Alþýðublaðið - 08.07.1987, Blaðsíða 2

MMBLMÐ
öimi: 681866
Útaefandi: Blaö hf.
Ritstjóri:-: Ingólfur Margeirsson
Ritstjórnarfulltrúi: Jón Daníelsson
Blaöamenn: Orn Bjarnason, Asa Björnsdóttii og
Kristján Þorvaldsson
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent Ármúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12
. Áskriftarsíminn er 681866
Nýr fjármálaráðherra
og fjölmiðlar
H lutur Alþýðuflokksins í nýrri ríkisstjórn hefur vakið
talsvert umtal, og þó einkum hin styrka staða sem
flokkurinn hlýtur við að stjórna tveimur veigamestu
efnahagsráðuneytunum, fjármálaráðuneytinu og við-
skiptaráðuneytinu. Þá hefur náðst samkomulag um
að Hagstofaíslandsfærist undirviðskiptaráðuneytið.
Það hefur einnig vakið athygli að formaður Alþýðu-
flokksins settist í stól fjármálaráðherra í stað þess að
verðaviðskipta-, dóms-og kirkjumálaráðherraeins og
flestir fjölmiðlar höfðu spáð fyrir um. Hefur því verið
haldið fram í fullri alvöru og það meira að segja í ríkis-
fjölmiðlunum að með þessari „hrókeringu", hafi for-
maður Alþýðuflokksins komist hjá því erfiða hlut-
skipti að reka Jóhannes Nordal Seðlabankastjóra og
jafnframt forðað prestum og prélátum þessa lands frá
þeirri raun að fá yfir sig óskírðan mann sem ekki er
meðlimurí þjóðkirkjunni. Þessrfréttireru ekki aðeins
dæmi um óvandaðan og heimskulegan fréttaflutning
heldur lýsa ennfremur þekkingarleysi og dómgreind-
arskorti fjölmiðlamannaástjórnmálum sem því miður
hefur alltof oft opinberast í undangenginni stjórnar-
myndun.
I fyrsta lagi hefur formaður Alþýðuflokksins aldrei
lýst því yfir hvaða ráðherraembætti hann hygðist
gegna ef til stjórnarþátttöku Alþýðuflokksins kæmi.
Allt tal um „hrókeringar" eru hugarburður pressunnar.
Það hefuraldrei verið sjálfgefið hverjir þingmanna Al-
þýðuflokksins væru ráðherraefni né hvaða ráðuneyti
þeir ættu að stjórna færi flokkurinn i rikisstjórn.
Ágiskanir og hugmyndaauðgi einstakra fréttamanna
sem birst hafa daglega í blöðum, útvarpi og sjónvarpi
verða undarlega fljótt að „staðreyndum" sem fjöl-
miðlamenn éta hver upp eftir öðrum. Þannig eru
fréttamenn oft búnir að mynda ríkisstjórnir, skipa í
ráðherrastóla, og kortleggja innanflokkátök og deilur
löngu áðuur en stjórnmálamenn og þingmenn hafa
leitt hugann að slíkum málum. Æsifregnir af stjórn-
málum geta hins vegar sáð fræjum tortryggni og van-
trausts og gert mönnum erfiðara fyrir í samstarfi. Oft
verða fréttamönnum á skyssur í hita leiksins og óhóf-
legur fréttaþorsti þeirra leiðir stundum til æpandi
fyrirsagna. Hitt er mun alvarlegra þegar einstakir
fréttastjórarog ritstjórargerasigsekaum mistúlkanir
ástaðreyndum til að komahöggi á pólitískaandstæð-
inga sína.
Ef fréttamenn og aðrir sem áhuga hafa á staðreynd-
um, nenntu að setjast niður og lesa stefnumál Al-
þýðuflokksins við síðustu alþingiskosningar, kæm-
ust þeir fljótlega að raun um, að eitt af meginmálum
flokksins var og er heildarendurskoðun á skattkerf-
inu. Öll helstu áhersluatriði Alþýðuflokksins í þess-
um málaflokki hafa verið staðfest í starfsáætlun nýrr-
ar rikisstjórnar. Það er bæði eðlilegt og tilhlýðilegt að
formaður Alþýðuflokksins setjist í veigamesta ráðu-
neytið sem í hlut flokksins kom. Það undirstrikar
stöðu hans sem formanns og skapandi verkstjóra í
hinum erfiðu stjórnarmyndunarviöræðum sem staðið
hafa í rúman mánuð og skiluðu að lokum núverandi
stjórnarmynstri. Fjármálaráðuneytið gefur jafnframt
formanni Alþýðuflokksins stjórntæki að knýja í gegn
þær veigamiklu skattkerfisbreytingar sem flokkurinn
hefur boðað og náðst hefur samstaða um innan nýrrar
ríkisstjórnar.
Flokkapólitík virðist skipta
minnstu máli við fréttamat á frétta-
stofu ríkisútvarpsins, en mestu á
Þjóðviljanum og Alþýðublaðinu.
Þetta er allavega álit hins dæmi-
gerða íslenska frétta- og blaða-
manns. Þessi stétt manna, virðist
yfirleitt þokkalega launuð, a.m.k.
ef aðeins er tekið mið af heildar-
launum.
