Alþýðublaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 14. desember 1985
Magnús
Framhald af bls. 5
Ég minni á það frumvarp sem
minnihlutastjórn Alþýðuflokksins
lagði fyrir Alþingi haustið 1979, en
eitt af höfuðmarkmiðum þess var
að efla Byggingasjóð ríkisins það
mikið á næstu 10 árum, frá 1980 að
telja, að hann gæti eftir það, að
mestu af eigin rammleik, lánað svo
til öllum, sem á þyrftu að halda, allt
að 80% af byggingarkostnaði íbúð-
arhúsnæðis og samsvarandi vegna
kaupa á eldra húsnæði.
Því var m.a. slegið föstu í frum-
varpinu og forsendum þess, að lán
Byggingarsjóðs ríkisins til íbúða-
bygginga skyldu hækka um minnst
5% byggingarkostnaðar á ári í 80%
innan 10 ára.
Ef svo hefði farið fram væru lán
Byggingasjóðs rikisins orðin 60%
af byggingarkostnaði staðalíbúðar í
stað tæplega 30% eins og nú er.
Væru m.ö.o. tvöfalt hærri og færu
hækkandi.
í frumvarpinu var nákvæmlega
sýnt frant á hvaðgera þyrfti, ár fyrir
ár, til að ná þessu marki. Annars
vegar að halda mörkuðum tekju-
stofnum Byggingasjóðs ríkisins
óskertum. Hins vegar að auka
framlög ríkissjóðs nokkuð, breyti-
legt frá ári til árs, en að jafnaði um
30% næstu 10 árin, en gæti eftir
það farið ört minnkandi.
Alþýðuflokkurinn hefur við allar
fjárlagaafgreiðslur frá 1980 reynt
að koma í veg fyrir skerðingu á
tekjustofnum Byggingasjóðs ríkis-
ins og lagt fram mörg frumvörp um
ákveðin viðbótarlán úr bankakerf-
inu til að bæta upp allt of lág lán
Byggingarsjóð ríkisins.
Lögin komu of seint
Árið 1982 lagði flokkurinn fram
frumvarp um frestun á greiðslu á
þeim hluta verðtryggingarþátta og
vaxta,- sem umfram er almennar
launahækkanir í landinu. Þann
hluta átti að greiða á framlengdum
lánstíma.
Ef það frumvarp hefði verið sam-
þykkt 1982 stæðu húsbyggjendur
og kaupendur nú allt öðru vísi og
betur að vígi. Þeim hefði verið hlíft
við stærstu áföllunum.
S.l. vor voru samþykkt lög sem
ganga í sömu átt. Ut af fyrir sig
gott, en lögin komu of seint og
náðu til of lítils hluta af skuldum
húsbyggjenda og kaupenda.
Tillögur
Meðal þess sem Alþýðuflokkur-
inn leggur nú til er:
að lán til þeirra sem byggja i fyrsta
sinn verði 60% af verði staðal-
íbúðar árið 1986 og hækki um
5% á ári í 80% árið 1990 og lán
til þeirra sem kaupa í fyrsta sinn
hækki sambærilega. Lán til
þeirra sem byggja eða kaupa i
annað sinn verði nokkru lægri.
að lán til þeirra sem byggja eða
kaupa í fyrsta sinn verði vaxta-
Iaus fyrstu 5 árin. Næstu 5 árin
verði vextir að hámarki 3%.
Eftir það verði vextir þeir sömu
og Byggingarsjóðirnir þurfa að
greiða fyrir lán frá lífeyrissjóð-
unum.
að vextir þeirra sem fá lán í 2. sinn
eða oftar verði að hámarki 3%
fyrstu 5 árin. Eftir það verði
vextir þeir sömu og af lifeyris-
sjóðslánum.
að auk vaxtafrádráttar (sem þarf
þó endurskoðunar við) fái þeir
sem byggja eða kaupa í fyrsta
sinn tvöfaldan persónuafslátt
við álagningu tekjuskatts næstu
3 árin eftir að húsið er fokhelt
eða kaupsamningur gerður.
að þeirsembyggðueðakeyptusína
fyrstu íbúð 1979 eða síðar fái
einnig tvöfaldan persónuafslátt
í a.m.k. 3 ár frá og með árinu
1986.
að sá persónuafsláttur, sem ekki
nýtist til lækkunar opinberra
gjalda, greiðist út á sama hátt
og ónýttar barnabætur. Sú
skattalækkun, sem felst í tvö-
földun persónuafsláttar nemur
fyrir hjón og sambýlisfólk 70
þús. kr. á ári í 3 ár á verðlagi
1985.
