Alþýðublaðið - 17.10.1987, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 17. október 1987
SKOTMA RKIÐ
Viðtal:
Kristján Þorvaldsson
„Þorsteinn ræddi aldrei
Salóme Þorkelsdottir:
við
„Ég skil afskaplega vel að Þorvaldur Garðar hafi orðið fyrir vonbrigð-
um, en það var ekki verið að lýsa yfir vantrausti á hann. Þetta er bara
prinsíppmál," segir Salóme Þorkelsdóttir um framboð sitt til
embættis forseta Sameinaðs þings. „Ég hef aldrei reitt upp stríðsöxi
gegn karlmönnum."
í sögulegri kosningu i
þingflokki Sjálfstæðisflokks-
ins varö Salóme Þorkelsdóttir
aö sætta sig við að lúta í
lægra haldi fyrir Þorvaldi
Garðari Kristjánssyni, þegar
þingflokkurinn greiddi at-
kvæði um hvort þeirra skildi
verða forseti Sameinaðs
þings. Þorvaldur Garðar fékk
9 atkvæði en Salome 7. Einn
þingmaður var fjarverandi og
eitt atkvæði var autt. Áður en
kosið var lýsti Ragnhildur
Helgadóttir því yfir að hún
gæfi ekki kost á sér, eins og
búist hafði verið við, heldur
styddi hún kynsystur sína,
Salóme. Eftir að úrslit lágu
fyrir lýstu þær báðar yfir von-
brigðum sinum með úrsiitin
og iétu orð falla um að bar-
áttu kvenna innan Sjálfstæð-
isflokksins yrði áfram haldið.
Það var vegna áskorunar
Landssambands sjálfstæðis-
kvenna sem Salóme ákvað að
skorast ekki undan því að
gefa kost á sér, en á siðasta
þingi hafði hún verið deildar-
forseti.
— Ertu ósátt með úrslitin?
„Ég er það aö sjálfsögðu,
með tilliti til þess sem iiggur
að baki. Það hefði aldrei
hvarflað að mér að gefa kost
á mér til þessa embættis,
nema vegna þess að sjálf-
stæðiskonur voru búnar að
álykta mjög einhuga um
þetta i sumar, á landsþingi
Sjálfstæðiskvenna. Þær voru
einnig búnar að koma á fund
formanns og skrifa bréf. Með
tilliti til þess að það voru
samtök kvenna sem stóöu að
baki þessari kröfu þá er ég
skúffuð, varð fyrir vonbrigð-
um með að flokkurinn skyldi
ekki bera gæfu til þess að
skilja kall tímans. Það á ekk-
ert skylt við þann sem sat í
þessu embætti eða þann
sem var kosinn. Þetta er bara
grundvallaratriöi hjá sjálf-
stæðiskonum.
Okkur fannst það óneitan-
lega spor afturábak innan
flokksins, að kona er ekki I
ráðherraliðinu, sem mætti
skilja sem svo að forystan
hafi lagt til hliðar þetta lóð á
vogarskál jafnréttishugsjón-
arinnar. Það er nefnilega svo
að Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur í raun og veru verið á und-
an tímanum hér að þessu
leyti, því það var Sjálfstæðis-
flokkurinn sem hafði fyrstu
konu sem ráðherra og fyrstu
konu sem deildarforseta.
Þess vegna er eðlilegt að
konum bregði í brún þegar
þær sjá fram á það núna, á
þessum síðustu tímum þegar
Kvennalistinn hefur verið á
uppleið, að þá allt í einu
hverfi þetta yfirbragö í for-
ystu Sjálfstæðisflokksins.
Þar er ekki kona með, þó að
það séu tvær konur í þinglið-
inu sem vilja bara vera metn-
ar á jafnréttisgrundvelli."
— Þið eruð þá bornar of-
urliði i flokknum?
„í okkar flokki eins og öðr-
um hafa konur átt erfitt upp-
dráttar og það á auðvitað
sína sögulegu skýringu. Það
er tiltölulega stutt síðan að
konur fóru almennt að gefa
kost á sér og vera tilbúnar til
að axla ábyrgð. Það er senni-
lega svo ríkt í okkar eðli að
vera í skugganum og styðja
við bakið á hinum sterka í
merkingunni karl. Þetta hefur
m.a. orsakað að konur hafa
átt erfitt uppdráttar í prófkjör-
um.'Auðvitað segir það sig
sjálft að ef konur kysu konur
líka innan Sjálfstæðisflokks-
ins í prófkjörum, þá væri
þetta ekkert vandamál, vegna
þess að þær eru svo fjöl-
mennar.
Sjálf hef ég hingað til ekk-
ert þurft að kvarta. Ég hef
ekki átt erfitt uppdráttar á
þeim vettvangi sem ég hef
starfað. Ég var alltaf að vinna
með körlum og einhvern veg-
inn hef ég verið svo heppin,
að það má kannski segja að
ég hafi laumast í þessar rað-
ir. Ég bara veit það ekki sjálf,
því ég var ekkert að keppa að
neinu, né ýta karlmönnum til
hliðar. Þetta er það sem ég
hef verið ávítuð fyrir núna, að
það væri kominn timi til að
ég færi að huga eitthvað að
eigin skinni í þessum efnum
og hafi verið of lin hingað til.
