Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1993, Blaðsíða 6

Æðri máttarvöld buðu að málað skyldi svart upp í hornið til Stækkunargler. Ljósmynd/E. Guðmundsson
hægri.
Polke forðast stfl eins
og kölski vígt vatn
6 ára. Ein myndin sýndi sprengjuregn yfir
borg, upplifaðan atburð úr bernskunni. Þar
með er eiginlega undirstrikað það veigam-
ikla atriði, að viðkomandi listamennska á
sér stoð í veruleikanum, byggir á lífs-
reynslu en ekki bara innantómu hugarflugi
eða einberri lönguninni til þess að vera í list.
Sigmar Polke fæddist árið 1941 í Slesíu,
þar sem nú er Pólland, en frá tólf ára aldri
hefur hann tilheyrt Þýzkalandi. Ásamt
Baselitz, Kiefer og Liipertz er Polke talinn
til þeirrar fyrstu eftirstríðskynslóðar, sem
gaf evrópska málverkinu nýtt gildi (segir
m.a. í fréttatilkyningu frá SM). Hann hefur
verið bendlaður við popplist, postmódern-
isma, alkemí og málverk sögulegra minja;
en þetta stimplasnakk segir í raun afar lít-
ið vegna þess hve erfitt er að henda reiður
á manninum. Hann forðast stíl alveg eins
og skratti vígt vatn. Hann er alltaf vaðandi
úr einu í annað. Sum málverka hans eru
nefnilega líka þannig, að þegar hann hefur
borið litinn á léreftið, taka efnahvörf við
og breyta myndinni, m.a. vegna útgufunar
frá líkömum skoðenda og breytilegs raka-
stigs á sýningarsvæði. Eiginlega kemur
Polke alltaf á óvart eins og skratti úr sauð-
arlegg.
Eins og öllum góðum galdramönnum
sæmir leikur Polke sér gjarnan með tölur,
sem hafa afar lítið með raunhæfar merking-
ar að gera. Þannig leggur hann fyrir okkur
1+1=3, 2+3=6, 4+4=6, o.s.frv. Sum mál-
verk mannsins eru svonefndir töfraferning-
ar. — Myndir eru þegar allt kemur til alls
(haft eftir listamanninum), ekkert annað
en mælieiningar, tölur og stærðarhlutföll.
Margar mynda minna eru í stærðinni
130140 eða 160180...“ Polke útskýrir
myndlist sína af hárfínni nákvæmni með
eftirfarandi jöfnum: Verk + Dugnaður =
Hamingja; 37=21; 120140cm=l málverk;
1 málverk = 16.800cm2; 16.800cm2 = X
$1000. — Það vantar greinilega ekki kald-
hæðnina.
Átján ára gamall hóf Polke glerlistamám,
en flutti sig þar næst yfir á Myndlistaraka-
demíuna í Dússeldorf (1960—’67). Á þessum
árum stofnaði hann m.a. grúppuna Kapital-
ýzki myndlistarmaðurinn Sigmar Polke gat leyft
sér það að taka ekki þátt í síðustu dokumenta-
sýningu í Kassel, þeirri níundu; hann svaraði
ekki einu sinni þátttökuboðsbréfum því að hann
hafði öðrum og mikilvægari verkefnum að sinna.
Að vísu lét hann sjá sig á opnun doku-
menta 9“ — Jan Hoet, sem stjórnaði upp-
setningunni í Kassel, sagði fréttamönnum
heimsblaðanna að Polke væri að undirbúa
gallerísýningu í Antwerpen, en sannleikur-
inn var sá, að Polke stóð í miðju kafi undir-
búnings eigin stórsýningar í Amsterdam;
segir einmitt hér frá þeirri sýningu, sem
fór fram í Stedelijk Museum og gagnrýn-
endur evrópskra stórblaða nefndu listvið-
burð yfirstandandi árstíðar".
Á árinu ’91 varð Polke fimmtugur. Fór
þá yfírlitssýning á verkum hans um nokkr-
ar borgir í Bandaríkjunum; var þetta frægð-
arför. Stóð til að þessi farandsýning kæmi
til Evrópu, þ.e. Amsterdam, á næstkomandi
vori, en listamanninum snerist hugur. End-
anlega komst sýningin upp í septemberlok
’92, og þá var ekki lengur um að ræða
hefðbundna yfírlitssýningu heldur einka-
sýningu á mestan part splunkunýjum mál-
verkum. Það flutu með eldri verk. Afköst
listamannsins voru slík, að eftir að sýning-
arkatalógurinn fór í prentun, bættust enn
við tólf verk. Utan skrár“ voru t.d. flenni-
stór lök við innganginn að sýningarsölun-
um, uppstækkaðar barnateikningar lista-
mannsins með áritun móðurinnar: Sigmar
ischer Realismus“ ásamt Gerhard Richter
og Konrad Lueg. (Hér má kannski skjóta
inn, að þegar grúppufélaginn Lueg sá að
hann kæmist aldrei fram úr vinum sínum,
Richter og Polke, á málarasviðinu, lagði
hann pensilinn á hilluna og sneri sér að
markaðsmálum og er í dag atkvæðamikill
Sigmar Polke er einn af
stjömunum í þýzkri og
um leið alþjóðlegri
myndlist. Erfítt þykir að
henda reiður á honum,
því maðurinn er ekki
einhamur og hefur verið
bendlaður við popplist,
póstmódernisma,
alkemí, söguleg málverk
og margt fleira.
Eftir EINAR
GUÐMUNDSSON
Onnur Niðurlandaferðin.