Þetta eru brot úr niðurstöðum
viðamikillar könnunar sem félags-
vísindadeild Háskóla Islands gerði í
vor. Niðurstöðurnar voru birtar í
gær.
Vísindalegar rannsóknir á ís-
lenskum fjölmiðlum hafa ekki ver-
ið mikið stundaðar, en með þeirri
fjölmiðlabyltingu sem við upplif-
um um þessar mundir, má kannski
reikna með einhverri breytingu í
þessu efni. Hlustendakannanir
hafa þegar færst í aukana, enda
vitneskja um vinsældir einstakra
fjölmiðla afar mikilvægar, bæði
fyrir stjórnendur þeirra í harðnandi
samkeppni og þó ekki síður fyrir
auglýsendur sem verja stórfé til að
koma vöru sinni á framfæri.
Flestir hinna stærri fjölmiðla
leggja mikið upp úr fréttaflutningi
af atburðum líðandi stundar og
þótt það sé vissulega mikilvægt á
fréttamarkaðnum að vera fyrstur á
vettvang, skiptir þó einnig verulegu
máli að fólk hafi trú á fréttaflutn-
ingi fjölmiðilsins og taki mark á
honum.
Þeir sem við fréttaflutninginn
starfa og ættu þar af leiðandi að
mega skoðast sem nokkurs konar
sérfræðingar í þessu efni, virðast
samkvæmt könnun félagsvísinda-
deildar ekki hafa neina oftrú á því
að fréttamat fjölmiðlanna sé tiltak-
anlega hlutlaust og laust við pólit-
íska litun.
Dagblöðin fara vægast sagt afar
illa út úr þessum niðurstöðum eins
og sjá má á meðfylgjandi súluriti og
þeim einkunnum sem þar eru gefn-
ar. Ljósvakamiðlarnir standa sig
mun skár, enda ekki háðir meira
eða minna opinberum eignarrétti
stjórnmálaflokka eins og dagblöð-
in.
Samt sem áður er alls ekki hægt
að hrópa húrra fyrir útkomu Ijós-
vakamiðlanna. Fréttastofa rikisút-
varpsins (hljóðvarps), sem sam-
kvæmt niðurstöðum könnunarinn-
ar er hlutlausasta fréttastofa á land-
inu að áliti blaða- og fréttamanna,
fær þrátt fyrir allt ekki nema 8.1 í
einkunn af tíu mögulegum. Þetta
þýðir að talsvert vantar á að blaða-
menn telji fréttamat fréttastofunn-
ar með öllu óháð flokkspólitískum
sjónarmiðum.
í þessu sambandi er ekki unnt að
ganga fram hjá þeirri staðreynd að
ríkisútvarpið lýtur forsjá útvarps-
ráðs, sem skipað er fulltrúum
stjórnmálaflokkanna og iðulega
mynda fulltrúar sitjandi ríkis-
stjórna meirihluta í ráðinu. Ýmsar
ákvarðanir ráðsins hafa á liðnum
árum verið talsvert umdeildar og
sumar þeirra fréttaefni, m.a. sumar
ákvarðanir um ráðningu frétta-
manna. Kannski á þetta sinn þátt í
niðurstöðum könnunarinnar.
Bylgjan hefur nokkru minni til-
trú fréttamanna en ríkisútvarpið en
athygli vekur að hin fréttastofa
sjónvarpsins fær mun lægri eink-
unn en fréttastofa hljóðvarps.
Fréttamenn gera ekki greinarmun á
ríkissjónvarpinu og stöð 2 að þessu
leyti. Báðar fréttastofurnar fá 7.3 í
einkunn.
Sérstaka athygli vekur að Helgar-
pósturinn, einn blaða, nær að skipa
sér á bekk með ljósvakamiðlunum
og fær einkunnina 7.3. Miklu neðar
kemur DV með sína 5.3 og er þó
langefst af dagblöðum.
Morgunblaðið, sem vill kalla sig
blað allra landsmanna, fær herfi-
lega útreið í þessari könnun og
einkunnina 3.4 í hlutleysi. Þetta er
athyglisvert um langstærsta dag-
blað landsmanna, sem ætti að telja
það skyldu sína að veita lesendum
sínum hlutlausar upplýsingar um
atburði líðandi stundar. Staðreynd-
in virðist þó önnur.
Dagur á Akureyri fær sömu eink-
unn og Morgunblaðið, 3.4 og
nokkru neðar á skalanum kemur
Tíminn með 2.4. Lestina rekum við
svo hér á Alþýðublaðinu ásamt
Þjóðviljanum með 1.6 sem tví-
mælalaust verður að teljast fall-
einkunn.
Margt fleira er athyglisvert í nið-
urstöðum könnunarinnar, enda
voru spurningarnar alls 24, en hér
hafa aðeins verið gerð skil svörum
við einni spurningu. Nefna má t.d.
að blaða- og fréttamenn virðast al-
mennt hafa þokkaleg laun fyrir
vinnu sína, aðeins 19% þeirra sem
svöruðu spurningu um laun, höfðu
minna en 55 þúsund krónur á mán-
uði. Meðallaunin voru hins vegar
mili 75 og 80 þúsund á mánuði. Hér
er þó miðað við heildarlaun og yfir-
vinna þar meðtalin.