Lesbók Morgunblaðsins - 12.10.1996, Blaðsíða 16

AÐALLINN LEIKUR SER
Nemendaleikhúsió
frumsýnir verkió
„Komdu Ijúfi leiói“ í
Lindarbæ kl. 20. ÞÓR-
ODDUR BJARNASON fór
ó æfingu og ræddi vió
þrjó leikarg í sýningunni
sem er hvort tveqqia í
senn harmleikur og
háósádeila
SÝNINGIN er byggð á tveim leikritum
eftir Georg Biichner, harmleiknum
„Vojtsek" og háðsádeilunni „Leonce
og Lena“, en sýningarhandrit er eftir
Hávar Sigurjónsson, sem einnig leikstýrir
verkinu, og leikhópinn. Leikritið sýnir okkur
inn í heim aðalsins á fyrri hluta 19. aldar og
samskipti hans við hirðina og fátækan almúg-
ann, sem Vojtsek og lagskona hans standa
fyrir. Persónusköpun og ljóðrænn texti skipa
*' stóran sess í sýningunni, enda var ætlun leik-
skáldsins í „Leonce og Lena“ að gera ádeilu-
verk um líferni og háttalag aðalsins. Búchner
var byltingarmaður á síns tíma mælikvarða,
sósíalisti sem vildi yfirstéttina feiga og vildi
bætt kjör alþýðunnar.
„Við sýnum annars vegar harmleikinn um
alþýðufólkið, sem er að berjast fyrir lífi sínu
og hins vegar aðalinn og athafnir þeirra. Við
byggjum þetta þannig upp að þeir karakterar
sem eru í „Leonce og Lenu“ fara með mikinn
texta úr „Vojtsek" en eru samt sem áður áfram
sömu karakterar. Þeir fara út úr höllinni og
leika sér að fátæka fólkinu, eins og Vojtsek
og lagskonu hans,“ sagði Katla Mada Þor-
geirsdóttir sem fer með hlutverK Maríu, lags-
konu Vojtseks. „Það er ofsaleg hræsni í aðlin-
um gagnvart fátæka fólkinu, þeir nota það
sér til skemmtunar og afþreyingar," bæta
„prinsessan“ Þrúður Vihjálmsdóttir og „siða-
meistarinn" og „hirðmærin" Inga María Valdi-
marsdóttir við. Þær segja að í rauninni sé
höfundurinn að hæðast að obbanum af sam-
tímaleikverkum hans, þar sem uppskrúfað,
Morgunblaðiú/Halldór
HER er prinsessan, leikin af Þrúði Vilhjálmsdóttur, að ræða við hirðmey sína sem leikin er af Hildigunni Þráinsdóttur.
rómantískt orðalag einkenndi textann. Honum
tókst þó ekki betur til en svo að leikverkin
náðu vinsældum, þegar þau voru frumsýnd,
löngu eftir dauða höfundarins, árið 1837, ekki
síst fyrir málsnilld og ljóðræna fegurð.
Æfóum eins og brúður
Búchner reynir að benda á að það sé í
rauninni einungis hin ofdekraða forréttinda-
stétt sem hefur tíma og efni til að velta sér
upp úr tilfinningasemi og rómantískum dag-
draumum. I leikverkinu er hún upptekin við
að finna sér eitthvað að gera, eða öllu heldur
að halda sér upptekinni við að gera sem
minnst, en velta því meira fyrir sér mikil-
vægi hugsunar og dyggðar án þess kannski
að skilja alltaf hvað þau hugtök þýða. Að-
spurðar um hvort ekki mætti finna þennan
heim í dag meðal nútíma aðalsfólk, kónga
og kvikmyndastjarna, sögðu leikararnir að
það væri vissulega hægt, þó það sé áhorfand-
ans að komast að því hvort leikritið eigi er-
indi við hann og hans samtíma. „Mér fannst
svo skemmtilegt að takast á við þessar öfgar
sem eru í persónum „Leonce og Lenu. Þetta
er svo langt frá lífi Vojtceks," segir Þrúður,
en persóna hennar, prinsessan, er í öllu lát-
bragði mjög ýkt mynd af fordekraðri stúlku
og íburðarmikill klæðnaður hennar ýtir þar
undir.
