Alþýðublaðið - 05.01.1985, Blaðsíða 1

alþýðu
Laugardagur 5. janúar 1985
3. tbl. 66. árg.
Skattayfirvöld
rannsaka SÍS
Eftir umfangsmikla rannsókn á endurgreiðslur á árunum 1979—
bókhaldi Sambandsins og dóttur- 1981 frá kaffiseljendum í Brasilíu,
fyrirtækis þess Kaffibrennslu Ak- lentu hjá Sambandinu en ekki hjá
ureyrar, hefur komið í Ijós að fimm Kaffibrennslunni, sem var þó kaup-
milljónir bandaríkjadala, sem voru Framhald á bls. 2
Jón Baldvin Hannibalsson, formaður Alþýðuflokksins hélt í lok síðasta
árs fjölmarga opna fundi víðs vegar um landið undir yfirskriftinni„Hverj-
ir eiga ísland?". Fundir þessir voru mjög fjölsóttir og er Ijóst að Alþýðu-
flokkurinn er um þessar mundir í stórsókn.
Fundaherferð Jóns Baldvins:
Fundaröð á Austfjörðum
Fundaherferð Jóiis Baldvins
Hannibalssonar, formanns Al-
þýðuflokksins, undir yfirskriftinni
„Hverjir eiga ísland?“, heldur
áfram, en eins og menn muna fór
Jón vítt og breitt um landið í lok
síðasta árs við fádæma undirtektir.
1 gærkvöldi var haldinn opinn
stjórnmálafundur á Egilsstöðum,
en í dag kl. 14 verður haldinn fund-
ur að Herðubreið á Seyðisfirði. A
sunnudaginn verður síðan haldinn
fundur í Egilsbúð á Neskaupstað og
Austfjarðalotunni lýkur síðan með
fundi í Valhöll á Eskifirði kl. 20.30.
20% hækkun raforku
Rafmagnsveitur ríkisins hafa nú
hækkað smásöluverð á raforku um
16—20% til jafnaðar. Gildir hækk-
unin frá og með 1. janúar.
Á sl. ári urðu talsverðar umræður
um hið háa raforkuverð sem ís-
lenskum neytendum er ætlað að
borga. Barst það mál inn á Alþingi
fyrir tilstilli þingmanna Alþýðu-
flokksins. Fluttu þeir tillögu um að
gerð yrði könnun á orsökum hins
háa raforkuverðs og var sú tillaga
samþykkt. Var ríkisstjórninni falið
að skipa þrjá óháða sérfræðinga til
að kanna gaumgæfilega og skila
Alþingi skýrslu um orsakir hins háa
raforkuverðs og leiðir til úrbóta.
Eitthvað gekk erfiðlega að skipa
þessa nefnd, því þegar Alþýðublað-
ið hafði samband við Iðnaðarráðu-
neytið sl. sumar var enn verið að
leita að þriðja manninunt í nefnd-
ina. Nú í haust var Eiður Guðnason
með fyrirspurn til iðnaðarráðherra
um hvernig þessi mál hefðu þróast.
Sagði iðnaðarráðherra að loksins
hefði tekist að skipa nefndina og
væri hún nú að undirbúa störf sín.
Ekkert hefur þó enn komið frá
þessari nefnd um orsakir hins háa
raforkuverðs, hins vegar kemur nú
20% hækkun ofan á hið háa raf-
orkuverð.
Gróusögur ýttu
undir sjálfsvíg
Þegar óróleikinn var hvað mestur
á vinnumarkaðinum í haust gengu
miklar tröllasögur um sjálfsmorðs-
faraldur. Voru sumar sögurnar þess
eðlis að fólk fór að spyrja sig áleit-
inna spurninga um hvað væri eigin-
lega á seyði í þessu þjóðfélagi. Al-
þýðublaðið ætlar ekki að tíunda
þessr sögur hér, en á sínum tíma
kannaði DV sannleiksgildi einnar
slíkrar sögu og reyndist hún Gróu-
saga, sem ekki átti við neitt að
styðjast.
Þó þessi tiltekna saga væri upp-
spuni þá höfðum við á Alþýðublað-
inu fregnað að óvenju mikið hefði
verið um sjálfsmorð í haust.
Helgi Guðbergsson, borgarlækn-
ir, gerði könnun á þessu og höfðum
við samband við hann til að grensl-
ast fyrir um hvaða niðurstöðu hann
hefði komist að.
Helgi sagðist hafa ákveðið að
kanna þetta vegna þeirra miklu
sögusagna, sem voru á kreiki, eink-
um í októbermánuði, um mikinn
sjálfsmorðsfaraldur. Niðurstaðan
hefði verið mjög athyglisverð, því á
meðan á þessum sögusögnum stóð
var alls ekki mikið um sjálfsvíg.
Hinsvegar varð veruleg aukning á
sjálfsvígum í kjölfar þessara sögu-
sagna. Margar þessar sögur voru
mjög sláandi og þetta vakti þær
spurningar hvort svona Gróusögur
ýttu undir fólk, sem ætti við vanda-
mál að stríða, að láta nú til skarar
skríða. Ekki vildi Helgi samt full-
yrða að svo væri, hinsvegar vökn-
uðu þessar spurningar óneitanlega
núna.
