Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.1991, Blaðsíða 6

/ Bourbonstræti í
New Orleans. Grein-
arhöfundurinn er
lengst til vinstri, í
miðju er eiginmaður
hennar, Hannes O.
Johnsen, og við hlið
hans Hjalti Pálsson.
Ingigerður kona
hans tók myndina.
Á SJÖ MÍLNA
SKÓNUM
Ung að árum las ég bók sem í íslenskri þýðingu
heitir: Á sjö mílna skónum. Þá hefur senni-
lega vaknað farmannsblóðið fyrir alvöru í
æðum mínum. Forfeður mínir langt aftur í
ættir réru á ókunn gjöful mið til að afla fanga.
Louis Armstrong fæddist
í New Orleans og byrjaði
sinn frægðarferil með því
að spila á gufuorgel
hjólaskipanna, sem sigla
á ánni. Oscar
Hammerstein samdi Ol’
Man River um þetta
stórfljót og Mark Tvain
skrifaði margt um lífið
við og á ánni.
Eftir SIGRÍÐI
G. JOHNSON
Syndin segir til sín, 18 ára gömul dreif
ég mig í skóna góðu. Það var árið 1947 að
ég gerðist flugfreyja hjá Loftleiðum. Sólarn-
ir undir þessum skóm hafa reynst góðir og
sterkir, oft hef ég haft tækifæri til að setja
þá upp, og farið geyst. Nú langar mig til
að segja frá skemmtiferð sem við hjónin
fórum ásamt vinafólki í marsmánuði vorið
’91. Við sem fórum saman nutum og glödd-
umst yfir því sem á dagana dreif. Kannski
hefur einhver gaman af mínum sjónarmiðum
og getur jafnvel nýtt sér til ferðalaga.
Margir landar fara til Florida og dvelja
nokkrar vikur í senn. Boðið er upp á ýmsar
ferðir bæði skemmtilegar og fræðandi t.d.
siglingar um Karíbahafið, flugferðir til
Mexíkó, Jaimaíka, New Orleans og margt
margt fleira.
Við kusum fimm daga ferð til New Orl-
eans. Hótelið sem við bjuggum á er i hjarta
franska hverfisinns, á Bourbon stræti.
Hreinlegt hugguiegt með öllum þægindum
sem ferðamaðurinn ætlast til í dag. Húsið
er byggt á rústum Óperuhússins sem var
fyrsta sinnar tegundar í Ameríku. Tvisvar
hafa orðið stórbrunar í New Orleans. Nú
er reynt að halda öllu við í anda gamla
tímans, ef eitthvað fer aflaga er allt látið
halda sér í gamla tímanum.
Þetta er borg gleðinnar, það fer ekki
framhjá neinum sem hingað kemur. Syngj-
andi dansandi fólk á hveiju götuhorni. Fólk
að mála myndir spákonur að leggja Tarot-
spil fyrir ferðamenn. Boðið er upp á margs-
konar vændi. Fólk stendur úti á götu til að
tæla til sín viðskiptavini. Gaman er að sjá
smá svertingjastráka steppa á gangstéttun-
i um. Það er hreint ótrúlegt hvað þetta fólk
virðist hafa mikla músík í blóðinu. Út frá
öllum börum sem eru á hverju götuhorni
berst hin fjölbreytilegasta tónlist. Dixieland,
blues, írskir söngvar, harmonikutónar og
fleira og fleira.
Húsin í franska hverfinu eru all flest með
svölum á annarri og þriðju hæð, skrautlegt
smíðajárn setur sérstakan svip á umhverfið
og minnir sterkt á Suður-Evrópu.
Leiðsögumaður sagði okkur skemmtilega
sögu um þessar svalir. Þar sem New Orl-
eans býður upp á flest fyrir ferðalanga, og
fljótið færir þeim farmenn sem verið hafa
lerigi á sjó, voru vændiskonur nauðsynleg-
ar. Dömunum var meinað að búa á götuhæð
stundum var ekki nóg að gera. Þær tóku
þá til sinna ráða og fengu sér langa stafl
með krók á endanum og kræktu hattana
af herramönnunum sem gengu um götuna.
Húkkuðu til sín viðskiptavini, þannig varð
enska orðið „hooker" til. Ekki er nú virðing-
in mikil í nafngift á elstu sjálfstæðu atvinnu-
grein sem konur kusu sér á frjálsum mark-
aði.
Einn af skoðunarstöðum í þessum sér-
kennilega bæ, eru kirkjugarðarnir. Borgin
stendur í fenjasvæði aðeins eru tvær skóflu-
stungur niður í vatn. Þess vegna er ekki
hægt að grafa lík eins og við best þekkjum.
Líkunum er komið fyrir í steinhvelfingum
sem eru mismunandi glæsilegar eftir efna-
hag hvers og eins. Margar eru skreyttar
styttum og áberandi skrauti. Aðrar eru bara
hola í vegg, þar eru að sjálfsögðu grafir
fátæka fólksins. Aðeins tekur eitt ár þar til
allri rotnun er lokið og er það sökum rak-
ans og hitans. Kistan er þá tæmd í þetta
sama hólf, ekkert er eftir nema beinin. Síðan
getur næsti ættingi fengið afnot af hólfinu.