Látbragð og líkamsbeiting skiptir miklu
máli í túlkun persónanna og segja leiknemarn-
ir að á æfingatímabilinu á „Leonce og Lenu“
hafi þeir reynt að vera eins og brúður. „Við
æfðum þannig á tímabili. Eins og dansarar í
spiladósum," segir Inga, en hún er í hlutverki
siðameistara konungs og notar látbragð í rík-
um mæli, enda segir hann fátt nema já og
amen þegar kóngurinn er nálægt.
Vinna við verkið hófst 21. ágúst síðastliðinn
og segja leikkonurnar þrjár að hún hafi verið
mjög skemmtileg og hafi gengið vel. „Þetta
hefur gengið svo vel hjá okkur að við flýttum
frumsýningu um eina viku,“ sögðu þær Þrúð-
ur, Katla og Inga að lokum.
Aðrir leikarar í sýningunni eru Atli Rafn
Sigurðsson, Baldur Trausti Hreinsson, Gunnar
Hansson, Halldór Gylfason og Hildigunnur
Þráinsdóttir. Kristín Thors sér um förðun og
hárgreiðslu, Aðalheiður Alfreðsdóttir saumaði
búninga, Egill Ingibergsson sér um lýsingu,
Axel Hallkell um leikmynd og búninga og 2.
bekkur LÍ sá um tæknivinnu og aðstoð við
sýningu.
TVOFALT AFMÆLI
í BÚSTAÐAKIRKJU
Morgunblaðið/Ásdís
BLÁSARAKVINTETT Reykjavíkur verður isviðsljósinu ásamt Kristni Erni Kristinssyni
píanóleikara í Bústaðakirkju annað kvöld.
BLÁSARAKVINTETT Reykjavíkur mun
leika uppáhaldsverkin sín á tónleikum Kamm-
ermúsíkklúbbsins í Bústaðakirkju annað
kvöld kl. 20.30, en fimmtán ár eru síðan
fimmmenningarnir sameinuðu krafta sína í
fyrsta sinn á tónleikum. Tilefnið er því ærið,
W þótt ekki sé um formlega afmælistónleika
að ræða, og kannski ekki síður vettvangur-
inn, þar sem Kammermúsíkklúbburinn heldur
fertugasta starfsár sitt hátíðlegt í vetur.
Sérstakur gestur á tónleikunum verður Krist-
inn Örn Kristinsson píanóleikari.
Blásarakvintett Reykjavíkur skipa sem
fyrr Bernharður Wilkinson flautuleikari, Daði
Kolbeinsson óbóleikari, Einar Jóhannesson
klarínettuleikari, Jósef Ognibene hornleikari
og Hafsteinn Guðmundsson fagottleikari en
á efnisskránni eru Sex smálög fyrir blásara-
kvintett eftir Ligeti, Kvintett fyrir blásturs-
hljóðfæri, op. 43 eftir Nielsen, Sextett fyrir
píanó og blásarakvintett eftir Poulenc og
Kvintett fyrir píanó, óbó, klarínettu, horn og
fagott í Es-dúr, K. 452 eftir Mozart.
Einar Jóhannesson segir að mikið vatn
hafi runnið til sjávar frá því Blásarakvintett
Reykjavíkur kvaddi sér fyrst hljóðs á tónleik-
um — verkefnum hafi fjölgað og áherslur
breyst. „Við höfum af ráðnum hug dregið
úr tónleikahaldi hér heima í seinni tíð af
þeirri einföldu ástæðu að verkefni fyrir blás-
arakvintetta eru ekki ótæmandi. Engu að
síður eru skorpurnar hjá okkur orðnar fleiri
og lengri, enda hefur tónleikaferðum til út-
landa fjölgað verulega á sama tíma, auk
þess sem við komum reglulega fram við hin
ýmsu tækifæri hér heima."
