Tíminn - 26.02.1967, Qupperneq 6

18
TÍMINN
SUNNUDAGtJR 25. febrúar 1361
Mafliði Jónsson:
stur og landflótti
Fiéttir í blaSinu
Sunnudagáblað Timans binn 19.
febr. s. 1. var mikið að vöxitum
oí: ;þar eftir fróðlegt, sem að
ljkum iætur. Þó var það einkum
tvennt, er sérstaklega féklk mig
ti' að dveljast -lengur við lestur
Maðsins, en annars hefði orðið.
Eflir að hafa lesið snöggsoðið
samtal við Ástralíuagentinn Bri-
a L. Murray, er sagði þau furðu |
legu tíðindi, að 16 fslendingar
vter-u með h-ans aðsitoð, að yfir-
gefa_ ættjörð sína og gerast þegn
ai Ástraiíu, þá raks-t ég á litið
á’ erandi fréttatilkynningu frá
ju.ndgræflslustjóra, er sagði frá
(V.'í að látin kona hefði ánafnað
íandgræðslu ríkisins fjárupphæð,
er ætluð væri til uppgræðslu í
Þjórsárdal.
Bg fletti blaðinu fram og til
ba-ka og bjóst við, að þessar frétt
ir yrðu rædd-ar í þættinum um
inenn oig málefni, þætti kirkjunn-
ar í forustugrein blaðsins, eða í
eiuhverjum öðrum þáttum. En
s\ o reyndist ekki vera. Af hálfu
blaðsins var um algjört hlutleysi
að ræða, að þvi er virtist, gagnj
vart þessum fréttaþáittum, en þó
spyr blaðamaðurinn Ástralíuagent
inn sem hann að sjálfsögðu hitt-1
ir að mó-li á Hóte-1 Sögu — “Hvein |
ig ikemst fólk í samband við ykk -
ur, sem starfið að málum innflytj-
enda til Ástralíu?" Og það s-tend
ur ekki á agentinum að leið-
beina lesendum Tímans, hvernig |
að skuli farið fyrir þá sem flýja
vilja land okkar.
— Hversvegna gerist fólk inn-
flytjendur? —er spurt.
— Fólk er ekki sátt við land
sitt, finnst möguleikamir meiri í
öðrum löndum, vill breyta til —
svarar agentinn meðal annars
Það er vissulega ástæða til að
spyrja af tilefni því, sem Ástralíu-
maðurinn gefur með svari sírnu.
— Hvað er að?
Ef til vill er svödn við þeirri
spumingu, að finna í sama tölu-
blaði Tímans og ég fletti blaðinu
betur:
Afmæli sambands (slenzkra
samvinnufélaga
Með feitletraðri fyrirsögn undir
þversíðumynd af öldnum fulltrú-
um á aðalfundi S.Í.S. stendur:
UNGA FÓLKIÐ TIL ÁHRIFA í
SAMVINNUHREYFINGUNNT‘ og
alvarleg andlit öldunganna virðast
lúta í bæn, sem forstjóri SÍS gef-
ur vísbendingu um að hafi hljóð- j
að svo: — Það teldi ég mestu j
gæfu samvinnufélaganna, að unga
fólkið gerðist í æ ríkari mæli virk
ir þátttakendur — og í forustu-
grein blaðsins er spurt: — En em
þá úrræði samvinnumanna eins
tímabær og hæf við úrlausn vanda
málanna í þéttbýli og vaxandi iðn-
aðarsamfélagi, og á samvinnan
jafnbrýnt erindi við æskuna í dag
og fyrir sex eða átta áratugum?.
Hvemig væri að leita svars við
þeirri spumingu t. d. í væntanleg
um kosningum, áður en hin öfluga
SAMVINNUHKEYFING, sem ég
hef sannfrétt að sé í Ástralíu, hef
ur sogað til sín marga íslendinga?
En það eru fleiri öldungamyndir
á síðum blaðsins en frá aðalfundi
S.Í.S. Þar má finna á forsíðu öld-
ungamynd frá þingj Landssam-
bands ísl. verzlunarmanna, sem
ræðir um kjaramál, — er verða
aðalmál þingsins eins og oftast
áður — að sögn blaðsins. Og á for
eiðunni er þess getið sem aðal-
fréttar dagsins, að fulltrúar frysti
húsanna séu ekki ánægðir með
þann árangur er náðst hefur í við-
ræðum við fulltrúa ríkisstjórnar-
innar, en fréttinni fylgir engin
mynd af þeim öldungum er það
viðræðuþing situr. Næstu daga
munu svo lesendur, ef að líkum
lætur fá að sjá margar myndir af
öldungum þeim sem árlega hafa
mætt til Búnaðanþings, svo lengi
sem þrítugir menn muna. En á
forsíðu Tímans þenn-an umrædda
sunnudag, er tilkynnt að — Bún
aðarþing verði sett á mánudaginn
klukkan 10 í Búnaðarþingssalnum
á annarri hæð, Hótel Sögu í
Bændahöllinni. — Mr. Brian L.
