Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1987, Blaðsíða 16

fí H
V«er HAfjHAI. Vf HTJOACIHAOTÍA,T rjTOA.raVnJOÍJOM
Nunnan
Norræna Húsið
Ingrid Bergman
eftir Warhol
Silkiprent bandaríska
popplistamannsins af
sœnsku kvikmyndastjörn-
unni á sýningu, sem
opnuð verður í dag og
stendur til lö.febrúar
Almennt er því slegið
föstu í Bandaríkjunum,
að Andy Warhoi sé
víðkunnastur allra
myndlistarmanna þar í
landi og má raunar
segja, að öll sú umfjöll-
un, sem hann hefur
fengið í fjölmiðlum, skipi honum á bekk
með poppstjörnum tónlistarheimsins. War-
hol var einn þeirra, sem ruddu popplistinni
braut í Bandaríkjunum um og uppúr 1960
og allar götur síðan hefur hann nokkuð
farið sínar eigin leiðir. Hefur hann m.a. lagt
stund á sérstaka gerð mannamynda, sem
byggir á silkiprenti. Trúr þeirri hugsjón sinni
að nota einkum vinsæl og þekkt myndefni,
lagði hann áherzlu á frægðarfólk ýmiskon-
ar, Marilyn sálugu Monroe til dæmis, og
baðaði sig í frægðarljóma þess um leið og
frægðarfólkið baðaði sig í Ijóma listamanns-
ins. Avinningurinn var gagnkvæmur og
áður en langt um leið, fór að verða stöðu-
tákn hjá ofurstjörnum að vera til á mynd
eftir Warhol. Ekki voru það sízt stjörnur
kvikmyndanna, sem urðu þessarar náðar
aðnjótandi, enda voru það yfirleitt persónu-
legir kunnningar listamannsins úr frægum
samkvæmum hans í New York-borg og þar
að auki hefur hann sjálfur unnið að kvik-
myndagerð og hefur sem kvikmyndahöfund-
ur hlotið talsverða viðurkenningu, sem nær
langt út fyrir þröngan hón framúrstefnu-
manna í kvikmyndum.
Auk þess að fást við myndlist og kvik-
myndagerð, hefur Warhol skrifað bækur,
fengizt við tízkuhönnun, samið tónlist og
stjórnað sýningum á næturklúbbum, svo
eitthvað sé nefnt.
Nú fá íslendingar lítillega að kynnast
verkum þessa frægðarmanns stjörnusam-
kvæmanna í New York. Á vegum Galleri
Börjeson í Malmö verða sýndar í anddyri
Norræna Hússins 3 silkiprentanir Warhols
af Ingrid Bergman. Hver um sig er útfærð
í 10 mismunandi útgáfum, svo kannski má
segja, að myndirnar séu 30. Allar eru þess-
ar prentanir til sölu og verðið er miðað við
þá, sem sækjast eftir því að fjárfesta í al-
þjóðlegri frægð, nefnilega 2.100 dollarar
hver mynd, eða 84 þúsund krónur. Þar að
auki verða fáanleg plaköt með myndunum
þremur af Ingrid Bergman.
Ekki hefur Warhol sjálfur staðið í svo
óþrifalegu verki að silkiprenta myndimar.
Sá heitir Rupert J. Smith, sem það hefur
Hún sjálf
gert og á vottorði, sem fylgir hverri mynd
og þeir hafa skrifað undir Warhol, Smith
og galleríeigandinn Böijeson, kemur fram,
að myndamótin hafí verið éyðilögð og því
ekki hægt að prenta fleiri en 259 eintök,
sem tölusett hafa verið. Það kemur líka
fram, að ekki hefur höndunum verið kastað
til prentunarinnar. Ein myndin,„Nunnan“,
er prentuð í 17 litum og með 15 myndamót-
um, önnur sem hei'tir einfaldlega „Með hatt“
var prentuð í 13 litum og með 11 myndamót-
um, en sú þriðja, „Hún sjálf" í 13 litum og
11 myndamótum. Það segir sig sjálft, að
þetta er peninganna virði.
í pistli, sem Bötjeson hinn sænski lætur
fylgja sýningunni, segir hann, að þeir hafi
hitzt, Warhol og hann.haustið 1982 og
ræddu þá um andlitsmyndir listamannsins.
Ingrid Bergman bar á góma, því hún var
þá nýlátin og var hún syrgð af vinum og
aðdáendum um allan heim. Böijeson segir
síðan: „Þessar samræður kveiktu hug-
myndina að gera grafíska myndaröð til að
heiðra minningu listamanns sem við dáðum
báðir. Eftir mikla vinnu myndlistarmannsins
sást hvað þessar samræður leiddu til, - mér
hlotnast nú sú ánægja að kynna almenningi
þijár frumlegar grafíkmyndir. í þessum
þremur prentunum sést nýr Andy Warhol.
Horfin er þessi markaða fjarlægðartilfinning
sem einkenndi fym andlitsmyndir, þær voru
hlutlægar, næstum eins og skýrslur, svo
gjörsneiddar persónulegri umsögn. Þær
voru frekar eins og myndir af leiknum hlut-
verkum en lifandi fólki. Myndimar þijár af
Ingríd Bergman sýna persónulegar tilfinn-
ingar Andy Warhols og einlæga aðdáun
hans á konu og leikara sem hann þekkti.
Það krefst mikils tíma og þolinmæði að
vinna með listamanni, sem aldrei lætur
hendingu ráða neinu. Þá er hvorki hugsað
um stund né stað en skipst á skoðunum og
málin rædd oft og einlæglega þrátt fyrir
langan veg milli New York og Malmö. Ár-
angurinn sannfærir mig um að listaverkin,
sem unnið var að, áttu réttmæta kröfu á
öllum ferðunum, öllum löngu símtölunum
og gagnkvæmu samkomulagi um að aldrei
skyldi horft í fyrirhöfnina, ekkert hálfverk
skyldi tekið gilt. Ég er innilega þakklátur
að hafa átt því láni að fagna að geta, ásamt
einum mesta listamanni okkar tíma, heiðrað
á þennan hátt minningu Ingrid Bergman.
Mynd af henni er nú komin í sögu mikillar
listar".
Svo mörg voru þau orð (í þýðingu Nor-
ræna Hússins) og má helzt af þeim ráða,
að hugsjón hafi ráðið ferðinni. Það er ekki
eins og þeir Börjeson og Warhol ætli að
græða á þessu; rétt að hafa eitthvað uppí
kostnaðinn við allar þessar prentanir. Ekki
er það heldur á hveijum degi, að alþjóðleg
fjárfestingalist sé hengd hér upp á veggi,
almenningi til skoðunar og kynni það eitt
út af fyrir sig að vera forvitnilegt. Án efa
á Andy Warhol marga aðdáendur hér á
landi, sem ugglaust nota tækifærið og líta
inn í Norræna húsið sýningardagana, hvort
sem það stenzt nú eða ekki, að myndirnar
séu komnar „í sögu mikillar listar".
Ur því mun framtíðin skera.
GS.
1 b