Tíminn - 28.04.1967, Blaðsíða 10

.>■«—«!> .«■>. m. ■!! •*&'^£.T-Mmr%.1C*l'!xjÍÞ~A-.J>-M*T~í*+~;-.------
TÍMINN
** W V V'VV««r'*'"*r»V'V
22
Þórarínn . . .
Framhald af bls. 24
ráða, stórra og srnárra, sem öll
beinast að því marfri, að fram-
tak sem allra flestra fái notið sín.
Þao verður að vera grundvallar-
atriði- að búa þannig að öllum
þeim atvinnureikstri, sem réttmætt
er talið að starfrækj a í landinu,
að hann geti borið sig. Það er
ekki aðeins h-agur atvinnurekenda,
Iheldur einnig hagur launþeganna,
því að launakjör verða ekki bætt,
svo að raunhæft sé nema atvinnu-
vegirnir aukist og eflist. Það verð
ur að fella niður þá mörgu sér-
skatta, sem núverandi ríkisstj.
hefur lagt á atvinnureksturinn
og valda samanlagt óþolanlegri
byrði og hóflausri skriffinnsku.
Það verður að tryggja nög rekst-
urslán og lækka vextina. Það
verður að tryggja nóg stofnlán
til þess að auka hagræðingu og
tæknibúnað fyrirtækja. Það verður
að margfalda framlög til hvers
konar rannsókna í þágu atvinnu-
veganna. Þetta er hið stóra, sam-
eiginlega verkefni atvinnuveg-
anna og launþega, því að þetta
er undirstaða bættra launakjara
og hei'ltorigðs atvinnureksturs.
Örugg reynsla
Ég vil halda því fram, að það
sé trú, sem styðst við örugga
reynslu, að trúa á íslenzkt framtak
og getu þess til að fást við vanda-
málin fram undan, ef rétt er að
því búið. Meðan drottnaði erlent
framtak, bjö þjóðin við eymd og
neyð. Strax og það íslenzka fram-
tak leystist úr læðingi, komu fram
farirnar og framsóknin til sög-
unnar. Ég efast um, að hægt sé
að benda á nokkurt annað land í
heiminum, þar sem framfarir hafa
orðið meiri á þessari öld en á fs-
landi. Það er enginn þjóðargor-
geir að segja þetta. Það er ekki
annað en segja frá staðreyndum.
íslenzkt framtak getur ekki síður
framtíðinni náð glæsilegum á-
rangri, ef leystir yrðu af því þeir
fjötrar, sem núverandi rikisstj.
hefur hneppt það í með lánsifjár-
höftum, vaxtaokri og alls konar
nýjum sköttum.
ast sem alhliða umíbótaflokkur,
sem hefur sameinað framsækið og
tfrjálslynt fólk undir merki sitt.
Þessi þróun verður að halda á-
fram í kosningunum í vor. Hvert
atkv., sem Framsfl. fær, stuðlar að
heiltorigri flokkaskipun. Hvert at-
kv., sem Framsfl. fær styður að
því, að trúin á íslenzkt framtak
móti þróun stjórnmálanna á kom-
andi érum og þannig verði tryggð
toatnandi kjör frjálsrar þjóðar í
frjálsu landi.
Eysteinn . . .
Framhald af bls. 13-
að borga innflutninginn, þannig,
að mikill verzlunarlhalli varð. Þessi
gifurlegi innflutningur, yrði því
að endurtaka sig á þessu ári og
vel það, ef ríkistekjurnar ættu að
hrökkva í uppbótakerfið, en það
þýddi tröllaukinn halla á viðskipt
unum við útlönd, enda ráðgerir
Bfnahagsmálastofnunin fullum
fetum vaxandi viðskiptahalla við
útlönd á þessu ári. Stöðvun í bili
er því byggð á áformum um stór-
felldan hahatoúskap. Þannig er
þetta laust sett á svið fyrir allra
auigum. Verður ekki sagt að mikill
ar fjölbreytni gæti á sýningar-
skránni í fjölleikahúsi ríkisstjórn
arinnar, þegar þess er gætt, að
hér er á ferðinni nákvæm-
lega samskonar atriði og leikið var
1950 og áður er frá sagt. Fölvi
féll á þetta sýningaratriði s. 1.
laugardag, þegar fjármálaráðherra
gaf um það yfirlýsingu hér á Ai-
þingi, að ríkisstjórnin væTÍ hætt
að treysta sér til að gera áætl-
anir um framkvæmdir og þjóðar-
ibúskaip fram í tímann vegna þeirr
ar óvissu, sem nú ríkir.