Murray agent mun dvelja á þriðju
hæð, ef gömlu mennimir hefðu
áhuga á að hitta hann.
Auglýsingar í blaðinu
Það má augljóslega marka það
af auglýsingum blaðsins, að for-
ustumenn bænda eru sa-mankomnir
í Reykjavík, til að leita úræða
sem að gagni mega koma til þess,
að íslendingar fái haldið áfram
að éta íslenzkt kjöt, drekka ísl.
mjólk, bragða á ísl. smjöri og finna
angan úr íslenzkri jörð, ef íslenzk
æska flýr ekki öll til Ástralíu.
Heildverzlunin Hekla auglýsi-r
Caterpillar — jarðvinnuvélar.
Kjarn-Fóður-Kaup H. F. tilkynn-
ir að danskur fóðurfræðingur, sé
væntanlegur næstu daga til að
leiðbeina bændum um fóðrun bú-
fjár og notkun kjarnfóðurs.
Globus H. F. velcur athygli
bænda á endurbættri gerð Vicont
bastdreifara, með áburðargeymi
úr plasti, er að sjálfsögðu ryðgar
ekki.
MR-Kornmyllan bendir bændum
á verðlækkun sem orðið hefur á
fuglafóðri, kúafóðri, svínafóðri og
reiðhestablöndu. En þó sér í lagi
á nýmöluðu maismjöli og MR-
sweet mix.
Þá er það óvéfengjanleg stað-
reynd að FORD traktoramir hafa
staðizt próf reynslunnar — jafn-
vel í mestu vetrarkuldum „á minni
og meðalstórum búum."
Og Almenna verzlunarfélagið
H. F. auglýsir varahluti á Berco,
sem sannað hefur ágæti sitt við
íslenzkar aðstæðu-r undanfarin ár.
Síðan er vert að minna á það, að
Átthagafélag þeirra manna, sem
flúið hafa frá landbúnaðarstörfum
j vestan af Ingjaldssandi auglýsa í
blaðinu ÁRSHÁTÍÐ sína i Þjóð-
i leikhúskjallaranum.
Samtímis auglýsir Halldór á
i Skólavörðustíg, að hann sendi trú-
lofunarhringa um land allt og af-
greiði þá samdægurs.
„Bændur: K. N. Z. saltsteinninn
fæst í kaupfélögum um land allt.“
Hlutafélagið Hamar, telur það
hins vegar ómaksins vert, að minna
j hina vandlátu á Heuma — hey-
þyrluna og fleiri hagnýt heyöflun-
j arverkfæri, er létt geta þrældóms
j oki af herðum þeirra fslendinga
! sem ennþá hokra við búskap.
Og Vélaval h. f. segir frá því,
að Webb-grafan sé eina traktors-
grafan sem geti snúist í heilhring
— 360°.
Loks má svo vekja athygli á
mynd frá Heildverzluninni Heklu
h. f. af 15 Land-rover bílum, er
standa fyrir utan verzlunina á
Laugavegi og bíða þess að bænd
ur komi þar við á heimleiðinni,
eftir að hafa lokið viðskiptu-m hjá
öllum hinum, og verji því sem eftir
er í peningapungnum til að kaupa
„Þarfasta þjón“ nútímans til að
þeysa á heim, og brenna hraust-
lega nýja bensínin-u frá Rússlandi,
svo halda megi áfram síldveiðun
um í sumar og allt fari ekki í
STANZ í viðskiptalífinu.
Fríðþægingarkenningin
Það liggur við að maður fari að
gefa sér tíma til að lesa Tímann
oftar en á sunnudögum, eftir að
maður hefur einu sinni komizt á
bragðið, og láti séir ekki aðeins
duga það sem séra Árelíus hefur
að segja um góðan guð og
„— Friðþægingarkenninguna, sem
byggist á því, að Guð hafi ekki get-
að fyrirgefið syndir, nema hans
elskaði sonur væri píndur og kval-
inn til dauða fyrir augum hans.“
Og ég tek undir með séra Áreliusi
er hann hrópar til sálar minnar:
„Góður Guð það / Kærleiksríkur
Faðir / Finnst ykkur ekki?“ Hug-
leiðið það, að — þegar til Ástralíu
er komið, tekur sérþjálfað starfs
fólk á móti innflytjendunum og
útvegar húsnæði og vinnu, —
segir Mr. Murray, og bætir síðan
við, að gefnu tilefni blaðamanns
Tímans, að margt sé líkt með fs-
lendingum og Ástralíubúum —
báðar þjóðirnar búa á eyjum, báð
ar þjóðirnar eru duglegar, báðar
þjóðirnar nota sér mikið flugvélar,
og ef allt hjá ykkur er eins og
hér á Hótel Sögu, þar sem þjón
ustan er eins og bezt gerist á
hótelum annarsstaðar, þá eru mögu
leikarnir miklir fyrir ykkur í
Ástralíu, — skjallar hann og virð
ist hafa fundið hvað bezt kem-ur.