Fleiri leiguíbúðir
Alþýðuflokkurinn vill auka
byggingu leiguíbúða á vegum sveit-
arfélaga og opna leigjendum þeirra
möguleika á kaup/leigufyrirkomu-
lagi, þ.e. að leigjendur geti, ef og
þegar þeir vilja, eignast viðkom-
andi íbúð á t.d. 15—20 árum með
nokkurri hækkun mánaðarlegra
greiðslna. Með því væri fólki auð-
veldað að eignast íbúðir án þess að
taka á sig verulegar kvaðir.
Alþýðuflokkurinn vill styðja Bú-
seturéttarfélög og önnur byggingar-
samvinnufélög.
Þá vill flokkurinn auka byggingu
verkamannabústaða en jafnframt
leita leiða til meiri hagkvæmni við
byggingu þeirra og vill endurskoða
úthlutunarreglur íbúðanna til að
tryggja enn betur en nú er gert, að
þeir sem mest þurfa á slíkum íbúð-
um að halda njóti ótvíræðs for-
gangs. Einnig þarf að gera kerfið
allt sveigjanlegra en það er nú.
Og, síðast en ekki síst, þá vill Al-
þýðuflokkurinn að á meðan leitað
er leiða til aðstoðar, þá verði þau
nauðungaruppboð stöðvuð þar
sem verið er að selja íbúðir ofan af
fólki.
Tekjuöflun
Auðvitað kostar sú viðreisn, sem
Alþýðuflokkurinn vill gera á hús-
næðislánakerfinu talsvert fjár-
magn, og flokkurinn hefur aldrei
skorast undan því að leggja fram
tillögur um tekjuöflun.
Og ég vil í þessu sambandi minna
á, að þótt hér sé um mikið fjármagn
að ræða, þá er það mun minna en
það sem þyrfti til að uppfylla þau
kosningaloforð sem stjórnarflokk-
arnir gáfu hvor um annan þveran
fyrir síðustu kosningar.
Til að afla tekna vill Alþýðu-
flokkurinn m.a.:
að launaskattur renni óskertur til
byggingarsjóðanna frá 1. janú-
ar 1986. Jafnframt verði launa-
skattur næstu 3 ár (1986—1988)
hækkaður um 1% og renni sú
hækkun einnig til byggingar-
sjóðanna. Atvinnurekendur
taki þá hækkun á sig bótalaust.
að stighækkandi eignaskattur til
tveggja ára verði lagður á stór-
fyrirtæki og stóreignamenn.
að sérstakur veltuskattur verði
lagður á verslunar- og þjónustu-
greinar, samtals að upphæð 500
millj. kr. á ári næstu tvö árin.
að hluta af bindifé innlánsstofn-
ana hjá Seðlabankanum verði
varið til kaupa á skuldabréfum
byggingarsjóðanna.
að refsivextir sem innlánsstofnanir
greiða til Seðlabankans renni til
byggingarsjóðanna, svo og
rekstrarafgangur bankans
næstu 5 árin.
að skattfrelsi vaxtatekna verði end-
urskoðað. Sérstaklega með til-
liti til okurvaxta, sem nú vaða
uppi í þjóðfélaginu.
Að sjálfsögðu er Alþýðuflokkur-
inn með til skoðunar fjölmörg önn-
ur atriði, sem snerta húsnæðismál,
en þau sem hér hafa verið nefnd. Á
sviði húsnæðismála er misréttið í
þjóðfélaginu hvað mest. Það getur
t.d. skipt sköpum fyrir fólk hvort
það byggði eða keypti árinu fyrr
eða síðar eða hvort það er eftir.
Úr þessu misrétti verður að draga
jafnframt því að tryggja það, að all-
ir eigi möguleika á sómasamlegu
húsnæði.
Magnús H. Magnússon.
Jón Baldvin
Framhald af bls. 3
Hefur heildarverðmæti sjávaraf-
urða per tonn og kiló hækkað af
þessum sökum? Höfum við aukið
framleiðni í greininni? Hefur af-
rakstur greinarinnar batnað? Það
sýnist mér ekki. Það sýnist mér
reyndar engan veginn. Að hve miklu
leyti kemur kvótakerfið þar við
sögu? Að hve miklu leyti er þar fyrst
og fremst um aðra þætti að ræða?
Hefur framleiðni í greininni aukist?
Þetta eru sjálfsagðar spurningar,
sem ntaður spyr, með beiðni um út-
tekt á þessari reynslu og þetta eru
allt saman álitamál. Auðvitað er
hægt að nálgast réttar niðurstöður
með rækilegri könnun.
Hvernig hefur tekist til með sam-
hæfingu veiða og vinnslu? Voru
það ekki ein meginrökin fyrir
kvótakerfinu? Og eru það ekki ein
meginrökin fyrir kvótakerfinu nú,
þegar menn vilja lögfesta það til
lengri tíma, að það sé höfuðnauð-
syn þessari reglubundnu grein að
framkvæmdaaðilar í henni viti fyr-
irfram að hverju þeir ganga, ekki
bara út árið heldur jafnvel næstu ár.
