Alþýðublaðið - 17.10.1987, Blaðsíða 18

18
Laugardagur 17. október 1987
K VIKMYNDIR
Sigmundur Ernir Rúnarsson
skrlfar
Fjandinn laus á landsbyggðinni
Bíóhúsið, Nornirnar (The
Witches of Eastwick): Banda-
rísk, árgerð 1987.
Framleiðendur: Peter Gruber,
Jon Peters og Neil Canton.
Leikstjórn: George Miller.
Handrit: Michael Cristofer.
Kvikmyndun: Vilmos Zsig-
mond. Tónlist: John
Williams. Aðalleikarar: Jack
Nicholson, Cher, Susan
Saradon, Michelle Pfeiffer og
Veronica Cartwright.
Miöaldra slytti meö stóran
kjaft. Eins langt frá likams-
rækt og útlitiö megnar. Sveitt
kollvikin tala sinu máli, sívöl
umgjörö um eitt magnaöasta
andlit leiklistarsögunnar.
Ja, þvi ekki það?
Ef ofsalegt hefur ennþá
sina eðlu merkingu, er Jack
Nicholson ofsalega góður
leikari. Hann geislar — og ár-
una leggur langt út fyrir tjald-
iö. Hann á slnar myndir.
Tilgerðarlegt?
Kannski svolitiö og
kannski svolitið ofsagt. En
þaö er djöfulli freistandi aö
láta þetta allt flakka nýkom-
inn af Nornunum I Austvlk.
Þaö er ári skemmtileg mynd
meö Jack.
Nú, hvernig þá?
The Witches of Eastwick
er einkar haganlegur útúr-
snúningur úr kunnri skáld-
sögu John Updike um átök
góös og ills og karla og
kvenna úti á landsbyggöinni,
nánar tiltekiö I litlum bæ þar
sem allt er augljóst. Hand-
ritshöfundurinn hefur ekki
meira en svo flett yfir bókina
og má vera aö þaö sé kostur.
Hann staðnæmist ekki við
þema bókarinnar, sjálfar and-
stæðurnar, heldur gerir sér
leik aö persónunum. Og
möguleikum þeirra, sem gott
og vel, eru býsna miklir.
Jack Nicholson nýtur sln
eins vel I myndinni og raun
ber vitni af þvl hlutverk hans
er þungamiöja myndarinnar,
hún er upphaf hennar, stlg-
andi og endir. Beinasta leið
er farin aö karakternum, þráð-
beint I kvikuna. Og fjandinn
er laus.
Þvlllk rulla. Nicholson hef-
ur ekki veriö eins mikiö ógeö
I annan tlma frá þvl hann hjó
I gegnum huröina I Shining.
Kannski hæfa fleiri viömiðan-
ir. Persóna Daryl van Horny,
greddupúkans sem stöllurnar
úti á landi seiða til sín I ein-
veruna, er jafn margslungin
og hún er kæn. Hún er jafn
útjöskuð og fyrrum geimfar-
inn I Terms of Endearment,
jafn andskoti ástríöufull og I
Póstmanninum, jafn dýrsleg
og I Easy Rider, jafn klæmin
og I The Last detail og
kannski jafn sympatlsk og
rullan I Gaukshreiðrinu.
Nicholson hefur leikiö
þetta allt. Og gott betur. Þeg-
ar hann stendur á fimmtugu
á hann tæpan fjórða tug
mynda aö baki, flestar æði
athygliverðar. Tvo Óskara og
tuttugu umfram klló. Eða svo.
Hann hefur ekki leikiö áöur
eins djöfullegt hlutverk og I
Nornunum I Austvlk. Djöfull-
inn sjálfan túlkar hann af
slíku listfengi aö unun vekur.
Tæknin er einstök, hver vöðvi
andlits skilar slnu hlutverki.
Og augun — þau eru brella.
Nornirnar þrjár leika heldur
engir aukvisar séð gegnum
linsuna. Cher hefur vaxið
ásmegin slöan í Grlmunni,
Jack með allt á hornum sér.
Stöllurnar þrjár. Jafnmargar þrár.
Susan Sarandon er minnis-
stæð úr Atlanticborg og slð-
ast Hungrinu á móts viö
Bowie og Devenue og
Pfeiffer kom slöast inn I nótt-
ina á Stöö 2 og jafnframt
kunn úr annarri nótt á móti
Hauer I Ladyhawke. Þetta eru
hæfileikamiklar leikkonur,
sem eiga þó allar þaö sam-
eiginlegt aö þola ekki mikil
átök til lengdar. Engar þeirra
geta til dæmis öskraö mikið
án þess aö maöur fái leiö á
þeim.
En þaö getur Jack.
Myndin a tarna fær góða
umsögn þessa penna sem
hér snertir papplr. George
Miller hefur þaö aö leiðarljósi
að skemmta fólki og gerir
þaö vel og heiðarlega I þetta
skipti eftir aö hafa siglt Mad
Max I strand. Háðskurtónn
þessarar myndar nlstir skelfi-
lega þægilega, stundum ill-
kvittinn, annars geöugur.