En séra Árelíus spyr hinsvegar á
einum stað í sinni sunnudagsprédik
un blaðsjns. — Hvað er kennt i
guðfræðideild Háskóla íslands nú
á 20. öld?
Já, leyfist okkur að spyrja: Er
þar lögð áherzla á þau mál, sem
rædd eru á Búnaðanþingi, eða það
sem fjallað er um á þingi Lands
sambands verzluna-rmann-a, eða
hjá fulltrúanefnd hraðfrystihús-
anna?
Ósennilegt er það, að í þeim
s-kóla sé lögð áherzla á, að segja
söguna um ættjarðarást látnu kon
unnar, er gaf fé til landgræðslu f
því augnamiði, að þeir samlandar
hennar sem héldu tryggð við
landið hennar, mættu eiga fegurra
og betra ísland, en hún hafði
fengið að njóta í hórvist sinni.
Sem fjölmörg dæmi hafa sannað,
eru það nemar þessarar æðstu
menntastofnunar þjóðarinnar, er
öðrum íslendingum fremur, hafa
yfirgefið þjóð sína og gerzt dýrk
endur Gullkálfsins, sem þeim er
boðið að krjúpa við, sem hins eina
eftirsóknarverða guðs.
Það er tímabært að spyrja: Hvað
er að gerast í kirkjunni, — en þó
er mikilvægara að spurt sé: Hvað
er að gerast í þjóðlífinu? Svo mik
ilvægt sem það kann að vera, að
efla kirkju landsins þá er þó öllu
öðru mikilvægara að varðveita
gróður landsins. Blási hann á haf
út, án þess að um jarðveginn sé
skeytt, þá er öll trúarhugsjón glöt
uð. Og ef svo fer að landflótti
gripi um sig hjá íslenziku æsktt-
fólki, þá er yfirvofandi þjóðar-
morð, sem núverandi kynslóð á sök
á.
Trúin á landið, er hin eina
sanna trú, sem auðvelt ætti aS
vera, að fá alla sanna fslendinga
til að sameinast u-m.
Hafliði Jónsson.
Halldór Kristjánsson:
Athugasemdír við ágæta bók
í fótspor feðranna eftir Þor-
stein Thorarensen er fróðleg bók
og skemmtileg. Skemmtileg er
hún ekki sízt vegna þess, að hún
stöð No-rðmannsins Illefsens vest
ur í Önundarfirði. „Var sagt, að
hann hefði gefið Hannesi efnið
í ráðherrabústaðinn, eða látið
er skrifuð af sanngimi og góð-|hann borga eitíhvað lítilræði fyr-
vild. Mönnum er undantekningar- ir það.
lítið vel borin sagan eins og þeir
eiga skilið. Af þeim stjórnmála-
mönn-um, sem lýst er eitthvað að
ráði í bókinni finnst mér aðeins
einum lýst, sem fremur leiðin-
legri persónu.
Það er gott að fá bók um ís-
lenzk stjómmál í byrjun aldar,
þar sem sögumaður skilur að
hvorki þurfti mannhatur né of-
beldi til að sitt sýnist hverjum i syðra.
Ráðherrabústaðurinn var ekki
byggður upp úr pakfchúsum, held-
ur var hann áður íbúðanhús Hans
Elletsens á Sólbakka í Önundar-
firði. Enn enu á lffi ýmsir gaml-
ir Önfirðingar, sem komu i hús-
ið meðan það stóð vestra. Sum-
um þeirra eru enn í barnsminni
skrautlitar rúður í útiburðinni, —
sjálfsagt þær sömu og voru í því
um ritsíma og loftskeyti og ann
að eftir þvi. Hins vegar skilur
höfund-ur vel, að þjóðskörungar
em lika breyzkir menn, sumir
jafnvel dálitið hégómlegir o.s.frv.,
svo að margt persónulegt getur
haft álhrif á sög-una og þarf ekki
alltaf stórt til.
Tvær sögulegar skekkjur í þess-
ari bók langar mig til að leið-
rótta. .Ástæða væri til athuga-
semda bvar sem þær hefðu komið
fram en sízt mega þær standa
án þess á sé bent í merkilegri bók.