í september og október var litið
um sjálfsvíg en í nóvember og fram
í desember varð mikil aukning á
sjálfsvígunt. Sagði Helgi að í
Framhald á bls. 2
RITSTJ ÓRNARGREIN
Einræðiskomplexar
Frá þvi aö Sjálfstæðisflokkurinn náöi á nýjan
leik meirihiuta i borgarstjórn hefur lýðræðiö
átt í vök að verjast í borgarkerfinu.
Hreinsanir og uppstokkanir innan embætt-
ismannakerfisins hófust fljótlega. Nægir þar
að minnaáframkvæmdastjóramálió í Bæjarút-
gerð Reykjavíkur, þegar reykvíska íhaldið með
borgarstjóra í broddi fyikingar, bolaði tveimur
hæfum og óumdeildum framkvæmdastjórum
úr starfi til að koma flokksgæðingi að. En ekki
hefur það nægt valdafíkn borgarstjórnarmeiri-
hlutans, því tilteknum kjörnum fulitrúum í
nefndum og ráðum borgarinnar skyldi einnig
koma frá. Þannig voru skornir niður fulltrúar
flokkanna í nokkrum nefndum með þeim af-
leiðingum að smærri minnihlutaflokkarnir
eiga nú ekki fulltrúa í fjölmörgum nefndum
borgarkerfisins. Sömuieiðis var stórum og
viðamiklum málaflokkum skeilt saman í eina
allsherjarnefnd; valdið fært á færri hendur.
Þá er ástæða til að nefna fækkun borgarfull-
trúa, úr 21 í 15. í meðalstórum sveitarfélögum
sem eru 10—20 sinnum fámennari en Reykja-
vik eru fulltrúar í bæjarstjórnum venjulega 9
eða 11 talsins. Þykir það ekki of hátala. Með þvi
aðskeraniðurfjöldaborgarfulltrúaereinungis
verið að koma i veg fyrir að ýmsir minnihluta-
hópar eigi þess kost að eiga fulltrúa í borgar-
stjórn Reykjavíkur. Enn eitt merkið um sam-
þjöppun valds.
Borgarstjórinn í Reykjavík lýsti í blaðaviðtaii í
gær þeirri skoðun sinni að tillögur minnihlut-
ans um virkar hverfastjórnir væru einungis til
að gera alla stjórnsýslu „dreifðari og ruglings-
legri“, svo notað sé tungutak borgarstjóra.
Hann sagði ennfremur í þessu blaðaviðtali, að
hverfastjórnir væru aðeins til að tefja allar
framkvæmdir geysilega og allt myndi enda í
málþófi milii borgarstjórnar og hverfisstjórn-
anna.
Tillögur minnihlutans i borgarstjórn um
hverfastjórnir miða vitaniega að aukinni vald-
dreifingu og virkari þátttöku borgarbúa við
stjórn borgarinnar. En það er augljóslega álit
borgarstjórans, að um leið og almennir borgar-
ar fara í ríkara mæli að skipta sér af borgarmál-
efnum, þá þýði það aðeins tafir á framkvæmd-
um og heljarins rugling. Það er aldeilis ein-
kunn sem borgarbúar fá frá borgarstjóranum
sínum.
Astaða borgarstjórnarmeirihlutans til lýð-
ræðis og valddreifingar er einkar merkileg,
ekki síst í ijósi þeirrastaðreyndaað Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur jafnan hafnað miðstýringu
og fámennisstjórnum kjörinna fulltrúa. I’ borg-
arstjórn Reykjavíkur hafa sjáifstæðismenn
hins vegar snúið við blaði í þessum efnum. Þar
fer fram markviss samsöfnun á valdi í hendur
örfárra; miðstýring í ætt við sjálfa Kremlverja
og er þá langt tii jafnaðar.
Heist vildi íhaldsmeirihlutinn í Reykjavík
vafaiaust vera alveg laus vio aðra flokka f borg-
arstjórn Reykjavíkur og einhverjar ráðgefandi
fagnefndir borgarinnar. Best fyndist vafalaust
foringja sjálfstæðismanna í borgarstjórn að al-
ræðisvaldið lægi einfaldlega á kontórnum hjá
borgarstjóra. Nægir þar að minna á leyndar-
makkið, þegar borgarstjórnarmeirihiutinn
gekk í sæng með hægri öflunum í fjölmiðlafyr-
irtækinu ísfilm, og notaði blygðunarlaust
skatta borgarbúa til að koma því einkafyrirtæki
hægri afianna í landinu ákoppinn. Þáfengu al-
mennir borgarfulitrúar ekkert um málið að vita
fyrren borgarstjóri hafði undirritað stofnsamn-
inginn fyrir hönd borgarstjórnar.
m
Olýðræðislegar tilhneigingar borgarstjórnar-
meirihlutans vekja ugg. Það eru sveitarstjórn-
arkosningar á næsta ári. Vafalaust munu borg-
arbúar svara með viðeigandi hætti einræðis-
kompiexum íhaidsforingjannaí borgarkerfinu í
þeim kosningum. íslendingar vilja virða lýð-
ræðislegar leikreglur. Meirihluti sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn hefur þverbrotið þær
reglur og traðkað á grundvallaratriðum varð-
andi lýðræði og valddreifingu.
— GÁS.