Það hefur einhvern veginn
verið mitt viðhorf að konur
eigi ekki að þurfa að berjast
fyrir sinni tilvist þarna. Þær
eigi að vera metnar og hljóti
að vera metnar, þrátt fyrir að
þær séu konur. Svo bara
kemur þaö í Ijós að þetta er
ekki þannig."
— Þannig að þú hefur
breytt um skoöun, hvað þetta
varðar?
„Já, ég get ekki neitað því.
Augu mín hafa opnast fyrir
þessu. En ég skal viðurkenna
það að ég hef aldrei reitt upp
stríðsöxi gegn karlmönnum.
— Kannski þykir mér of vænt
um þá og ég hef ekkert verið
að spá í þetta.
Núna gerði ég mér Ijóst að
það var ekki hægt af kurteisi
við karla að skorast undan, ef
þingflokkurinn vildi sinna
þessu kalli frá sjálfstæðis-
konum. — Þá var það bara
ekki hægt af kurteisi og til-
litssemi við vin minn og
starfsbróður. Það eru kannski
tímamót hjá mér að taka
þessa ákvörðun, og hún var
ekki auðveld fyrir mig.“
— Þorvaldur Garðar hefur
notið mikillar virðingar í
embætti forseta Sameinaðs
þings og hefur þótt gegna
því starfi með sóma. Þið seg-
ið þetta gert af prinsipp-
ástæðum, en hefði ekki verið
nær að falast eftir einhverju
öðru embætti?
„Þorvaldur Garðar er mjög
vel að þessum sigri kominn,
ef við getum kallað það svo.
Það hefði helduraldrei hvarfl-
að að mér innan þingflokks-
ins að segja: Bíðið nú við.
Núna ætla ég að verða for-
seti. Það verður þvi að líta á
þetta í því samhengi, að það
er engin kona í ráðherraliði
flokksins og ekki um margar
trúnaðarstöður í þinginu að
ræða. Ég var deildarforseti á
slðasta þingi, en þeirri stöðu
var ekki nú til að dreifa fyrir.
flokkinn. Það varð þvi að gefa

KENNARA- Frá Kennaraháskóla
HÁSKÖLI íslands
ÍSLANDS
Samkvæmt lögum nr. 48/1986 eigaþeirsem hafaver-
iö settir kennarar við grunnskóla sex ár eöa lengur
en fullnægjaekki skilyröum laganna um lögverndun
ástarfsheiti og starfsréttindum grunnskólakennara,
framhaldsskólakennara og skólastjóra, rétt á námi
við Kennaraháskólann til að öðlast slík réttindi.
Nám þettamun hefjast í janúarbyrjun 1988. Umsókn-
ir-um námið þurfaað berast Kennaraháskólanum fyr-
ir 15. nóvember n.k. Upplýsingar og umsóknareyðu-
blöð fást á skrifstofu skólans og verða send þeim,
sem þess óska.
Rektor.
íí
mig
þingflokknum kost á að svara
þessari áskorun frá sjálf-
stæðiskonum."
— Ertu ósátt viö skilning
Þorsteins Pálssonar for-
manns á málefnum kvenna
innan flokksins?
„Ég hef ekki verið það, því
að Þorsteinn Pálsson er mjög
jafnréttissinnaður maður.
Hann er, að því er ég best
veit, í Kvenréttindafélaginu,
sem ætti að vera staðfesting
á hans hug til þessara mála.
Ég vil því ekki áfellast Þor-
stein Pálsson sérstaklega.
Það var um að ræða leyni-
lega atkvæðagreiðslu í þing-
flokknum og því getgátur
þegar menn eru að reyna að
geta sér til um hver hafi stutt
hvern. En ég er auðvitað
ósátt við að ekki skyldi um
málið rætt áður. Þetta var
ekkert rætt sérstaklega, opin-
skátt á fundi. Þetta var nokk-
uð sem var svo viðkvæmt
mál, og fór aðeins fram í við-
tölum milli manna. Þorsteinn
ræddi t.d. aldrei við mig.“
— Skildu menn ekki, að
ykkur var alvara?
„Það mætti halda það. Ég
held að það sé eina ályktunin
sem maður getur dregið af
þessu, að þeir sem tóku ekki
undir þessa áskorun hafi ekki
skilið hvað var að gerast.
Þetta varð meira tilfinninga-
legt og persónulegt, en menn
litu á þetta i víðara samhengi
og litu á þetta í framhaldi. Eg
skil afskaplega vel að Þor-
valdur Garðar hafi orðið fyrir
vonbrigðum, en það var ekki
veriö að lýsa vantrausti á
hann. Það er það sem hryggir
mig mest, að hann skuli ekki
gera sér grein fyrir því að
þetta á ekkert skylt við það.
Þetta er bara prinsippmál."
— Þú hefur sagt, að nú
væri ekkert annað fyrir ykkur
en að halda áfram að berjast.
Hvað áttu við?
„Það sem ég meina er að
við höldum áfram að vera til.
Fyrir mig þýða þetta ákveðin
timamót á mlnum stjórnmála
ferli, að ég skuli hafa kjark til
þess að risa svona upp og
fara í baráttu sem ég veit að
kallar yfir mig særindi og
vonbrigði frá mínum bestu
vinum. En ég gerði þetta með
opin augu og vissi hvaða
áhættu ég tók og stend alveg
undir því. Ég held reyndar að
ég hafi aldrei verið sterkari
með sjálfri mér en einmitt
eftir þetta."