Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1986, Blaðsíða 5

llPlggllPifgflS

Live Aid-tónleikarnir á Wembley.
Dæmigerður ungur maður kringum
1970.
un í sjálfu sér og las jafnan mikið fyrir
sjálfan sig. Camus og Kafka hafði hann í
hávegum meðan hann var að falla á stúd-
entsprófinu. Hann var líka áhugasamur um
pólitík, tók þátt í mótmælagöngum gegn
aðskilnaðarstefnunni í Suður-Afríku og öðru
misrétti víða um heim, og hafði mjög skýrt
mótaðir skoðanir á því sem að væri á ír-
landi. Þó hann væri alinn upp í kaþólskri
trú kastaði hann snemma trúnni og fannst
kaþólska kirkjan vera tákn og máttarstólpi
afturhalds og þröngsýni í írsku þjóðfélagi.
Hvað eftir annað lýsir hann í sjálfsævisög-
unni fyrirlitningu sinni á sífelldu blaðrinu í
löndum sínum sem sitji endalaust á kránni
og masi um það sem betur mætti fara en
geri síðan ekkert í málinu. Raunar fullyrðir
hann að þetta hafí gert sig afhuga kráarset-
um og kannski áfengi í sjálfu sér en þess
hefur hann aldrei neytt að neinu ráði —
jafnvel ekki meðan hann var sem skærust
poppstjarna. Þess skal getið að þó Geldof
hafi margt og mikið við landa sína að at-
huga er hann eigi að síður mikill íri í sér,
og auk tilvitnunarinnar í Sögu Vespaluusar
er á kápusíðu bókar hans að finna ljóðbrot
eftir eitt helsta þjóðskáld íra, W.B. Yeats:
Boomtown Rats á sínum bestu árum. Geldof erannar frá vinstriíneðriröð.
Out of Ireland have we come
Great hatred, little room
Maimed us at the start
I carry from my mother’s womb
A fanatic heart
— sem útleggst, í lauslegri þýðingu: Frá
írlandi erum við komin / Mikið hatur, lítið
pláss / limlestu okkur í byijun / Úr móður-
kviði ber ég / ofsafengið hjarta.
ÚTLAGIFRÁ ÍRLANDI
Þegar sýnt var að akademískum frama
Geldofs á Irlandi væri Iokið ákvað hann að
hypja sig á brott. írar hafa löngum leitað
frelsis frá þrúgandi andrúmslofti heima fyr-
ir á Engiandi og hann hélt því til London.
Þar fékkst hann við ýmis störf, var um tíma
við vegavinnu í flokki heljarkarla sem eftir
lýsingunni að dæma myndu sóma sér vel á
vetrarvertíð á íslandi, en komst svo í snert-
ingu við poppheiminn, sem svo má kalla.
Hann hafði alla tíð haft mikinn áhuga á
rokktónlist, eins og flestir á svipuðu reki,
og átrúnaðargoðin voru einkum og sér í
lagi hráar og kraftmiklar hljómsveitir á
borð við The Who með Pete Townshend í
fylkingarbijósti og The Rolling Stones þar
sem Mick Jagger og Keith Richard fóru
fremstir. Geldof hafði reynt að líkjast þeim;
á skólaárunum átti hann í sífelldri baráttu
við prestana í skólanum sem ekki vildu leyfa
honum að safna hári. Nú komst Geldof í
sjöunda himin þegar hann gerðist ljósmynd-
ari á popptónleikum og mynd sem hann tók
af sjálfum Pete Townshend þótti svo góð
að hún var prentuð á vinsælt plakat.
Annars olli poppheimurinn svokallaði
Geldof nokkrum vonbrigðum. Þegar hér var
komið sögu, undir miðjan síðasta áratug,
var rokkið að verulegu leyti staðnað — fág-
að en innihaldslítið popp var komið í staðinn
og krafturinn var fokinn út í veður og vind.
Geldof komst heldur ekki til mikils frama;
hann átti litla peninga og var lentur í hópi
fólks sem duflaði fullmikið við eiturlyf. Sjálf-
ur fiktaði Geldof vitaskuld dálítið við slík
efni en gætti sín þó vel; hann lagði kannabis-
efni til að mynda alveg á hilluna eftir að
hafa komist í hann krappan í mikilli vímu.