Ef það er svo að menn eigi að vita
að hverju þeir ganga, hvernig stend-
ur þá á því að ástandið var eins og
það var sl. sumar, m.ö.o. að í hefð-
bundnum aflatoppum togaraflot-
ans barst að landi landburður af
fiski. Og siðan upphófst hinn hefð-
bundni kórsöngur um að þessi
landburður af fiski væri allt of mik-
ill, miðað við vinnslugetuna í landi,
og þarna færu verðmæti í súginn
svo næmi hundruðum ef ekki þús-
undum millj.? Auðvitað spyr mað-
ur: Þýðir þetta ekki að gefin for-
senda um að menn geti geymt fisk-
inn í sjónum og að menn geti
stjórnað innan þessa kvótakerfis ef
þeir sjá nógu langt fram í tímann og
vita hvar þeir mega veiða, að þeir
geti stýrt þeim afla, sem á land
berst, til samræmis við vinnslugetu
í landi í hverjum tíma, hefur ekki
staðist? Hún hefur bara alls ekki
staðist.
Að stjórna „toppunum“
Aðalatriðið í málinu er auðvitað
að við eigum ekki bara að líta á
veiðarnar einar. Við hljótum að
verða að Iíta á þennan undirstöðu-
atvinnuveg okkar í heild og við
hljótum að verða að spyrja spurn-
inga um afkomu hans í heild:
Hvernig samræmist þetta kerfi við
veiðarnar því vinnslukerfi sem í
landi er? Og hverju skilar það að
lokum í verömætum, í nýtingu?
Hvernig stendur á því að útgerð-
arfyrirtækjunum virðist ganga svo
illa, að vísu misjafnlega illa, að
dreifa aflanum, sem á land berst yf-
ir árið til einhvers samræmis við
vinnslugetuna? Þetta er ein af lykil-
spurningunum.
Af hálfu sjómanna á íslandi er
oft sagt: Þetta er dæmi um of-
stjórnartrúna. Menn halda að það
sé hægt að geyma fiskinn í sjónum.
Sumir segja: Það er ósköp einfald-
lega ekki svo. Aðrir vilja hins vegar
ekki taka undir með hinu grimmi-
lega samkeppniskerfi, sem við höf-
um haft, með allri þeirri hvatningu,
sem í því hefur falist, til aðsópsmik-
illa skipstjórnarmanna og afla-
manna, að beita sér af öllu afli að
sækja fiskinn meðan hann fæst. Og
taka ekkert tillit til vinnslugetunnar
í landi. Það er kannske dálítið til í
því að 1000 ára veiðimennskuupp-
eldi Islendinga þurfi að breyta og
það þurfi að fara að stunda sjávar-
útveg eins og stóriðju. En hefur það
tekist, ef þetta hefur verið mark-
miðið? Mér sýnist ekki. Ég held að
það sé ein meginveilan, að það sem
við helst þurftum að gera í sam-
bandi við veiðarnar var að stjórna
toppunum, en það hefur ekki tek-
ist.
Bankar
Framhald af bls. 1
til að forvitnast um þessar breyting-
ar og eftir nokkurt þref var upp-
hæðin lækkuð í rúmlega 45 þúsund
krónur. Mismunur upp á 40 þúsund
krónur.
Nokkuð ljóst má þykja að í öll-
um þessum tilvikum hafi mannleg
mistök átt sér stað — að ekki sé um
viljandi „fjárdrátt“ að ræða. Það
breytir því ekki að þessi dæmi sýna
og undirstrika þá staðreynd að það
er vafasamt fyrir skuldara þessa
lands að treysta útreikningum
bankakerfisins um of og ástæðu-
laust að greiða fyrr en að vel athug-
uðu máli!
UMFERÐARMENNING
STEFNULJÓS skal jafna gefa
TILVALIN J0LA6J0F I AR
Eldhúsvog 21. aIdarinnar
Tanita köku-tölvuvogin er hór-
nókvœm og tljót.
1. Festir inni þungann og
auðveldar aflestur
2. Þarf ekki að núll-stilla
1. Vigtin sýnir þyngdina strax meö
skýrum stöfum.
2. Þegar réttri þyngd er nóö t.d.
400 g er vogin sett d núll meö
því aö ýta ö einn hnapp.
3. Síöan er nœsia eíni bœtt viö og
þannig koli at kolli,
Tanita vogin er einföld í meöförum
og baksturinn veröur leikur einn.
4. Lætur vita ef batteri er slappt
SENDUM í PÓSTKRÖFU
l’lasios lii*
BILDSHÓFÐA 10
110 REYKJAVÍK
91—82655/671900