Setti bardagamenn
stjcrnarflokkanna hljóða
við þessi tíðindi
Ég minntist á, hvernig stjórnar-
stefnan hefur leikið atvinnulífið,
en ríkisstjórnin befur einnig rekið
kjaramálin í þvflífca sjálfheldu, að
nálega engir kjarasamningar eru
í gildi lemgur, og er ekki til
skýrari gjaldþrotayifirlýsing um
istjórnarstefnuna en sú, sem í því
felst, að hvorki atvinnurekendur
né launþegasamtök telja hægt að
semja fljótandi í feni viðreisnar-
innar.
Hvað um opinberar
framkvæmdir?
Með þessu er þó því miður ekki
öll sagan sögð, því ofan á þetta
bætist, hvernig farið hefur um og
komið er varðandi þýðingarmestu
þjónustuframkvœmdir. Ekkert
meiriháttar raforkuver hefur ver-
ið byggt á þessum árum og hef-
ur slíkt ekki átt sér stað áratug-
um saman, að ek ?rt nýtt stór-
átak hafi verið gert í raforku-
framleiðslu í sjö ár. Raforkuskort
ur er búinn að vera stónfelldur
undanfarin ár, Áburðarverksmiðj-
an hefur t.d. gengið með lítið
meira en hálfum afköstum. Stór
óföll hafa orðið í síldariðnaði og
síldveiðum á Austurlandi vegna
raforkuskorts. Á meira en 5 millj
arða fjárlögum er ekki ein króna
til vegamála. Stórfé mo-kað samt
í rikiissjóð til almennra útgjalda
með álögum á umferðina. Samið
var um, við vegamálaráðherra og
stjórnanfl. þegar vegalögin voru
sett, að á fjárlögum skyldi ekki
vera minna en 47 millj. til nýrra
vega, en þessi samningur hefur
verið svikinn.
Segja má, að ríkið sé í þann
veginn að hætta að leggja fram
fé til bafnarframkvæmda, því
hæsta fjárveiting í höfn er um
630 þúsund krónur og mikill þorri
byggðarlaga hefur á undanförn-
um árum orðið að leggja fram
af eigin fé framlag ríkisins á-
samt sínum framlögum og þá oft-
ast með lántJökum og eT víða svo
komið, að ríkisframlögin endaist
ekki til að borga vextina af því
ifé, sem byggðarlögin hafa tekið
að láni til þess að greiða ríkis-
sjóðshlutann. Ríkisstjórnin hefur
svo nú lagt fram fnumvarp, sem
gerir ráð fyrir að fella úr lögum
skyldu rikisins til þess að leggja
fé í hafnir.
í skólamálum er þannig ástatt,
að víða í landinu er nálega ó-
gerningur að koma unglingum í
skóla og óunnin verkefni hlaðast
upp óðfluiga miðað við fólksfjölg-
unina. Byggðarlögum er bannað
að byrja á skólatoyggingum nema
ríkisstjómin samþykki, jafnvel þó
fé sé fyrir hendi. Strandferðir hafa
drabbazt niður og eru komnar í
öngþveiti og er þetta atvinnulífi
víðsvegar um landið stórkostleg-
ur fjötur um fót. Eldri skip hafa
verið seld án þess að ný hafi
verið til taks að tafca við. f heil-
toirgðismálum er ástandið þann-
ig, að þeir sem bezt til þekkja
hafa af því mestar áhyggjur. Þýð-
ingarmiklar framkvæmdir í þeim
málum, sem heilbrigðismálaráð-
herra lofaði fyrir tveimur árum,
hafa ekki komizt í framkvæmd. í
stuttu máli sagt: Þrátt fyrir stór-
felldari skattaálögur en nokkru
sinni fyrr, fer það fjármagn minnk
andi tiltölulega og miðað við þörf
ina, sem lagt er til lífsnauðsyn-
legra þjónustuframkvæmda en rík
isbáknið vex með ofsahraða og
eyðlslan og sukkið situr í öndvegi.