Við tókum okkur far með einum af gömlu
sporvögnunum sem enn eru í notkun. Ekið
var eftir götu sem mörg gríðarlega falleg
stór hús standa við. Voru húsin aðalega
reist í kringum aldamótin síðustu af ríkum
kaupsýslumönnum. Öllu er mjög vel við
haldið, enda húsin vernduð svo engu má
breyta. Fyrirfólk hér um slóðir kallast „Kre-
ólar“, það er að segja landnemamir sem
voru aðalega fransmenn, og ekki hafa haft
blóðblöndun við svertingja eða indíána.
Það vakti athygli okkar ferðalanganna,
að við flest stór hús var lítið hús í sama
stíl. Þetta var í orðsins fyllstu merkingu
„hrútakofi". Ungu synirnir uxu úr grasi og
fóru að þroskast og fluttu í kofann til að
ungu stúlkurnar hefðu frið aðallega um
nætur.
Við ókum frá borginni árla sunnudags-
morguns. Nú stóð til að skoða gamla frægð
héraðsins, stóru fallegu plantekruhúsin sem
við þekkjum úr kvikmyndum og skáldsög-
um. Landið er flatt, allstaðar eru síki, fólk-
ið situr á bökkunum og dorgar eftir fiski.
Margir kjósa augljóslega frekar að veiða
sér til matar en að fara í kirkju. Vatnið er
bæði ferskt og salt, þessvegna er von á
margskonar fjölbreytilegum afla, rækjum,
skelfisk, og margskonar vatnafisk. Ekið er
meðfram Mississippi-ánni. Mjög mikið ber
á margskonar stórverksmiðjum. Sykurreyr-
sakrar, stórar spildur með beinum hávöxn-
um tijám. Furu, eik og kýpurtré með sér-
kennilegum druslegum grámosa lafandi líkt
og sníkjudýr á greinunum.
Húsið sem við skoðuðum fyrst, var byggt
á árunum 1800-1840. Maður að nafni
Conway keypti land af indíánaþjóðflokki
sem kallaðist Haumes-indíánar. Þessvegna
heitir húsið „Haumes-hús“. 2.000 ekrur til-
heyrðu þessu óðali þegar best lét og var
sykurreyr ræktaður á öllum. Eigandinn var
stærsti sykurframleiðandi í Ameríku á
sínum tíma. Húsið er þriggja hæða. „Dórísk-
ar“ súlur halda þakinu uppi, lofthæðin er
eins og í höllum frá gömlum tímum. Það
yrði of langt mál upp að telja hvað fyrir
augað bar innan dyra, en margt var um
fallega antikmuni. Stúlkumar sem sýndu
húsið voru klæddar eins og þær væru að
leika í „Á hverfanda hveli". Þetta setti að
sjálfsögðu sinn svip á staðinn. Margt vinnu-
fólk þurfti á svona stað, 850 þrælar voru á
staðnum þegar mest var um að vera.
Um miðja nítjándu öldina var uppi J.H.
Randolph einhver voldugasti plantekrueig-
andi allra tíma. Hann lét reisa sér kastala
sem nefndur var Nottaway. Þetta er stærsta
og tilkomumesta hús í Suðurríkjunum.
Sextíu og fjögur herbergi og tuttugu og
tveir skápar úr kýpurvið. Hurðahúnarnir eru
úr þýsku Dresden postulíni.
Það tók tíu ár að reisa þetta hús, sem er
úr timbri eins og flest þessara gömlu húsa.
Randolphs hjónin áttu ellefu börn, sex af
átta dætrum þeirra giftu sig í „hvíta saln-
um“ sem er stór og málaður snjóhvítur í
hólf og gólf. Þetta fólk bjó við mikin auð
bæði í orði og á borði. Tólf hundruð og
fimmtíu svartir þrælar unnu öll störf innan
hús og utan. Nú á maður frá Ástralíu þessa
plantekru, það er reisn yfir staðnum, sem
engum dylst sem heimsækir þennan fallega
rómantíska stað.
Einn daginn fórum við í siglingu á hjóla-
skipi eftir hinni voldugu Mississippi. Höfnin
í New Orleans er önnur stærsta í Banda-
ríkjunum. Stór skip sigla með margskonar
varning. Kaffi frá Brasiliu, kol, gas og olíu
svo eitthvað sé nefnt. Stór herskip, langir
vöruprammar sem litlir kröftugir lóðsbátar
ýta á undan sér. Það er mikið líf á þessu
stórfljóti sem hlykkjast eins og stórvaxin
slanga án hauss eða hala.
Maður fær svolitla sýn yfir horfna frægð
þessa sérkennilega bæjar_ við að sigla á
þessu hljóðláta farartæki. Áður var bómull-
in og sykurreyrinn hér alls ráðandi, nú hafa
stórar verksmiðjur sem framleiða sement,
Missisippifljótið er
lífæðin. Hér er horft
af gamaldags hjóla-
skipi til nútímalegra
stórbygginga.