Kvikmyndataka og leikmynd
slá sama takt, ofboð ýkt á
köflum hvorutveggja — ann-
aö væri þaö nú. Þaö sem er
svo kannski mest til marks
um rétta blöndu myndarinnar
er hógvær brellunotkun Mill-
ers (utan augu Jacks) en hún
er einkar markviss og yddar
skarplega þau atriöi sem ella
heföu oröiö bitlitil.
George Miller á hér að baki
merkilega afþreyingarmynd
sem skilar honum mjög
áleiöis I höröum bransa.
Hann hefur heldur öngva
eymingja sér til hjálpar; Jack
I leiknum, Williams I múslk
og Zsigmond I tökum, en
hann á litrlkan feril að baki
elns og jafn óllkar myndir og
Deliverance, Heavens Gate,
Close Encounters og Apoca-
lypse Now bera best vitni
um.
í vissum skilningi hefur
hann skotið enn eina stór-
myndina.
-SER.
MYNDBÖND
Ingólfur Margeirsson
skrifar
Myndband fyrir leikhúsunnendur
Sölumaður deyr (Death of a
Salesman). Gerð eftir sam-
nefndu leikriti eftir Arthur
Miller. Leikstjóri: Volker
Schlondorff. Aðallelkarar:
Dustin Hoffman, John Malko-
vich, Charles Durning.
Lengd: 133 min.
Fyrir nokkrum árum var
verkiö „Sölumaöur deyr“ eftir
Arthur Miller endursýnt á
Broadway meö stórstjörnunni
Dustin Hoffman Iaðalhlut-
verkinu. Verkið sem fjallar
um uppgjör sölumannsins
Wílly Loman viö amerlska
drauminn, var frumsýnt á
sjötta áratugnum og varð
þegar að slgildu bandarísku
verki.
Leikritið segir frá sölu-
manninum Loman sem tek-
inn er aö reskjast og missa
töfra slna sem sölumaöur,
sem reyndarvoru aldrei mikl-
ir. Honum hefur enn ekki tek-
ist að láta ameríska draum-
inn rætast, stendur ennþá I
afborgunum á hrörlegu húsi
og ekur um á bll sem kominn
er til ára sinna. Synir hans
tveir eru uppkomnir en hafa
ekki náö þeirri þjóðfélags-
stööu sem fööur þeirra
dreymir um. Annar þeirra er
óforbetranlegur kvennabósi
sem neitar aö taka ábyrga af-
stööu I einkalifi slnu og hryll-
ir við aö stofna fjölskyldu.
Hinn hefur falliö út úr há-
skóla og ráfar úr einni vinnu I
aöra. Frú Loman er uppgefin,
þreytt húsmóðir sem er
löngu búin aö gefast upp á
að ná ströndum fyrirheitna
landsins.
Willy sölumaóur er sá eini
sem neitar aö horfast I augu
viö tapað tafl. Hann berst
áfram eins og dýr I búri, yfir-
keyröur, úttaugaður, spenntur
og með falska glaöværð og
brandara á takteinum. Ame-
rlski draumurinn sem breyst
hefur I martröö er enn I sjón-
máli að mati Willys. En þegar
honum er sagt upp vinnunni
þvl hann er orðinn gamall og
hálfruglaöur sölumaöur sem
viðskiptavinirnir hlæja aö,
gefst hann endanlega upp og
ákveöur aö svipta sig llfi.
Sölumaöur deyr er (slensk-
um leikhúsgestum kunnugt
og óþarfi að fjalla um gæði
þess sem verks. Myndin er
upptaka af leikhúsverkinu I
New York og er þess vegna
leikhús en ekki kvikmynd.
Sem sviðsuppsetning er
þetta myndband afbragð og
sönn perla fyrir alla leikhús-
unnendur. En persónulega
finnst mér aðalleikarinn
Dustin Hoffman dálltið
brokkgengur. Þaö má stafa af
mlnum persónulegu fordóm-
um, þvl mér hefur aldrei
fundist sérstaklega til Hoff-
mans koma sem leikara;
kannski einfaldlega vegna
„Dustln Hoffman er brokkgengur
I meistaralegu verki,“ skrifar Ing-
ólfur Margerisson m. a. i umfjöll-
un sinni um Sölumaður deyr eftir
Arthur Miller.
þess aö mér hefur fundist
hann hafa komiö sér upp
tveimur, þremur týpum (sem
stama, og haltra) og sem
hann heldur s jg viö. Hoffman
má þó eiga þaö að hann
sprengir rammann aö þessu
sinni, en dettur þó stöku
sinnum I gamla týpupottinn.
En inn á milli á hann af-
bragðsleik sem sýnir nýjar
vlddir á honum sem leikara.
Annar galli er gervi hans, þvl
Dustin leikur sér eldri mann
og stundum ber faröinn það
ekki. Hinir aðalleikararnir,
þrælvanir menn eins og
Malkovich og Durning, eru
dásamlegir. Sú útgáfa sem
ég skoðaði var ekki þýdd á ls-
lensku. Og enska verksins er
mikið á slangri og textinn oft
geysilega hraöur og erfiöur.
Vonandi eru þvl textaöar
spólur I umferö, svo gæöi
þessa meistaralega verks
týnist ekki I málinu.