Á nálega hverjum meiriháttar
framkvæmdalið fjárlaganna hanga
óreiðuskuldir og nemur sá hali
hundruðum milljóna króna. En á
síðasta ári var þjóðin skattlögð
um mörg hundruð milljónir í rík-
issjóð umfram útgjöldin, dýrtíð-
in mögnuð með því og fénu svo
mokað inn í Seðlabankann, en van
skil ríkissjóðs við sveitanfélög og
aðra vegna framkvæmda látin
halda áfram að hlaðast upp.
Forystuleysi —
ráðleysi
Rífciisstjórnin hefur notað algjör
lega úreltar stjörnaraðferðir, sem
eiga alls ekki við hér. Hún íiefur
einhliða snúið sér að því að draga
úr þenslu með ráðstöfunum, sem
hafa grafið undan afkomu sjálfra
atvinnuveganna og afkomu almenn
ings. Hún hefur algjörlega van
rækt að veita nauðsynlega forustu
um uppbyggingu atvinnulífsins og
stefna hennar orðið til þess að
þær framkvæmdir í atvinnulifinu
sem mesta þýðingu hafa og þýð-
ingarmestu þjónustuframkvæmdir,
hafa hrakizt aftur fyrir og orðið
útundan. Það er ráðsmannanna á
þjóðarbúinu* að gera grein fyrir
því hvað orðið hefur af þjóðar-
tekjunum. Verða þeir krafðir
sagna um það á næstu vikum og
mánuðum. En kaupmáttur tíma-
kaupsins og ástandið í iðnaðin-
um, landbúnaðinum og sumum þýð
ingarmestu greinum sjávarútvegs
ins sýna hvar þjóðartekjuáukinn
h-eifur ekki staðnæmzt.
í þýðingarmestu greinum þjóð-
arbúskaparins hafa skapazt grund-
vallar vandamál og vonlaust að
úr rætist til frambúðar, nema
horfzt sé í augu við þau og litið
þannig á kjarna þessara mála, en
til þess þarf stefnutoreytingu, ný
viðhorf og nýjar vinnuaðferðir.
Ríkisstjórnin hefur horft á það
aðgerðarlaus, að starfandi togara
floti hefur minnkað um helming,
þorskveiðiflotinn gengið saman,
ár frá ári og verðbólgan, lána-
stefnan og minnkandi þorskveiði-
floti hefur grafið undan grund-
velli frystiiðnaðarins, sem hefur
verið þýðingarmesti einstaki þátt-
urinn í þjóðarbúskapnum. Ríkis-
stjórnin hefur látið eins og þessi
vandamál væru ekki til, enda öll
afskipti af slíku vafalaust talin al-
gjört brot á stjórnleysis.-stefn-
unni, sem ríkisjstjórnin hefur tal-
ið sig fylgja. Á hinn bóginn átti
að leysa vandamál togaranna með
því að hleypa þeim inri á báta-
miðin í landhelgi og verður vafa-
laust gert eftir kosningar ef stjórn
arflokkarnir geta ráðið þá. Þýð-
ingarmiklar greinar sjávarútvegs
ásamt með iðnaði í flestum eifnum
og landbúnaði eru flakandi í sár-
um eftir aðfarir ríkisstjórnarinn-
ar og framfcvæmd viðreisnarinnar,
en einn aðal þáttur þess leiks
hefur verið takmörkun rekstrar-
lána, en refcstursfjárskortur er ein
hver hinn hættulegastu mölur,
sem komizt getur í atvinnulffið.
Ofboðið
Allt þetta blasir nú við í slíkri
nekt, að hreint ofboð hefur grip-
ið þingmenn stjórnarflokkanna,
síðustu vikurnar. Hafa' þeir nú
allt í einu rutobað upp og kastað
inn á Alþingi frumvörpum og
þingsályktunartillögum, sem fjalla
um ýmis konar afskipti ríkisstjórn
ar og ríkisvalds af þessum mál-
um framvegis, og er átakanlegt
að horfa upp á þetta, því í þessu
öllu saman felst ótvíræð viður-
kenning á mistökum ríkisstjórn-
arinnar af hendi stuðningsmanna
hennar, sem bera ábyrgð á þessu.
