllum gleymdur þar til kvikmynd-
in um Mozart, Amadeus, hefur gerthann margfalt
víðfrægari en hann var í lifanda lífí. En var hann
lítið tónskáld og varmenni eins og myndin sýnir
hann. Ekki segja þeir í heimabæ hans á Ítalíu.
WOLE SOYINKA
ÁRSTÍÐ
SJÓN ÞÝDDI ÚR ENSKU
Ryðið er fullur þroski, ryðið
og drúpandi puntur kornsins:
Frjóduftið er fengitíminn þegar svölur
vefa dans
fjaðraðra örva
þræða kornstilka í vængjuðum
ljósleiftrum. Og við elskuðum að hlusta
á samþætt orð vindsins, að hlusta
á brakið í akrinum þar sem kornblöðin
stinga einsog bambussprotar.
Nú bíðum við, kornskemmumenn,
þess að skúfarnir ryðfalli, drögum
langa skugga úr rökkrinu, fléttum
þurr stráþök í viðarreyk. Stilkahlaðar
liggja á rotnun frjóanganna — við bíðum
þess að ryðið standi við heit sín.
Wole Soyinka hlaut bókmenntaverðlaun Nóbels í ár. Hann
er fæddur 1934 í Yorubalandi í Nigeríu og hefur lengst af
búið þar í landi, en skrifar og yrkir á ensku. Hann hefur
verið mikilvirkur 1 ljóða- og leikritagerð og skrifað þar að
auki þijár skáld6Ögur. Það sem hann kallar ryð í ljóðinu, sem
hér er birt, er komdijóli öðru nafni og er nafn á plöntusjúkdómi.
Sjón (Siguijón Sigurðsson) er eitt af ungu skáldunum í
Reykjavfk.
Fb
Að sækja sér
kraft
íhugðarefni
R
Ahátíðarstundum er oft
komist svo að orði um
okkur íslendinga, að við
séum bókmenntaþjóð. í
íslenskri orðabók er það
skýrt svo, að haft sé um
þjóð, sem „les mikið
bækur“ eins og bóka-
ormur um „ástríðufullan bókamann“. Ég
er ekki viss um að þessi orðskýring sé rétt
og tæmandi. Ég held fleira sé haft í huga,
þegar menn taka sér orðið bókaþjóð í munn.
Við erum stolt af menningararfleifð okkar,
sem varðveist hefur í fomum bókum. Við
trúum því, að það sé almennara hér en í
flestum löndum öðrum, að menn af öllum
stéttum fáist við ritstörf og skáldskap. Ég
hef ekki skáldsöguna Allt í lagi í Reykjavík
eftir Ólaf við Faxafen eða Ólaf Friðriksson
við höndina, en ég man það áreiðanlega
rétt, að þar hafí sú kenning verið sett fram,
að sérhver maður ætti að skrifa eitthvað á
hveijum degi og gefa út a.m.k. eina skáld-
sögu.
Þessi skáldskaparhneigð vaknar misfljótt
hjá hveijum einstökum. Hjá Ragnari Arn-
alds, mínum gamla skólabróður, var hún
t.d. vöknuð á 10. eða 11. aldursári. Þá orti
hann vísur eftir kúnstarinnar reglum og
skrifaði upphaf að leynilögreglusögu undir
sterkum áhrifum hins norska leynilögreglu-
pilts Karls Blómkvist. Síðan liðu áratugir
svo, að hann hafði ritstörf sín af þessu tagi
ekki í hámælum. Það kom því skemmtilega
á óvart þegar fréttist, að Þjóðleikhúsið
væri að taka til sýningar sögulegt leikrit
eftir hann, „Uppreisnina á Isafírði". Það
hefur orðið okkur gömlum skólafélögum
óblandin ánægja að fylgjast með því, hversu
góðar undirtektir það hefur fengið, enda
skemmtilegt og raunar bráðfyndið með al-
varlegum undirtón þó. Og auðvitað var
Brynja Benediktsdóttir leikstjóri, en þau tvö
voru bestu skáld og leikarar bekkjarins frá
10 ára aldri. Eða síðan við vorum hjá
Skeggja Ásbjarnarsyni.
Ég ætla ekki að skrifa hér leikdóm, en
kemst þó ekki hjá því að gera þá athuga-
semd, að það kom mér spánskt fyrir sjónir,
að sjá gamla Grím Thomsen í hlutverki
fíflsins hjá Shakespeare. Ég hafði hugsað
mér hann öðru vísi í háttum, en hitt hæfði
vel ímynd minni af honum, að hann skyldi
vera forvitri sem Njáll og háll í orðum.
Ég þarf ekki að taka fram, að bókmennta-
iðja Ragnars Arnalds hefur ekki bitnað á
störfum hans sem stjórnmálamanns. Og svo
er raunar um fleiri, sem hafa gefið sér tíma
til ritstarfa í tómstundum sínum. Það er
engu líkara en þeir sæki sér kraft í þétta
hugðarefni sitt, sem nýtist þeim til annarra
verka. Um það höfum við dæmin fyrir okk-
ur. Glæsilegasta dæmið er e.t.v. Hannes
Hafstein, en frískleiki ljóða hans nýtur sín
jafnvel í dag og þegar þau voru ort um alda-
B
mótin. Ég vona að mér fyrirgefist, þótt ég
rifji upp í þessu samhengi tvær stökur, sem
Hannes mælti fram í skemmtiför:
Blessuð sólin elskar- allt,
allt með kossi vekur,
haginn grænn og hjamið kalt
hennar ástum tekur.
Geislar hennar út um allt
eitt og sama skrifa
á hagann grænan, hjamið kalt:
himneskt er að lifa!
Auðvitað hitti Hannes á óskastundina
þegar hann orti þessar stökur.
Eg hef hér látið móðann mása um tvö
skáld og tvo stjómmálamenn frá ólíkum
tíma og orðin festast á pappírinn eins og
þau koma upp í hugann. Það má enginn
skilja þau svo, að ég sé að bera þessa ágætu
einstaklinga saman með einum né neinum
hætti öðmm en þeim, að ég öfunda þá af
því, að hafa gefið sér næði til þess að þrosk-
ast með hugðarefni sínu og búa sér þannig
til aðra veröld en þá hversdagslegu og geta
gefið hana öðmm. Það er mikill hamingju-
maður, sem það getur gert.
halldór blöndal
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15. NÓVEMBER 1986