Þá hvolfdist yfír hann sjálfseyðingarhvöt
sem stundum hafði gert vart við sig svo
það munaði ekki nema hársbreidd að hann
dræpi sig með því að reka hárbeittan nagla
á kaf í höfuðið. Vinur hans kom að honum
á síðustu stundu og afstýrði þessu og Gel-
dof reyndist nógu sterkbyggður andlega til
að hætta neyslunni í eitt skipti fyrir öll.
Hælis Leitað í Kanada
Að lokum fékk hann nóg af heldur dapur-
legu lífi sínu í London og lagði enn land
undir fót. Nú lá leiðin til Kanada og hann
endaði í Vancouver á vesturströndinni ásamt
stúlku sem hann bjó með í nokkur ár. í
Kanada kunni hann strax mjög vel við sig.
Hann fékk vinnu á tónlistarblaði að nafni
Georgia Straight og stóð sig mjög vel, átti
frumkvæði að ýmsum breytingum á blaðinu
sem juku útbreiðslu þess og vakti athygli
fyrir skrif sín. Hann komst að þeirri niður-
stöðu að nú væri hann kominn á rétta hillu
í lífínu en gallinn var bara sá að hann hafði
ekki fengið innflytjendaleyfi kanadískra
yfírvalda, aðeins ferðamannavísa í nokkra
mánuði. Þegar hann var farinn að þurfa
að ferðast töluvert á vegum blaðsins til
Bandaríkjanna mátti hann hvenær sem var
eiga von á því að vera krafinn um innflytj-
endaleyfíð þegar hann sneri til baka og vísað
frá þegar í ljós kæmi að það hefði hann
ekki undir höndum. Innflytjendaleyfi gat
hann hins vegar ekki sótt um nema heima
á írlandi og því varð niðurstaðan sú að
hann hélt heim á leið á ný — nauðugur vilj-
ugur. Ætlunin var að snúa aftur til Kanada
strax og leyfið fengist og taka þar upp þráð-
inn þar sem frá var horfið. En af því varð
aldrei.
írland hafði ekkert skánað meðan Geldof
var í burtu. Hann reyndi að hleypa af stokk-
unum auglýsingablaði til að hafa í sig og á
en rakst alls staðar á óþarfa hindranir sem
í öðrum löndum hefði verið hægt að ryðja
úr vegi á fáeinum dögum. Það fór líka í
taugarnar á honum að nokkrir gamlir kunn-
ingjar hans voru endalaust að tala um að
stofna hljómsveit en gerðu svo ekkert meira
í málinu. Honum fannst þetta lýsandi dæmi
um framtaksleysið og málgleðina í löndum
sínum svo honum fannst til nokkurs unnið
að reyna að hvetja kunningjana til þess að
láta nú einu sinni verða af einhveijum
draumórum. Þeir mjökuðust af stað og
stungu svo upp á því að úr því Geldof væri
svona áhugasamur um stofnun hljómsveitar
væri ekki nema sjálfsagt að hann gerðist
forsöngvari hennar. Það hafði alls ekki
hvarflað að honum enda hafði hann ekkert
sungið áður. Honum fannst hann þó ekki
geta skorast undan, miðað við það sem á
undan var gengið, og hljómsveitin Boom-
town Rats var þar með fædd.
Uppgangur Og Andstreymi
BOOMTOWN RATS
Hér verður saga Boomtown Rats ekki
rakin nema í stuttu máli. Hún náði fljótlega
miklum vinsældum í Dublin og víðar á Ir-
landi enda flutti hún kraftmikla og einlæga
rokktónlist sem um þær mundir var átakan-
legur skortur á. Um sama leyti reis pönkið
í London og Boomtown Rats var í byijun
talin pönkhljómsveit af flestum. Geldof þver-
tekur fyrir það í bók sinni enda mat hann
flestar hinna raunverulegu pönkhljómsveita
lítils — og nægir þá að nefna Sex Pistols,
Clash og The Jam — þó hann fagnaði að
vísu þeirri endurfæðingu rokksins sem þær
höfðu í för með sér. Hann vildi heldur ekki
fyrir nokkurn mun teljast til þeirrar „menn-
ingar" sem dafnaði kringum pönkið, þó
sjálfur væri hann svo kjaftfor og opinskár
á hljómleikum og við blöðin að stundum var
lítill munur á honum og uppvöðsluseggjun-
um í Sex Pistols. Boomtown Rats varð einna
fyrst hinna nýju hljómsveita til þess að koma
undir sig fótunum, þeir félagarnir fengu
plötusamning á Englandi og hver smáskífa
þeirra á fætur annarri komst hátt á vin-
sældalista á Brétlandi, Evrópu og víðar.