Upphaf ráðherrabústaðarins í
Tjamargötu.
Á blaðsíðu 249 segir að Hannes
Hafstein hafi „reist sér nýtt og
tignarlegt timburhús suður í
Tjarnargötu 32, sem var metið á
yfir 30 þús. krónur. Var það
Ellefsen var höfðingi í gerð og
honum hefði naumast komið til
hugar að gefa æðsta manni ís-
lands pakldiús til að gera sér íbúð
úr. Þegar hann var sjálfur fluttur
burt úr Önundarfirði en sýslu-
maðurinn vinur hans orðinn ráð-
herra íslands í leigðu húsnæði suð
ur í Reykjavík var það honum
líkt að biðja ráðherrann að hirða
húsið. Og það er alveg óþarfi að
fara rangt með þá sögu hverttig
þetta hús er tilkomið.
Sigurður „skurður."
Hin villan er stómm verri og
leiðari. Þar sem rætt er um Skula-
málin segir svo á bls 149: „Ætl-
un hans (landhöfðingjans) var
vafalaust að stimpla alþýðuvininn
Skúla þannig, sem alþýðukúgara.
En öll mistókst aðförin vegna
byggt úr viðum pakkhúsa í hval-lþess, að alþýða manna gat ekki
haft nokkra samúð með sakborn-
ingnum, Sigurði skurði, hann var
alræmdur illræðismaður um alla
Vestfirði, og þar var varla nokk-
ur maður í vafa um að hann
væri morðingi, þótt sönnunargögn
skorti.“
Hér hefur höfundi orðið á meira
háttar slys. Maðurinn virðist vera
góðgjam og vilja segja það eitt
sem satt er en þó verður hon-
um það, að hafa svo hörð og hroða
leg orð um Sigurð Jóhannsson.
Mun hann hafa lagt of mikið upp
úr fleipri ómerkilegra heimildar-
manna, — tekið mark á slúðri,
sem einn étur eftir öðrum og
þannig er stöðugt magnað meir
og meir. Kristján Albertsson sagði
þó ekki meira en Sigurður hefði
verið„alkunnur óeirðamaður."
Mér er ekki kunnugt um að Sig-
urður hafi verið bendlaður við
aðrar sakir en dauða Salómons.
Hitt veit ég frá mönnum sem
þekktu hann vel, að hann var í
engu óprúðari í dagfari en gerist
og gengur. Auknefnið „skurður"
var mér sagt, að hann hefði tekið
að erfðum eftir föður sinn, en
hann hefði fengið það af því að
hann hallaðist til hliðanna þegar
hann gekk, en það var kallað að
skera tóbak — maðurinn hallaðist
til hliðanna sitt á hvað eins og
tóbaksjámið þegar menn skáru
sér í nefið. En Jóhann, faðir Sig-
urðar, var sonur Einars í Kolla-
fjarðarnesi, hálfbróðir Ásgeirs al-
þingismanns og þeirra systkina.
Ef Þorsteinn Thorarensen veit
eitthvað um illræði eða óbótamál
Sigurðar Jóhannssonar, annað en
þetta eina, væri rétt að skýra frá
þvi.
Sakamál Sigurðar Jólhannssonar
var þannig til komið að þeir Salo-
mon fylgdu upp á heiði mönn-
um, sem voru að fara frá Flateyii
til Súgandaf jarðar. Báðir voru þeir
drakknir þegar þeir sneru við.
Salómon er sagður hafa verið lit-
ill vexti og enginn vaskleikamað-
ur drukkinn en meinstríðinn, en
Sigurður mun lítt hafa þolað
stríðni drukkinn en var hraust-
menni, bráðsnarpur og fylginn
sér. Eittihvað hafði þeim lent sam-
an áður en þeir sneru við til
baka af heiðinnL Sigurður kom
einn til byggða en Salómon fannst
örendur. Var Sigurður sakaður
um að hafa orðið honum að bana.
Má vel vera að svo hafi verið, og
almennt mun þvi hafa verið trúað,
en flestir munu hafa talið að þar
hefði þá fremur verið um að ræða
slys en voðaverk að yfirlögðu ráði.
Skuggi þessara óihappa fylgdi Sig-
urði alltaf síðan en mér virðist,
að sök hans hafi verið sú mest,
að hann var ekki bindindismað-
ur. En ég hélt að nú væru þeir
tímar, sem kendu mönnum að
fara gætilega í það að kalla menn
„alræmda illræðismenn" þó þeim
yrðu á óhöpp eða jafnvel voða-
verk í ölæði.
Sakargiftir landshöfðingja á
Frambald á bls. 22.
r