Tilgangi sínum, að lofa bót og
betrun fyrir kosningar svo á verði
trúað, nær þetta ekki, því reynsl-
an er ólygnust i því, að þeir sem
ráða í stjórnarflokkunum virðast
hafa óbeit á þeirri forustu sem
ríkisvald í nútíma þjóðfélagi verð-
ur að hafa í efnahags- og atvinnu-
málum og því samstarfi við ein-
staklingsframtak og félagssamtök,
sem er lffsnauðsyn ef vel á að
fara. Reynsla síðustu sjö ára ,er
óhilutdrægaisti dómarinn í þessu
efni, og dómsniðurstaðan liggur
fyrir allra augum í ástandi at-
vinnuveganna annars vegar og
kjaramálanna hins vegar. Það sem
annars staðar er talið lífsnauðsyn
legt að ríkisvaldið hafist að í sam-
starfi við einstaklingsframtak og
félagsframtak er hér af forgöngu-
mönnum hinna úreltu vinnu-
aðferða talið óalandi og óferjandi
og kallað höft.
Ný leið — ný|ar
vinnuaðferðir
Framsóknarmenn eru ráðnir í
því að beita allri oríru sinni til
þess að koma í framkvæmd nauð-
synlegri stefnubreytingu í þess-
um efnum, en kjarni hennar er
endurreisn atvinnulffsins eftir að-
farir þeirra viðreisnarmanna og
að leysa með því jafnframt kjara-
málin úr þeirri sjálifheldu, sem
þau eru nú í komin.
Höfuðatriðið er að taka
upp skynsamlegan áætlunarbúsikap
sem byggður sé á nánu samstarfi
ríkisvalds, einstafclingsframtaks og
félagssamtaka. Velja verkefnin í
slíku samstarfi og fylkja liði sam-
eiginlega til þess að leysa þau.
Setja lánastefnuna í samband við
þessar fyrirætlanir og sömuleiðis
fjárlagapólitíkina, þ.e. beina fjár-
magninu í þessar áttir. Þetta er
jákræð leið, en ekki leið hafta.
þetta er forustu- og samstarf um
jáikvæðar leiðir.
Koma þarf því framfyrir sem
mestu máli skipta, ráðast gegn
þeirri stefnu, sem verður til þess
að þýðingarmestu framkvæmdir í
þjónustu atvinnulífsins og þjón-
ustuframkvæmdirnar sjálfar
lenda 1 úrkastsflokki eins og nú
er. Upp úr feni verðbólgunnar
verður heldur aldrei komizt nema
eftir leiðum aukinnar tækni, hag-
ræðingar og vélvæðingar og ný-
tízikulegri vinnubragða í öllum
greinum atvinnulífsins og nýrri
fjármálapólitík og peningapólitík,
sem miðuð er við þetta.
Kalla þarf á unga fólkið í at-
vinnulífinu, launþegasamtökunum
frá vísindunum og ríkisvaldinu til
þess að efna til náinnar varan-
legrar samvinnu og samstarfs, sem
, byggt er á þvi að vinna saman
Ólík trú á land og þjóð
Það er margt, sem skilur mál-
efnalega á milli okkar Framsókn-
armanna og ráðh. En ekkert skil-
ur meira en ólík trú á landi og
þj'óð. Ég efa ekki, að þeir elski
landið eins heitt og við. Ég efa
ekki að þeir vilji byggja landið
eins og við. En þeir treysta ebki
eins mikið á landið og þjóðina
eins og við. Þeir trúa ekki á, að
íslendingar geti einir og óstudd-
ir haldið uppi blómlegu og vax-
andi þjóðfélagi. Þess vegna verða
útlendir að koma til. Þeim finnst
í ttma og ótíma, að þeir séu í
ónýtri toátskænu og því verði um-
fram allt að komast um borð í
hafskipið. Það er hér, sem mest
skilur á milli okkar og þeirra.
Heilbrigðari flokka-
skipun
Herra forseti. Það er komið að
lokum þessara umr. Við Framsókn
armenn stefnum að því í næstu
kosningum að fella ríkisstj. Það
er frumskilyrði þess, að stefnu-
breyting geti orðið. En við höfum
annað engu minna framtíðartak-
mark Það er að koma á traust-
ari og heilbrigðari flokkaskipun.
Stjórnarfar hefur orðið traust hjá
þeim þjóðum, þar sem meginifylk-
ingarnar í stjórnmálum eru tvær.
Smáflokkar hafa alltaf í för með
sér aukinn glundroða. Hér á landi
háir það nú mest heilbrigðu stjórn
málalífi, að umbótaöflin eru enn
ekki eins samstæð o íhaldsöflin
eru í Sjálfstæðisfl. Þó hefur þetta
verið að breytast á síðari árum.