Einar segir að kvintettinn sé um þessar
mundir að leggja drög að tónleikaferð til
Suður-Ameríku í byijun næsta árs. Þá muni
hann verða á ferð í Skotlandi og á Englandi
vorið 1997 og meðal annars taka þátt í St.
Magnus-tónlistarhátíðinni í Orkneyjum og
tónlistarhátíðinni í Exeter. Loks sé stefnan
sett á tónlistarhátíðina Vor í Sidney sem
haldin verður, merkilegt nokk, haustið 1997.
Af öðrum verkefnum Blásarakvintetts
Reykjavíkur má nefna að innan fárra daga
hefjast upptökur á geislaplötu á vegum Fé-
lags íslenskra hljómlistarmanna í Digranes-
kirkju. „Við höfum í langan tíma verið með
svokallaðar Kvöldlokkur á jólaföstu og fannst
tími til kominn að hljóðrita eitthvað sem við
höfum flutt þar. Varð stærsta serenaða Moz-
arts, Gran partita, sem við höfum leikið
nokkrum sinnum, fyrir valinu.“
Plata þessi er liður í nýju verkefni á vegum
FIH sem nefnist klass-ís, en áður hafði jass-
ís verið hleypt af stokkunum. „Þetta er virð-
ingarvert framtak hjá FÍH sem léttir okkur
róðurinn — við þurfum bara að spila, sem
er harla óvenjulegt hér á landi.“
Einar segir að blásarakvintettinn hafi
notið umtalsverðrar hylli á klassíska tíman-
um en á þeim rómantíska hafi hann nánast
horfið af sjónarsviðinu. Á tuttugustu öldinni
hafi hann hins vegar sótt í sig veðrið á
nýjan leik.
György Ligeti er tuttugustu aldar tón-
skáld, ungverskur að uppruna, en fluttist úr
landi 1956, liðlega þrítugur, og hefur síðan
búið lengst af í Þýskalandi. Á námsárunum
var Ligeti undir áhrifum frá Stravinsky,
Bartók og Kodály, en hann hefur samið
margskonar tónverk. Kammertónverkið sem
Blásarakvintett Reykjavíkur mun flytja er
syrpa af sex stuttum tónsmíðum, bagatellum,
sem hegast á örstuttu og einföldu stefi en
síðan er unnið úr þeim með tilþrifum og
stundum galsa.
Danska tónskáldið Carl Nielsen samdi tals-
vert af kammertónverkum og er kvintettinn
fyrir blásturshljóðfæri að margra mati, þeirra
á meðal Einars Jóhannessonar, eitt hið besta
og skemmtilegasta sinnar tegundar sem til
er. Sagt hefur verið að þar komi til næmi
Nielsens fyrir mismunandi tónblæ hljóðfær-
anna og hugkvæmni í sambeitingu þeirra —
ásamt góðlátri danskri kímni.
Francis Poulenc var eitt kunnasta tónskáld
Frakka á fyrri hluta tuttugustu aldar. Var
hann fjölhæfur tónlistarmaður sem þótti
frumlegur í skáldskap sínum. í sextettinum,
sem leikinn verður annað kvöld, er hann
sagður fara á kostum.
Sagt hefur verið að Wolfgang Amadeus
Mozart haft haft einstakt lag á því að túlka
mannlegar kenndir með tónum. Kvintettinn
fyrir píanó og blásturshljóðfæri er eitt kunn-
asta kammerverk sögunnar, saminn árið
1784, eða sama ár og stærsti jarðskjálfti
Islandssögunnar átti sér stað. Að verki loknu
skrifaði Mozart föður sínum að nú hefði hann
samið sitt besta verk, en þá átti hann sjö
ár ólifuð og 170 tónverk ósamin.
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 12. OKTÓBER 1996