Hljómsveitin náði hins vegar aldrei veruleg-
um vinsældum í Bandaríkjunum og í sjálfs-
ævisögunni kennir Bob Geldof einkum um
slæmu útgáfufyrirtæki, lélegri skipulagn-
ingu og andúð útvarpsstöðva — sem hann
gerði raunar ekkert til þess að draga úr
með stóryrtum yfirlýsingum sínum um sam-
tryggingu, mútuþægni og vondan tónlistar-
smekk þeirra sem öllu ráða í tónlistarlífi
Bandaríkjamanna. Um leið var breska
músíkpressan mjög andsnúin Boomtown
Rats; hljómsveitin fékk nær undantekning-
arlaust slæma dóma gagnrýnenda þótt
smáskífurnar lynnu út eins og heitar lumm-
ur. Þeir félagar voru kallaðir Bay City
Rollers pönksins — en Bay City Rollers var
hljómsveit frá Skotlandi sem annáluð er
fyrir innantóma og glamurkennda popptón-
list. Geldof fullyrðir að blaðamennimir —
'sem áður en varði fóm að snobba ótæpilega
fyrir pönkinu — hafi ekki getað fyrirgefið
hljómsveitinni að plötur hennar seldust og
hitt að meðlimir hennar neituðu að taka
þátt í þeim fjölmiðlasirkus sem var um-
hverfis allt sem að pönkinu laut. Svo mikil
var andúð músíkpressunnar á hljómsveitinni
að ef einhver gagnrýnandi komst ekki hjá
því að hrósa plötum hennar baðst hann
venjulega afsökunar á því í löngu máli í
byijun greinar sinnar.
„ÉG ÞOLIEKKI MÁNUDAGA“
Geldof og félagar hans létu þetta lítið á
sig fá, enda nutu þeir sem fyrr segir mik-
illa vinsælda víða um lönd; tónleikar þeirra
vora vel sóttir og þóttu ákaflega góð
skemmtun, þeir vora framkvöðlar í mynd-
bandagerð og smáskífumar komust reglu-
lega á Topp tíu á Bretlandi. Lögin á þeim
vora samin af Geldof og það sem áreiðan-
lega á eftir að lifa þeirra lengst er I Don’t
Like Mondays frá árinu 1979. Tilurð þess
lags var meira en lítið óhugnanleg. Meðan
Geldof svaraði einn mánudaginn spurning-
um hlustenda hjá amerískri útvarpsstöð
byijaði telexfréttatækið við hlið hans
skyndilega að glamra og sagði frá því að
stúlka á táningsaldri að nafni Brenda Spenc-
er væri einmitt þá stundina að skjóta með
kraftmiklum riffli frá heimili sínu í San
Diego á skóla sinn og skólasystkin. „Mér
fannst eitthvað sérstaklega amerískt við það
sem gerðist næst. Blaðamaðurinn hringdi í
hana. Hún svaraði símanum sem virtist í
meira lagi furðulegt ef maður er önnum
kafínn við að myrða ókunnugt fólk. Hann
spurði hana af hveiju hún væri að þessu.
Hún hikaði og sagði svo: „Eitthvað að gera.
Ég þoli ekki mánudaga." Ég starði á vél-
ina. Hún var sennilega búin að leggja á nú
þegar og farin að skjóta á nýjan leik. Skóla-
börn vora að deyja meðan ég sat þarna og
svaraði enn einni barnalegri spumingu.
Poppmúsík er svo hræðilega ómerkileg."
Niðurlag í næstu Lesbók
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15. NÓVEMBER 1986 5