Framsfl. hefur alltaf verið að efl-
FÖSTUDAGUR 28. apríl 1967.
en ekki á því að hlusta á áróð-
ursræður ráðherra. Fá í þetta
fólk, sem ekki er haldið þeirri
úreltu firru að öll afskipti ríkis-
valdsins séu höft og einstaklings--
framtak og ríkisvald hljóti að
eiga fjandsamleg skipti saman.
En kjarni nútima skynsamlegra
stjórnarihátta er einmitt sá að
þessi öfl vinni saman en hittist
ekki bara í kokkteilboðum ríkis-
stjórnarinnar eða í bezta falli á
einhvers konar málfundum, þar
sem ekfcert gerist nema þá helzt
að hlusta á einhverja áferðar-
snotra loðmollu, sem ekkert er
hægt á að byggja.
Þá verður það að vera aðalat-
riði nýrrar stefnu, að styðja ís-
lenzkt framtak og efla til stór-
brotinna framkvæmda á þess veg-
um, en kveða niður þanx. hugs-
unarhátt, að útlendingar eigi í
vaxandi mæli að taka við atvinnu-
rekstri á íslandi og sömu skil
ber að gera úrtölum þeim, sem
beitt er skipulega á vegum ríkis-
stjórnarinnar og byggjast á þessu
látlausa suði, sem við þekkjum,
um það hve erfitt sé að lifa á
íslendi. Hefja ber þann sannleika
á hinn bóginn til vegs. sem reynsl
an héfur sannað, að íslendingar
hafa fulla ástæðu til þess að vera
bjartsýnir og trúa á land sitt, ef
með ráðdeild og dugnaði er að
farið, og skynsamlega stjórnað.
Að breyta til
Ríkisstjórnin hefur á sér öll
merki þreytu og úrræðaleysis og
'því fylgja miklar hættur þegar
svo er komið. Hún hefur reynzt
ístöðulaus útávið, en til viðbótar
öðru hrokafull inná við. Hefur tek
ið illa aðfinnslum, gert ráðstafan-
ir til þess að reyna að bæla niður
eðlilega gagnrýni, orðið t.d. ber
að því að þvinga meirihluta út-
varpsráðs til þess að loka fyrir
þann þátt í útvarpinu, sem mesta
möguleika gaf til þess að hinn
almenni borgari gæti látið uppi á-
lit sitt og skoðanir. Jafntframt treð
ur ríkisstjórnin látlaust áróðri sín
um inní útvarpið svo sem hún
framast fær við komið. Með þess-
um aðförum hefur ríkisstj ómin
fallið í þá .gröf, sem oftast er bú-
in fyrr eða síðar þeim stjórnum,
sem óttast almenningsálitið, að
hún vegur að málfrelsinu 1 þvi
skyni að rétta hlut sinn. En íslend
ingar eru þannig gerðir að þess-
ar aðfarir munu ekki ná tilgangi
sínum, heldur þvert á móti sýna,
svo tæipast verður um villzt, að nú
er komið nóg af þessu og þörf
á því að breyta tLL
Nú er lífca að því fcomið að
menn verða að gera það upp við
sig hver og einn, hivort þeit\ vilja
stuðla að því með atfcvœði sínu
I vor, að núverandi stjórnarflokk-
ar geti farið með allt að sinni
vild næstu fjögur árin eða ekki.
Mættu menn þá minnast þess, að
þessir flofckar sjá enga aðra leið
en þá, sem farin er og menn
vita hvert hún hefur leitt. Minn
ast mættu menn þess einnig, að
framundan er að ákveða stöðu
landsins til - Efnahagstbandalags
Evrópu. Vilja menn að þessir
tveir flokkar geri það eftir sínu
höfði og að þeir geti einnig á
sama hátt ákveðið hlut íslenzkra
aðila og erlendra aðila í þjóðar
búskap okkar í framtíðinni og
þannig mætti halda áfram að
spyrja um stærstu þætti þeirra
viðfangsefna, sem framundan eru.
Mundi ekki vera skynsamlegt
að breyta til og ganga þannig frá
að dugi til þess að knýja fram
stefnubreytingu og að reyndar
verði nýjar leiðir.
Það þarf tæpast að segja mönn-
um hvað gera þarf til þess að
tryggja breytingu, því það vita
flestir að Framsóknarflokkurinn
er eini flokkurinn, sem er í vexti,
og efling hans er eina leiðin út
I úr hinni hættulegu sjálfheldu.